Halkoylaması için iki aykırı öneri

Herkes 24. yasama döneminin en önemli konusunun “Sivil Anayasa” olduğunu düşünüyor.  Ben ise bunu kabul etmekle birlikte dikkati henüz erken olmakla birlikte “ilk sivil Anayasamızın”  halkoylamasına getirmek istiyorum. Hem de biraz aykırı fikirleri tartışmak istiyorum.

Meclis ve Cumhurbaşkanlığı onaylarından geçen, muhalefetin Anayasa Mahkemesi muhtemel engellemesini aşan ilk sivil anayasamız nasıl halk oyuna sunulacak?

Kendi tecrübemden biliyorum. Cumhurbaşkanını halkın seçmesi ile ilgili değişiklik başta olmak üzerek mini-paket anayasa oylamasında bazı maddelerde tereddüttüm vardı.  Cumhurbaşkanını halkın seçmesini gayet tabi destekliyordum fakat, meclisin büyük bir çoğunluğu seçim ile değişip Cumhurbaşkanı Meclisten seçilince söz konusu Anayasa değişikli durumun teyidi anlamına gelmişti.  Cumhurbaşkanlığı maddesi dışındaki maddeler konusunda ise fikirlerim netleşmemişti. Elime Oy pusulası aldığımda şöyle bir hissim oldu.  Keşke her madde için ayrı ayrı oylasak ve milletin kanaati tam yansımış olsa.

24. yasama döneminde Anayasa yapmak için bu meclisin büyük bir gücü var. Çünkü millet ekseriyetinin yüzde 94,5’inin meclis içinde temsil ediliyor olması büyük bir itibar kazandırıyor.

Bu temsil gücü ileride kendisine “öküz altında buzağı bulmak isteyenlere” fırsat vermeyecek ölçüde yüksek bir değer taşımaktadır.

Gelelim bizim aykırı iki oylama önerimize. Aykırı diyorum. Çünkü uygulanabilir olmaları için değil “akla kapı açıp, ihtiyarı elden almadan”  fikirlere, gönüllere ve vicdanlara kapı açmak istiyorum. Bu şekilde milli mutabakat ve asgari müşterek metinleri olan Anayasaların, halk oylamaları yolu ile milletin  görüşlerin en fazla en yüksek kalitede yansımasını mümkün olabilir. Yine bu yolla dokunulmaz anayasalardan, milletin rağmına sert anayasalar konusunda halkımızın tercihlerini öğrenmek mümkün olacaktır.

ÖNERİ 1:

Anayasa için halk oylaması tayin edilen günde bütün milletimiz sandıklara gidecek ve YSK’nın evet ve hayır için belirlediği renklere kanaatine göre mühür basacaktır.   Önerim; yine milletimiz sandığa gitsin anayasanın her bölümü için evet veya hayır oyu versin.  (Aslında tercihim her madde için fakat bu kadarını elektronik bir sistem olmadan yapılması tam bir kaos olacağı için öneremiyorum.) Eğer her bölüm için evet veya hayır diyecekse oy pusulasının en üst bir yerinde tek mühür basmakla yeterli olabilir. (TAMAMEN EVET veya TAMAMEN HAYIR GİBİ.) Fakat bazı Maddeler /Bölümler konusunda önüne gelen anayasadan farklı düşünüyorsa, desteklediği parti tümüne evet derken kendisi özgür iradesi ile bazı madde ve bölümler hakkında olumsuz düşünüyorsa… Veya desteklediği parti tümüne hayır derken kendisi bazı madde ve bölümler için evet demek tercihini belirlemesi seçmenin özgür iradesini kullanması demektir. Bunun için YSK aşağıda verdiğim gibi bu sefer dikey olmak üzere oy pusulası üretmek zorunda kalacaktır.

En kritik yönü eğer bölümlerden biri yüzde 50 altında oy almış ise o bölüm reddedilmiş sayılacak ve TBMM en hızlı şekilde (tercihan 30 gün içerisinde) yeniden düzenleme yaparak halkoyuna sunulacak. Bu şekilde yapılan anayasanın halkın iradesinin yansıması sağlanmış olacağını düşünüyorum

Öneri 2:

Bu öneriye geçmeden önce Türkiye’de kaç seçmen var, kaç sandıkta oy kullanmış, son seçimde geçerli oy miktarı nedir bir hatırlayalım.

Toplam sandık : 199.544

Toplam seçmen : 50.339.596

Kullanılan oy : 43.913.276

Geçerli oy : 42.973.736

Seçmenler öncelikle doğrudan anayasayı oylayacak seçimi yapmak yerine bu seçimi yapacak “2. Seçmen” dediğimiz ve 50.000 kişiden oluşan grubu seçerler. Bu rakamın büyük seçilmesinde ki gaye her ikinci seçmen gerçekte bin kişiyi temsil etmektedir. Bu 2. seçmenler (binbaşılar) bir partiye mensup olabilirler fakat takip eden seçimde veya söz konusu dönemde partide yönetim görevi almayan kişilerden olmak zorunludur. Bu kişiler ikamet ettikleri ilçe sınırları içersinde milletvekili seçim kanununa benzer yöntem ile seçilirler ve yasama dönemindeki Anayasa değişikliklerinde görev yaparlar.

2. seçmenler kendilerini seçen tabanla iletişim halinde vicdani kanaatlerini oluştururlar. Oluşturdukları kanaatlerine göre,  önlerine gelen anayasayı veya anayasa değişikliği maddelerini tek tek inceler ve seçim günü her madde için ayrı ayrı olmak üzere evet veya hayır olarak oyunu kullanır. Oyunu açıklaya zorlanamazlar.

50.000 kişi 2. seçmen demek her sandıkta ortalama 250 seçmen hesabı ile düşünüldüğünde 200 sandık demektir. Güvenlik ve diğer tedbirler nedeni ile sandık seçmen sayıları azaltılabilir ve tüm Türkiye’de 500’e çıkarılarak, her sandıkta oy kullanacak 2. seçmen sayısı 100’e indirilebilir. Sandık önünde yığılma ve beklemeye mahal vermemek için her 2. Seçmen her madde için kesin kanaatini oluşturmalı ve kapalı bölmede değişiklik okunur bir şekilde veya duvarlarda asılı bir şekilde bulundurulmalıdır.

Tüm bu gayretlerin temel sebebi, 1982 anayasasının 177 asil ve 19 geçici maddesi varken, yaklaşık 150 madde olması beklenen yeni anayasamız konusunda tüm Türkiye adına vicdani kanaati yüksek bir kalitede oluşmasını sağlamak içindir. Kişisel gözlemim madde sayısı ile özgürlükler arasında ters bir orantı olduğu şeklindedir. Bu anlamda yeni anayasamız ne kadar az maddeden oluşur ise o kadar özgürlükçü olacağını söyleyebilir. Bu başka bir makale konusu olduğu için burada kesiyorum.

Yukarıda ifade ettiğim gibi uygulanması mümkün olmayan iki öneriyi yapmamdaki amaç, birilerinin söylemesi, birilerinin duyması, başka birilerinin daha iyisinin üretmesine vesile olabilir.