Tüketim tuzaklarının en önemli aracı kredi kartlarıdır. Kredi kartları geliri kısıtlı büyük bir insan kitlesinin arzu ettikleri ve şiddetle almak istedikleri ürünlere ulaşmayı kolaylaştıran bir araçtır. Kredi kartı alışverişlerinin en büyük sakıncası ihtiyaç dışı alışveriş yapılmasının çoğalmasıdır. Bunun sebebi de alışveriş merkezlerinin, iç düzeninin müşterilerin her zaman ihtiyacından fazlasını almasını sağlayacak şekilde düzenlenmesidir. Kredi kartı hakkına sahip olan kişi gözüne hoş gelen ürünleri gerekli mi, gereksiz mi diye düşünmeden eline geleni atıyor alışveriş sepetine…
Kredi kartı kullanımını cazip hale getiren en önemli faktörlerin başında reklamlar geliyor. Reklamlar aracılığıyla, kişiler kredi kartı kullanımıyla sanki kendi parasını değil de, başkasının parasını harcıyormuş gibi bir izlenim oluşturuluyor. Zamanla insanlar kredi kartından çektikleri kredileri borçlarını borç olarak algılamamaya başlıyorlar. Sanki o borcu başkası ödeyecekmiş gibi beyinde bir algı oluşuyor. Kredi kartına bir kez elini verip, kolunu kaptıranlar borçlu yaşam tarzını benimsiyorlar. Borçlu yaşam tarzı bu kez insanların bireylik özelliğini daha çok baskı altına alıyor. Bu baskı ile insanlar kendilerini üretimle ifade edemeyince tüketimle ifade etmeye başlıyorlar. Çünkü insan toplumsal olarak kendini ifade etmek isteyen bir yapıya sahiptir.
Kredi kartıyla borçlu yaşayanlar, borçlarının altında ezilmişliğin verdiği psikolojik tepkiyle kendilerini “tüketim” yoluyla ispatlamaya çalışıyorlar. Ülkemizde yaşanan ekonomik krizlerde bile kredi kartı kullanımı oranının düşmemesi ve azımsanmayacak bir kesimin, kredi kartı borçlarını kapatmak için yine tüketici kredisi almaları, borcu borçla ödemeyi seçtiklerini, bunun da içinden çıkılmaz bir “kısır döngü”ye dönüştüğü bir gerçektir.
Kredi kartı kullanımının artmasıyla alışverişte yapılan pazarlığın kalkmasına da sebep oldu. Bunun sebebi de yine alışveriş merkezlerinin dizaynı ile kredi kartı kullanan insanlarda sanki parayı başka birisi ödüyormuş gibi bir duygunun hakim olmasının etkisi vardır. Kredi kartı yüzünden insanlar artık “anlık” yaşamaya başladılar. Anlık yaşama anlayışı zaman kavramını algılayış biçiminde de önemi değişimlere yol açtı. İnsanlar artık “geleceksizleşmiş bugün” anlayışı ile yaşıyorlar. Yarından bugünü yaşama imkanları alabildiğine genişlediği için insanlar geleceklerini şimdiden tüketme yarışına girdiler. Gelecekte bir ev, araba ve benzer şeyleri hayal edip, çalışmak yerine hemen sunulan tüketici kredisiyle hedeflediği şeyleri o anda elde edebiliyorlar. Ama yarını bugünden yaşamanın bedeli, ağır borçlar altında ezilmek oluyor. Kredi kartı kullanımı, alışveriş tutkusu olan insanlar için ne kadar zor, tahmin edebilirsiniz. Eğer engelleyemediğiniz bir alışveriş tutkunuz varsa, kredi kartlarından uzak dursanız iyi edersiniz. Çünkü sizi bir borç batağına sürükleyebilir.
Kredi kartı kullanıcıları genellikle kendilerini kandıracak bir bahane bulur ve sorumsuzca alışveriş yaparlar. Sonra da karşılaştıkları borç nedeniyle zor duruma düşerler. Buldukları bahaneler ilk başta oldukça mantıklı gelir ama bir süre sonra hata yaptıklarını anlarlar. İşte buradan yola çıkarak kredi kartı kullanımında yapılan büyük hataları sizlerle paylaşmak istiyorum:
1-Kredi Kartı Sözleşmesini Okumamak
Bir kredi kartı başvurusu yaptığınız zaman sözleşmede yazanları okuyor musunuz? Bir çoğumuz o uzun ve anlamadığımız cümleleri okumuyoruz. Kartı elimize alıp, bir süre sona herhangi bir sorun yaşadığımız zaman ise hemen bankaya şikayet etmeye başlarız. Onların cevabı ise nettir. Tüm bunların kredi kartı sözleşmesinde yazılı olduğu söylenecektir. Bu şekilde herhangi bir hak talep edemeden sorununuzla baş başa kalırsınız.
