-Hizb nedir?
Sözlükte bölük, grup anlamına gelen hizb kelimesi terim olarak Kur'ân'ın bölümlere ayrılması demektir. Sahabe döneminden beri Kur’ân-ı Kerim'i düzenli ve devamlı okuyan Müslümanlar, günlük okunacak bölümleri, sûrelerin uzunluklarını göz önüne alarak ayırmışlar, bu ayırmaya “tahzîb” (bölümlere ayırmak), her bölüme de “hizb” demişlerdir.(1)
-Sahabelerden Kur’an-ı Kerim’i kısımlara ayırarak okuyanlar olmuş mudur?
Hz. Ali, Hz. Peygamber’in (asm) vefatının ardından kendi şahsî Kur’ân’ını cem etmiş ve onu yedi cüze ayırmış, her cüze bir isim vermişti. Birinci cüzde Bakara, Yûsuf, Ankebût, Rûm, Lokmân, Hâmim Secde (Fussilet), Zâriyât, İnsan, Elif lam mim Tenzîl (Secde), Nâziât, Tekvîr, İnfitâr, İnşikak, A’lâ, Beyyine Sûreleri vardı. Bu Bakara Cüzü idi. 886 âyet ve on beş sûreden oluşmaktaydı.
İkinci cüzde Al-i İmrân, Hûd, Hac, Hicr, Ahzâb, Duhân, Rahmân, Hâkka, Meâric, Abese, Şems, Kadr, Zilzâl, Hümeze, Fil, Kureyş Sûreleri vardı. Bu Al-i İmrân Cüzü idi. 886 âyet ve on altı sûreden oluşuyordu. Üçüncü cüzde Nisâ, Nahl, Müminûn, Yâsin, Hâmim ayn sin kâf (Şûrâ), Vâkıa, Mülk, Müddessir, Mâûn, Tebbet, İhlâs, Asr, Kâria, Burûc, Tîn ve Neml Sûreleri vardı. Bu Nisâ Cüzü idi. 886 âyet ve on altı sûreydi. Dördüncü cüzde Mâide, Yûnus, Meryem, Şuarâ, Zuhruf, Hucurât, Kâf, Kamer, Mümtehine, Târık, Beled, İnşirâh, Adiyât, Kevser ve Kâfirûn Sûreleri vardı. Bu Mâide Cüzü idi. 886 âyet ve on beş sûreydi.
Beşinci cüzde, En’âm, İsrâ, Enbiyâ, Furkân, Musâ ve Firavun Sûresi (Kasas), Mümin, Mücâdile, Haşr, Cuma, Münâfıkûn, Kalem, Nûh, Cin, Mürselât, Duhâ, Tekâsür Sûreleri vardı. Bu En’âm Cüzü idi. 886 âyet ve on altı sûre idi. Altıncı cüzde A’râf, İbrâhim, Kehf, Nûr, Sâd, Zümer, Câsiye, Muhammed, Hadid, Müzzemmil, Kıyâme, Nebe, Gâşiye, Fecr, Leyl ve Nasr Sûreleri vardı. Bu A’râf Cüzü idi. 886 âyet ve on altı sûreden meydana geliyordu. Yedinci cüzde Enfâl, Berâe, Tâhâ, Fâtır, Sâffât, Ahkâf, Fetih, Tûr, Necm, Saff, Teğâbun, Talak, Mutaffifin ve Muavvizeteyn (Felak ve Nâs) Sûreleri vardı. Bu Enfâl Cüzü idi. 886 âyet ve on beş sûreden oluşuyordu. Dikkat edilirse Hz. Ali her cüzü esSeb’u’t-Tıvâl dediğimiz yedi uzun sûreyi esas alarak tasnif etmiş ve her cüze es-Seb’u’t-Tıvâl’dan bir sûrenin adını vermiştir. Böylece Hz. Ali, Kur’ân’ı yedi cüze ayırma hususunda Hz. Peygamber’in hadisinde geçen es-Seb’u’t-Tıvâldan ilham almıştır.(2)
-Bediüzzaman Hazretleri hazırladığı Hizbü’l-Kur’an hakkında ne demiştir?
