Öğrencilerin çalışma hayatı ile tanışması bakımından yaz stajı oldukça önemli. Yıllardır üniversite öğrencileri için sıkıntı olan staj, pandeminin patlak vermesiyle daha da zorlaştı. Bu süreçte birçok kurum stajyer alımlarını durdurdu ya da kontenjanlarını azalttı. Yasaklar kalktı ama bazı işletmeler pandemiyi bahane ederek stajyer almamayı sürdürüyor. Özelikle firmaların uzaktan çalışma modeline geçmesi ve ofislerini daraltması gençlerin staj çilesini daha da büyüttü. Stajı bulan öğrenciler ise türlü türlü zorluklarla tanışıyor. Yasadaki boşluklar yapılan düzenleme ile kapatıldı ama özelikle büyükşehirlerde bazı firmalar öğrencilere bir ücret vermesi gerekirken para talep ediyor. Geçtiğimiz günlerde 6 bin üniversite öğrencisiyle yapılan bir araştırmada "Stajyer ücreti aldınız mı?" sorusuna katılımcıların yüzde 70'i 'almadım' dediği öğrenildi.
Staja başlayacak gençlere rehber olacak bütün detayları 4 soruda topladık:
1- ÜCRET ALINIR MI?
Stajda firmaların belli bir ücret vermesi zorunlu. Stajyerlikte ödenecek para hesaplanırken tek kriter aylık asgari ücretin net tutarı. Bunun üzerinden rakam çıkarılıyor. Lise ve üniversite öğrencileri için kendi içinde farklı ayırımları söz konusu. Zorunlu staj için lise öğrencilerine ödenecek ücret eğer çalışılan iş yerinde personel 20 ve üzeri ise 1.276 TL ödenir. 20 personelin altında olan yerlerde ise lise stajyerlerine ödenen ücret 640 lira. Zorunlu üniversite stajı için ise bu ücret 1.490 TL... Asgari ücrette yıl içinde değişiklik olması halinde, bu artışlar aynı oranda öğrencilerin ücretlerine yansıtılır.
2- SİGORTA YATAR MI?
Yönetmelik gereği zorunlu staj genellikle 30 gün. Bu sürede sigortalar rektörlük tarafından ödenir. Sigortasız staj yapan öğrencilerin stajları geçersiz sayılır. Staj süreleri emeklilikte hesaba katılmıyor. Çünkü çıraklık ya da stajyerlik döneminde emeklilik primi ödenmiyor, sadece iş kazası, meslek hastalığı ve genel sağlık sigortası primleri ödeniyor. Buna da staj sigortası deniyor. Burada amaç, işletmelerde staj gören öğrencilerin oluşabilecek kaza veya hastalıklara karşı koruma sağlanması.
3- DEVAM ZORUNLU MU?
Stajlar, üniversite akademik takvimdeki ders ve sınav dönemleri dışında kalan günlerde yapılır. Staj yapılan iş yerinin hafta sonları da faaliyette olması durumunda belgelemek şartıyla öğrenci hafta sonu da staj yapabilir. Devam zorunluluğu var.
4- DEFTERDE NE OLMALI?
Öğrenci, staj süresi boyunca, kendisine verilen programa göre yürüttüğü çalışmaları staj dosyasına günü gününe not eder. Öğrenci, staj yaptığı iş yerinin yetkilisine defterin her sayfasına kaşe bastırarak ve imzalatarak onaylatı.
DENEYİM İSTİYORLAR
Gökber S: İstanbul'da iyi bir yerde staj buldum ama maddi zorluklardan dolayı gitmem mümkün değil. Orada yaşayan bir akrabam olmadığı için maalesef ne yapacağımı bilmiyorum.
Yiğit U: 'Staj Ücreti Talep Etmeme Formu' diye bir şey imzalattılar. Üniversiteyi bitirip diplomayı almak için mecbur kabul ettim.
Damla S: Staj ücretlerimiz diploma alınca ödenecek dediler ama aylar geçti bir şey yatmadı. Daha tuhaf olanı birkaç yere başvuruda bulundum benden deneyim istediler.
Türkiye