2- Zamanında Ödeme Yapmamak
Kredi kartını sorumsuzca ve gelirimizin çok üzerinde harcadığımız zaman, ödeme sorunları yaşamaya başlarız. Ayrıca kartın hesap kesim tarihinde elimizde para yoksa ödemenizi mecburen gecikmeli yaparsınız. Gecikmeli ödemede ise mutlaka belli bir faiz tutarını daha ödemek zorunda kalırsınız. Bu faiz gözünüze çok gelmeyebilir. Ama bir süre sonra toplam faiz tutarını gördüğünüz zaman, ekstradan ne kadar fazla ödeme yaptığınızı göreceksiniz. Bu nedenle kredi kartınızın ödeme günü ve tutarını sürekli takip etmelisiniz. Ödeme günü geldiği zaman, borcunuz için mutlaka para ayırmanız gereklidir.
3-Sadece Asgari Tutarı Ödemek
Asgari tutar ödemek, kredi kartı ile aranızda hiç bitmeyecek bir ilişkinin başlaması demektir. Kredi kartlarında bir avantaj gibi görünen asgari tutar ödemeleri, aslında daha sonra yüklü faizler ödeyeceğiniz anlamına geliyor. “Asgarisini öderim, yeter” diye düşünüyorsanız, oldukça büyük bir yanlış yaparsınız. Ayrıca bankaların en sevdiği müşteri olursunuz; çünkü en yüksek faizleri asgari tutar ödemelerinde uygularlar. Bu durumda borcunuzun her geçen güç katlanarak artmasına neden olur.
Eğer bilinçli bir kredi kartı kullanıcı iseniz toplam dönem borcunuzu ödemeniz gerekiyor. Bunun için de, aylık ödeyebileceğiniz toplam tutar kadar alışveriş yapmalısınız. Eğer ödemeleriniz gelirinizi çok aşıyorsa, zaten baştan hata yapmışsınız demektir.
4-Nakit Avans Çekmek
Kredi kartlarının sunduğu iyi bir avantaj olarak görülen nakit avans çekimi de oldukça büyük sorunlara yol açabilir. Nakit sıkıntısı çeken kişiler, kredi kartlarına tanımlanan parayı kullanarak büyük bir sorumluluğun altına girerler. Aslında bu işlem basit olarak, kredi çekmenizle aynı özellikleri taşıyor. Çektiğiniz nakit avansı, taksitlerle ödeyebileceğiniz söylenir ve bu sizi nakit sıkıntısı çektiğiniz zaman oldukça sevindirir. Ama bunun için uygulanan faiz oranlarını duyduğunuz zaman bu sıkıntının daha da büyüdüğünü göreceksiniz
5-Hesabı Düzenli Kontrol Etmemek
Kaç kredi kartı kullanıcı hesabını düzenli olarak kontrol edip, uygulanan faizler ve işlem ücretleri hakkında bilgi sahibidir? Bu sayının oldukça düşük olduğu biliniyor. Kredi kartı ekstresi elinize geçtiği zaman harcamalarınıza bakıp, gerekli – gereksiz ayrımını yapmanız gerekiyor. Ayrıca yaptığınız taksitli alışverişler sonrasında uygulanan faiz oranlarını da takip etmelisiniz. Bu şekilde hem bütçenizi ayarlamalı hem de giderlerinizi takip etmelisiniz. Hesabınızda gerçekleşen işlemleri takip etmeli, kesilen işlem ücretlerini mutlaka incelemelisiniz.
6-Zengin Görünmek için Kart Kullanmak
Bu düşünce size oldukça saçma gelebilir. Ama birçok insan bu yüzden kredi kartı kullanıyor. Ödemesini fazlasıyla aşan yüksek limitli kart taşıyarak, kendini zengin gösterme çabası içinde olan insanlar var. Bu elbette tamamen kendi zararına olan bir durum ve kandırdıkları tek kişi kendileri oluyor. Bu hatanın sıklıkla yapıldığı da bir diğer gerçek.
Kredi kartlarında zenginlik statüsü limitle ölçülmez. Bu nedenle yüksek limitli bir kartınızın olması, zenginliğinizi gösteren bir sembol değildir.
En yakın dostumuz olarak gördüğümüz kredi kartları, farkına varmadan veya bilgisizce kullanım nedeniyle başımıza büyük dert olmaktadır. Bir işe başladığımız zaman hayallerimizi gerçekleştirmek için fırsat bulmuş oluruz. Birikmiş bir paranız yoksa aylık gelirinize istinaden, kredi kartınızla ihtiyaçlarınızı karşılamaya başlarsınız. Ama gelir ve gider konusundaki ince noktayı kaçıracak olursanız, tam bir işkenceye dönüşebilir. Bu nedenle kendine bir finans planı yapmalısınız. Kredi kartlarındaki limiti, halihazırdaki paranız olarak görmemelisiniz. Kredi kartı bankaların sunduğu bir avantaj değil, onlara olan bağımlılığımızı arttırmak için kurulan bir tuzaktır. Dinimizde faiz haram olduğu için kredi kartı kullanmamak en iyi çözümdür.