Risale-i Nur Külliyatı’nın muhtelif yerlerinde, Hizbü’l-Kur’an hakkında, mektuplar vardır. Bu mektuplarda, Hizbü’l-Kur’an’ın özelliklerinden ve faziletlerinden bahsedilmektedir. Bunlardan bir kısmı şöyledir:
“Bu emsalsiz hizb-i muazzam, Risale-i Nur’un menbaı, madeni, esası, üstadı, ruhu ve hakikatidir. Mucizatlı ve her bir harfi on ve yüz ve beş yüz ve bin ve binler kadar sevap ve meyve-i cennet ve nur-u berzah veren bir virdi okumak isteyen bu semavi virdi okusun.” (Kastamonu Lahikası, s.97)
“Bütün “Risalelerin” hususi menbaları, madenler olan binden ziyade ‘Ayet-i Kur’an’iyeyi’ kendi Kur’an’ımda evvelce işaretler koyup bir “Hizb-i A’zam-ı Kur’ani” yapmak niyet etmiştim. Şimdi bu ‘Hizb-i A’zam’ ve bu ‘Vird-i Ekber’ Risale-i Nur mensublarına bazı eyyam-ı mübarekede okunması için bir zaman size de göndermek hakkınız var.” (Kastamonu Lahikası, s.31)
- Hizbü’l-Kur’an’da kaç ayet geçmektedir? Bediüzzaman Hazretleri Kur’an'daki hangi sure ve ayetleri almıştır?
Hizbü’l-Kur’an’da 1862 ayet vardır.
1. FATİHA SÛRESİ: 7 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır.
2. BAKARA SÛRESİ: 286 âyettir. Alınan âyetler: 1-5, 163, 164, 185, 186, 216, 254-257, 284-286. Alınan toplam âyet sayısı: 17.
3. ÂL-İ İMRAN SÛRESİ: 200 âyettir. Alınan âyetler: 1-9, 18, (-)19, 26, 29-31, 133-142, 146-148, 159, 160, 173, 174, 188-194, 200. (19. âyetin bir kısmı alınmıştır) Alınan toplam âyet sayısı: 39.
4. NİSA SÛRESİ: 176 âyettir. Alınan âyetler: 69, 70, 78, 79, 103-106, 125, 126, 145-148, 174, 175. Alınan toplam âyet sayısı: 18.
5. MAİDE SÛRESİ: 120 âyettir. Alınan âyetler: (-)15, 16, 105, 119, 120. (15. âyetin bir kısmı alınmıştır) Alınan toplam âyet sayısı: 5.
6. EN'ÂM SÛRESİ: 165 âyettir. Alınan âyetler: 38, 54, 59-65, 73-86, 95-103, 122, 125-127, 141, 142, 151-153, 160-165. Alınan toplam âyet sayısı: 47.
7. A'RAF SÛRESİ: 206 âyettir. Alınan âyetler: 31-34, 40-43, 54-57, 143, 144, 158, 196-200. Alınan toplam âyet sayısı: 20.
8. ENFAL SÛRESİ: 75 âyettir. Alınan âyetler: 24, 25. Alınan toplam âyet sayısı: 2.
9. TEVBE SÛRESİ: 129 âyettir. Alınan âyetler: 32, 33, 38-40, 111, 112, 128, 129. Alınan toplam âyet sayısı: 9.
10. YUNUS SÛRESİ: 109 âyettir. Alınan âyetler: 9, 10, 31, 32, 55-58, 61-67, 107-109. Alınan toplam âyet sayısı: 18.
11. HUD SÛRESİ: 123 âyettir. Alınan âyetler: 6, 41-45, 56, 102-108, 110-115, 123. Alınan toplam âyet sayısı: 21.
12. YUSUF SÛRESİ: 111 âyettir. Alınan âyetler: 53, 101. Alınan toplam âyet sayısı: 2.
13. RA'D SÛRESİ: 43 âyettir. Alınan âyetler: 1-4, 8-16. Alınan toplam âyet sayısı: 13.
14. İBRAHİM SÛRESİ: 52 âyettir. Alınan âyetler: 12, 24-27, 32-34, 38, 39, 47-52. Alınan toplam âyet sayısı: 16.
15. HİCR SÛRESİ: 99 âyettir. Alınan âyetler: 1-3, 16-24, 85-87, 92-99. Alınan toplam âyet sayısı: 23.
16. NAHL SÛRESİ: 128 âyettir. Alınan âyetler: 1-14, 65-72, 77-79, 90, 125-128. Alınan toplam âyet sayısı: 30.
17. İSRA SÛRESİ: 111 âyettir. Alınan âyetler: 1, 2, 22-38, 42-44, 70-72, 78-85, 88,105-111. Alınan toplam âyet sayısı: 41.
