İstanbul'u fethiyle yeni bir çağ açan Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet'in, ressam Halil Paşa tarafından 20. yüzyılda yapılan portresi, Milli Saraylar'a bağlı Resim Müzesi'nde sonbaharda açılacak sergide ilk kez sanatseverlerin beğenisine sunulacak.
Türkiye'nin en zengin tablo koleksiyonuna sahip Cumhurbaşkanlığı Milli Saraylar İdaresi Başkanlığı, içinde Fatih Sultan Mehmet'e ait 5 portrenin de bulunduğu koleksiyonu sanatseverlerle buluşturmaya hazırlanıyor.
İtalyan ressam Fausto Zonaro başta olmak üzere ressamlar Hasan Rıza, Halil Paşa, Feyhaman Duran ve Paolo Veronese imzalı portreler, sanat tarihi açısından belge niteliği taşıyor.
Feyhaman Duran’ın Fatih portresi Topkapı Sarayı'nda sergileniyor. Zonaro, Hasan Rıza ve Halil Paşa imzalı portreler ise Resim Müzesi’nde sergilenmeye hazırlanıyor. Halil Paşa'nın Fatih portresi ilk kez sanatseverlerle buluşacak olması bakımından ayrı bir önem taşıyor.
Milli Saraylar Resim Müzesi Yöneticisi ve Sanat Tarihçi Gülsen Kaya, ilk defa sergilenecek Fatih Sultan Mehmet'in portresinin, Sultan Vahdettin'in kızı Rukiye Sultan'ın eşi Şerif Abdülmecit tarafından Türk ressam Halil Paşa'ya sipariş verildiğini ve bu resmin 20. yüzyıl yorumuyla çizilmesi açısından önemli olduğunu söyledi.
Ressam Halil Paşa'nın eski örneklere bakarak bu portreyi çizdiğini belirten Kaya, portrenin, hanedanın bir damadı tarafından sipariş verilmesi ve ilk defa sergilenmesi açısından önemli olduğunu kaydetti.
Sergi sonbaharda
Gülsen Kaya, şimdiye kadar hep yabancı ressamların gözüyle padişah portrelerinin sergilendiğini, ilk defa Resim Müzesi'inde Halil Paşa'nın yorumuyla padişah portresinin görüleceğini belirtti.
Sonbaharda sanatseverlerle buluşturulmayı planlanan sergide yine Halil Paşa'nın yorumuyla ilk defa Yavuz Sultan Selim portresinin de yer alacağını anlatan Kaya, koleksiyonda yabancı ressamların yaptığı padişah portrelerin de bulunacağını anlattı.
Dolmabahçe Sarayı’nda tahta çıkmaya aday veliahtların konakladığı Veliaht Dairesi'nin bir bölümünün 7 yıl süren restorasyon sonucu Resim Müzesi'ne dönüştürüldüğünü hatırlatan Kaya, serginin de Beşiktaş'taki bu müzede açılacağını bildirdi.
Osmanlı’da padişah portreciliği
Osmanlı'da padişahların portrelerinin yapılması, Fatih Sultan Mehmet ile başladı. 1479 yılında İstanbul’a gelen Venedikli ressam Gentile Bellini, şehirde 18 ay kaldı ve Topkapı Sarayı’nda birçok resim yaptı. O resimler arasında Fatih Sultan Mehmet portresi de yer alıyor. 1480 tarihli eser, şu anda Londra’da National Gallery Koleksiyonu'nda bulunuyor. Bellini’nin bu çok ünlü Fatih portresinin ne şekilde yurtdışına götürüldüğüne dair kesin bilgi bulunmuyor.
Saray ressamı Fausto Zonaro’nun, Milli Saraylar koleksiyonunda yer alan Fatih portresi, Sultan II. Abdülhamit'in siparişi üzerine 1907 yılında yapıldı. Tablo, Bellini’nin yaptığı 1480 tarihli portre büyütülerek resmedildi. Fatih Sultan Mehmet'in dörtte üç profilden büst portresi olarak yapıldı. Padişah, kürklü kaftanı ve başında kırmızı ulema sarığıyla Venedik tarzı kemer biçiminde bir çerçeve içinde betimlendi. Portrenin kaidesinden sarkan mücevherlerle süslü kumaş, hükümdarlık göstergesi olarak tanımlanıyor. Kaidedeki "Dünyanın Fatihi" anlamındaki "Magni Sultani Mohameti II. Imperatoris" ifadesinin, portrenin politik anlamını yansıttığı kabul ediliyor. Kompozisyondaki 7 taç, Fatih'in Osmanlı devletinin 7. padişahı olduğunu vurguluyor.
AA