Haritalarla Türkiye'nin seçim tarihi

Türkiye'nin 1946 yılında geçtiği çok partili sistemin ilk seçimi 1946'da yapılsa da, şaibeli olarak görülen bu seçim bugün bile kabul görmüyor. İlk demokratik seçim olan 1950 seçimlerine gelindiğinde Demokrat Parti'nin 8 milyonluk katılım olan seçimdeki oyların yüzde 53'ünü aldığını görüyoruz.

4 yıl sonra, 1954'te Demokrat Parti gücüne güç katarak yüzde 58 ile ikinci seçimini de kazanmasını bildi.

1957 seçimlerinde seçmen sayısı 12 milyona çıkıyor. Türkiye Osman Bölükbaşı ile tanışıyor. Fakat Demokrat Parti 12 milyon seçmenin 3'ünün oyunu alarak yine sandıktan galip ayrılmayı başarıyor.

1960 darbesi ile kapatılan Demokrat Parti'nin yerine Ragıp Gümüşpala önderliğindeki Adalet Partisi geliyor. Fakat 60 darbesinin etkisi nedeniyle CHP 3 milyon oy ile birinci parti olmayı başarıyor.

13 milyona çıkan seçmen sayısı ile birlikte Türkiye tarihine damga vuracak bir siyasi önder ile bu yıl tanışıyoruz: Süleyman Demirel... Adalet Parti'nin başına geçen ve Menderes döneminde Su İşleri Müdürlüğü yapan Mühendis Demirel ilk kez iktidara geçiyor ve bu son olmayacak....

1969 ile birlikte Demirel gücüne güç katmaya devam ediyor. 14 milyon seçmenin yüzde 46'sını ikna etmeyi başaran Demirel'i İnönü liderliğindeki CHP takip ediyor.

Bülent Ecevit'in İnönü'yü devirip CHP lideri olması ile birlikte halkın tercihi CHP oluyor. yüzde 33 alan Ecevit'i yıllarca rekabet edeceği Demirel hemen yüzde 29 ile takip ediyor. Yeni kurulan Demokrat Parti ise İç Anadolu'da sürpriz bir çıkış yapıyor.

77 seçimlerine Ecevit'in Kıbrıs Harekatı damga vuruyor. Sağ-Sol olaylarının gerilimi altında gidilen seçimde CHP yüzde 43 alırken, Demirel'in Adalet Partisi yüzde 36'yı bulsa da yeterli olmuyor. Necmettin Erbakan da bu seçimle siyaset sahnesine 'merhaba' diyor. Milli Selamet Partisi üçüncü parti oluyor.

1980 darbesi ertesinde yeni siyasi aktörler de tarih sahnesine çıkıyor. Ecevit ve Demirel gibi liderlerin yasaklı olduğu bu dönemde Anavatan Partisi ve Turgut Özal ilk parti olmaya başarıyor. 19 milyona çıkan seçmenin yüzde 45'inin oyunu alan Özal, Türkiye'de değişimi de başlatıyor.

87 seçimlerinde yasakları biten Demirel üçüncü parti oluyor. Özal güç kaybetse de yüzde 36 ile birinci parti olmayı başardı. 

Altı kere gidip, yedi kere gelen Demirel 91 seçimlerinde Doğru Yol Partisi ile büyük bir başarı sağlıyor. 30 milyona çıkan seçmenin yüzde 27'sinin oyunu alan Demirel'i Mesut Yılmaz önderliğindeki Anavatan Partisi takip ediyor. Erdal İnönü'nün Sosyal Demokrat Halkçı Partisi ise üçüncü parti olmayı başarıyor.

Necmettin Erbakan önderliğindeki Refah Partisi ile birlikte Türkiye siyaseti yeni isimlerle tanışıyor. yüzde 24 alan Erbakan'ı Anavatan Partisi takip ediyor. Tansu Çiller önderliğindeki Doğru Yol Partisi ise yüzde 19 ile birinci sırada.

1999 yılı seçimleri Türkiye'nin sorunlarının tamamen gün yüzüne vurduğu bir ortamda yapıldı. Bülent Ecevit'in son seçimi olacak bu seçimde Ecevit iktidara geliyor. Devlet Bahçeli önderliğindeki Milliyetçi Hareket Partisi ise ikinci parti oluyor. Erbakan'ın yerine gelen Recai Kutan ise Fazilet Partisi ile üçüncü oluyor.

Çoğuna göre Türkiye tarihinin kırılma noktası 2002 seçimleri. Deprem, ekonomik kriz ve pek çok sorun ile gidilen 2002 seçimlerinde 41 milyon seçmen bir umut olarak gördüğü Adalet ve Kalkınma Partisi ile lideri Recep Tayyip Erdoğan'a iktidarı emanet ediyor. 16 yıl sürecek bu yolculuğun ilk durağında CHP yüzde 19 ile ikinci parti oluyor. Meclise sadece bu iki parti girebiliyor.

2007 yılında 23.Dönem Milletvekili seçimlerinde Ak Parti oyunu yüzde 34'ten yüzde 46'ya çıkarmayı başarıyor. Bu seçimde MHP tekrar mecliste yer bulurken, doğuda bağımsız adayların yükselişi dikkat çekiyor. Bu bağımsız adayların pek çoğu ilerde HDP'yi kuracak.

2011 yılında Türkiye'nin büyük bir gelişim göstermiş olması, ekonominin şahlanışı ve pek çok farklı etmen ile birlikte Adalet ve Kalkınma Partisi halkın yarısının oyunu almayı başarıyor. 52 milyon seçmenin yüzde 49'unun oyunu alan Ak Parti'yi Kemal Kılıçdaroğlu önderliğindeki CHP ise yüzde 25 oy alırken, MHP yüzde 13 ile üçüncü parti oluyor. Bağımsız adaylar doğuda hala çok güçlü

7 Haziran 2015'te yapılan seçim sonrası iktidar sahip bulamayıp, koalisyon da kurulamayınca 1 Kasım 2015'te seçimler tekrarlandı. Recep Tayyip Erdoğan'ın Cumhurbaşkanı olması ile Ahmet Davutoğlu liderliğinde gidilen bu seçimde Ak Parti yüzde 53 ile birinci parti oldu. CHP'nin oyu yüzde 20'de kalırken, MHP ve HDP yüzde 11 almayı başardı. 

24 Haziran 2018 itibari ile 3 yıl sonra yeniden sandık başındayız. Demokrasi bayramımız kutlu olsun.

Resimler: Ekşi Şeyler...