18. KEHF SÛRESİ: 110 âyettir. Alınan âyetler: 1-8, 107-110. Alınan toplam âyet sayısı: 12.
19. MERYEM SÛRESİ: 98 âyettir. Alınan âyetler: 1-4. Alınan toplam âyet sayısı: 4.
20. TA-HA SÛRESİ: 135 âyettir. Alınan âyetler: 1-9, 105-113, 130-132. Alınan toplam âyet sayısı: 21.
21. ENBİYA SÛRESİ: 112 âyettir. Alınan âyetler: 16-35, 46, 47, 83-90, 101, 112. Alınan toplam âyet sayısı: 42.
22. HAC SÛRESİ: 78 âyettir. Alınan âyetler: 1, 2, 5-7, 18, 30-32, 61-70, 73,78. Alınan toplam âyet sayısı: 25.
23. MU'MİNUN SÛRESİ: 118 âyettir. Alınan âyetler: 1-22, 78, 89, 115-118. Alınan toplam âyet sayısı: 38.
24. NUR SÛRESİ: 64 âyettir. Alınan âyetler: 34-46. Alınan toplam âyet sayısı:13.
25. FURKAN SÛRESİ: 77 âyettir. Alınan âyetler: 1, 2, 43-49, 61-77. Alınan toplam âyet sayısı: 26.
26. ŞU'ARA SÛRESİ: 227 âyettir. Alınan âyetler: 1-4, 69-83. Alınan toplam âyet sayısı: 19.
27. NEML SÛRESİ: 93 âyettir. Alınan âyetler: 15-31, 59-76, 88, 93. Alınan toplam âyet sayısı: 37.
28. KASAS SÛRESİ: 88 âyettir. Alınan âyetler: 68-73, 85-88. Alınan toplam âyet sayısı: 10.
29. ANKEBÛT SÛRESİ: 69 âyettir. Alınan âyetler: 1-6, 19-21, 41-46, 56-64. Alınan toplam âyet sayısı: 24.
30. RUM SÛRESİ: 60 âyettir. Alınan âyetler: 1-5, 17-27, 40, 48-50, 54. Alınan toplam âyet sayısı: 21.
31. LOKMAN SÛRESİ: 34 âyettir. Alınan âyetler: 8-19, 22-34. Alınan toplam âyet sayısı: 25.
32. SECDE SÛRESİ: 30 âyettir. Alınan âyetler: 1-11, 27-30. Alınan toplam âyet sayısı: 15.
33. AHZAB SÛRESİ: 73 âyettir. Alınan âyetler: 1-3, 35, 40-43, 45-48, 56-59, 72, 73. Alınan toplam âyet sayısı: 18.
34. SEBE' SÛRESİ: 54 âyettir. Alınan âyetler: 1-4, 20-22. Alınan toplam âyet sayısı: 7.
35. FATIR SÛRESİ: 45 âyettir. Alınan âyetler: 1-3, 9-11, 15-23, 27, 28, 32-35, 40, 41. Alınan toplam âyet sayısı: 23.
36. YASİN SÛRESİ: 83 âyettir. Alınan âyetler: 1-12, 33-40, 48-54, 71-83. Alınan toplam âyet sayısı: 40.
37. SAFFAT SÛRESİ: 182 âyettir. Alınan âyetler: 1-7, 171-182. Alınan toplam âyet sayısı: 19.
38. SÂD SÛRESİ: 88 âyettir. Alınan âyetler: 27-29, 84-88. Alınan toplam âyet sayısı: 8.
39. ZÜMER SÛRESİ: 75 âyettir. Alınan âyetler: 1-7, 9, 10, (-)17-31, 38-40, 53, 54, 62-75. (17. âyetin bir kısmı alınmıştır.) Alınan toplam âyet sayısı: 43.
40. MU'MİN SÛRESİ: 85 âyettir. Alınan âyetler: 1-3, 13-16, 55-68. Alınan toplam âyet sayısı: 21.
41. FUSSİLET SÛRESİ: 54 âyettir. Alınan âyetler: 1-11, 30-39, (-)47, 53, 54. (47. âyetin bir kısmı alınmıştır.) Alınan toplam âyet sayısı: 24.
42. ŞÛRA SÛRESİ: 53 âyettir. Alınan âyetler: 1-5, 11, 12, 15, 27-29, 36-40, 49-53. Alınan toplam âyet sayısı: 21.
43. ZUHRUF SÛRESİ: 89 âyettir. Alınan âyetler: 1-14, 33-35, 82-85. Alınan toplam âyet sayısı: 21.
44. DUHAN SÛRESİ: 59 âyettir. Alınan âyetler: 1-8, 29, 38, 39. Alınan toplam âyet sayısı: 11.
45. CASİYE SÛRESİ: 37 âyettir. Alınan âyetler: 1-6, 23-27, 36, 37. Alınan toplam âyet sayısı: 13.
46. AHKAF SÛRESİ: 35 âyettir. Alınan âyetler: 1-5, 9, 13, 14, 33-35. Alınan toplam âyet sayısı: 11.
47. MUHAMMED SÛRESİ: 38 âyettir. Alınan âyetler: 15, 19. Alınan toplam âyet sayısı: 2.
48. FETİH SÛRESİ: 29 âyettir. Alınan âyetler: 1-9, 18, 26-29. Alınan toplam âyet sayısı: 14.
49. HUCURAT SÛRESİ: 18 âyettir. Alınan âyetler: 1, 10-13, 16-18. Alınan toplam âyet sayısı: 8.
50. KAF SÛRESİ: 45 âyettir. Alınan âyetler: 1-18, 20-22, 38-45. Alınan toplam âyet sayısı: 29.
51. ZARİYAT SÛRESİ: 60 âyettir. Alınan âyetler: 1-6, 47-51, 56-58. Alınan toplam âyet sayısı: 14.
52. TUR SÛRESİ: 49 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 49.
53. NECM SÛRESİ: 62 âyettir. Alınan âyetler: 1-18, 31-62. Alınan toplam âyet sayısı: 50.
54. KAMER SÛRESİ: 55 âyettir. Alınan âyetler: 1-17, 49-55. Alınan toplam âyet sayısı: 24.
55. RAHMAN SÛRESİ: 78 âyettir. Alınan âyetler: 1-16, 33-40. Alınan toplam âyet sayısı: 24.
56. VAKI'A SÛRESİ: 96 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 96.
57. HADİD SÛRESİ: 29 âyettir. Alınan âyetler: 1-9, 20-22, 25, 28. Alınan toplam âyet sayısı: 14.
58. MÜCADELE SÛRESİ: 22 âyettir, hiçbir âyet alınmamıştır. (-)
59. HAŞR SÛRESİ: 24 âyettir. Alınan âyetler: 18-24. Alınan toplam âyet sayısı: 7.
60. MÜMTEHİNE SÛRESİ: 13 âyettir, hiçbir âyet alınmamıştır. (-)
61. SAFF SÛRESİ: 14 âyettir. Alınan âyetler: 1-4, 6-13. Alınan toplam âyet sayısı: 12.
62. CUM'A SÛRESİ: 11 âyettir. Alınan âyetler: 1, 2, 8. Alınan toplam âyet sayısı: 3.
63. MÜNAFİKUN SÛRESİ: 11 âyettir, hiçbir âyet alınmamıştır. (-)
64. TEĞABÜN SÛRESİ: 18 âyettir. Alınan âyetler: 1-4, 11-13. Alınan toplam âyet sayısı:7.
65. TALAK SÛRESİ: 12 âyettir. Alınan âyetler: 12. Alınan toplam âyet sayısı: 1.
66. TAHRİM SÛRESİ: 12 âyettir, hiçbir âyet alınmamıştır. (-)
67. MÜLK SÛRESİ: 30 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 30.
68. KALEM SÛRESİ: 52 âyettir. Alınan âyetler: 1-7. Alınan toplam âyet sayısı: 7.
69. HAKKA SÛRESİ: 52 âyettir. Alınan âyetler: 1-8, 38-52. Alınan toplam âyet sayısı: 23.
70. ME'ARİC SÛRESİ: 44 âyettir. Alınan âyetler: 1-10, 19-35, 40-44. Alınan toplam âyet sayısı: 32.
71. NUH SÛRESİ: 28 âyettir. Alınan âyetler: 13-20. Alınan toplam âyet sayısı: 8.
72. CİN SÛRESİ: 28 âyettir. Alınan âyetler: 1-5. Alınan toplam âyet sayısı: 5.
73. MÜZZEMMİL SÛRESİ: 20 âyettir. Alınan âyetler: 1-10. Alınan toplam âyet sayısı: 10.
74. MÜDDESSİR SÛRESİ: 56 âyettir. Alınan âyetler: 1-7. Alınan toplam âyet sayısı: 7.
75. KIYAMET SÛRESİ: 40 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 40.
76. İNSAN SÛRESİ: 31 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 31.
77. MÜRSELAT SÛRESİ: 50 âyettir. Alınan âyetler: 1-19. Alınan toplam âyet sayısı: 19.
78. NEBE' SÛRESİ: 40 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 40.
79. NAZİ'AT SÛRESİ: 46 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 46.
80. ABESE SÛRESİ: 42 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 42.
81. TEKVİR SÛRESİ: 29 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 29.
82. İNFİTAR SÛRESİ: 19 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 19.
83. MUTAFFİFİN SÛRESİ: 36 âyettir. Alınan âyetler: 1-6. Alınan toplam âyet sayısı: 6.
84. İNŞİKAK SÛRESİ: 25 âyettir. Alınan âyetler: 1-6. Alınan toplam âyet sayısı: 6.
85. BÜRUC SÛRESİ: 22 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 22.
86. TARIK SÛRESİ: 17 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 17.
87. A'LA SÛRESİ: 19 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 19.
88. ĞAŞİYE SÛRESİ: 26 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 26.
89. FECR SÛRESİ: 30 âyettir. Alınan âyetler: 1-14. Alınan toplam âyet sayısı: 14.
90. BELED SÛRESİ: 20 âyettir, hiçbir âyet alınmamıştır. (-)
91. ŞEMS SÛRESİ: 15 âyettir. Alınan âyetler: 1-10. Alınan toplam âyet sayısı: 10.
92. LEYL SÛRESİ: 21 âyettir, hiçbir âyet alınmamıştır. (-)
93. DUHA SÛRESİ: 11 âyettir, hiçbir âyet alınmamıştır. (-)
94. İNŞİRAH SÛRESİ: 8 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 8.
95. TİN SÛRESİ: 8 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 8.
96. ALAK SÛRESİ: 19 âyettir. Alınan âyetler: 1-7. Alınan toplam âyet sayısı: 7.
97. KADR SÛRESİ: 5 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 5.
98. BEYYİNE SÛRESİ: 8 âyettir, hiçbir âyet alınmamıştır. (-)
99. ZİLZAL SÛRESİ: 8 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 8.
100. ADİYAT SÛRESİ: 11 âyettir, hiçbir âyet alınmamıştır. (-)
101. KARİ'A SÛRESİ: 11 âyettir, hiçbir âyet alınmamıştır. (-)
102. TEKASÜR SÛRESİ: 8 âyettir, hiçbir âyet alınmamıştır. (-)
103. ASR SÛRESİ: 3 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 3.
104. HÜMEZE SÛRESİ: 9 âyettir, hiçbir âyet alınmamıştır. (-)
105. FİL SÛRESİ: 5 âyettir, hiçbir âyet alınmamıştır. (-)
106. KUREYŞ SÛRESİ: 4 âyettir, hiçbir âyet alınmamıştır. (-)
107. MA'UN SÛRESİ: 7 âyettir, hiçbir âyet alınmamıştır. (-)
108. KEVSER SÛRESİ: 3 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 3.
109. KAFİRUN SÛRESİ: 6 âyettir, hiçbir âyet alınmamıştır. (-)
110. NASR SÛRESİ: 3 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 3.
111. TEBBET SÛRESİ: 5 âyettir, hiçbir âyet alınmamıştır. (-)
112. İHLAS SÛRESİ: 4 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 4.
113. FELAK SÛRESİ: 5 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 5.
114. NAS SÛRESİ: 6 âyettir, sûrenin tamamı alınmıştır: 6.
Kaynaklar:
1- https://kuran.diyanet.gov.tr/kuran-sozlugu/detay/36-hizb
2- Kur’ân’ın Bölümlenmesi, Hikmet Koçyiğit; Atatük Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 39