Tarım ve Orman Bakanlığı, hava kalitesi yönetiminde kullandığı araçlara, TÜRKSAT'ın yüklenicisi olduğu 3 Boyutlu Ortamda Hava Kalitesi Değerlerinin Tespiti Yazılımı Projesi'ni ekledi.
"NEFES" ismi verilen proje kapsamında geliştirilen yerli ve milli yazılımla, stratejik hava kalitesi haritaları, 3 boyutlu bina modeli, kent atlası, topoğrafya, trafik yoğunluğu, kavşaklar, binaların yakıt tipi gibi çok sayıda etmen ele alınarak 3 boyutlu ortamda hava kalitesi değerleri tespit ediliyor.
Dünyada bu alandaki ilk örneklerden biri
Girilen tüm verileri anlık algılama ve çıktı üretme yeteneğine sahip 3B yazılım, dünyada bu alandaki ilk örneklerden biri olma niteliği taşıyor. Yazılımla, evsel ısınma, sanayi, kara, deniz, hava ve demir yolu ulaşımından kaynaklı hava kirliliğine neden olan noktalar tespit edilip kaynağa özgü kontrol önlemleri geliştirilebilecek.
Şehirlerin kükürt ve azot gibi önemli hava kirleticilerinin ayak izi hesaplanıp bunların azaltılmasına yönelik politika ve stratejiler hazırlanacak.
NEFES'te hedef 40 il
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürü Eyyüp Karahan, "NEFES" yazılımına ilişkinbilgi verdi.
Karahan, illerin hava kirliliğini bu yazılımla 5 metreye kadar hassasiyetle ölçtüklerini ve olumsuz bir durumla karşılaştıklarında anında müdahale edebildiklerini belirterek, "Şehrin bütün katmanlarında bu ölçümleri yapabilecek noktaya geldik. Pilot bölgelerle başladık. Bu yazılımı 40 ilimize yaygınlaştıracağız. 2022'nin sonuna kadar da bütün büyükşehirlerimizde tamamlamış olacağız." ifadesini kullandı.
Hedeflerinin şehirlerdeki hava kirliliğini en aza indirmek ve hatta bitirmek olduğunun altını çizen Karahan, gelecek yıllarda tüm illerde bu projeyi uygulamak istediklerini söyledi.
Genel Müdür Karahan, "Sadece kirliliği görmek yetmiyor. Bunu görüp müdahale etmek gerekiyor. Bakanımız Murat Kurum'un bu çalışmanın halka mal edilmesi noktasında talimatı var. İlerleyen günlerde, vatandaşlarımızın sonuçları çevrim içi olarak görmesini sağlayacağız." dedi.
Yokuşlara renk ayarı
Hava Yönetimi Daire Başkanı İrde Gürtepe de vatandaşların daha temiz hava solumasını istediklerini, bundan dolayı da kirliliğin kaynaklarını tespit ettiklerini söyledi.
"Yerli ve milli bu yazılımla 150 farklı kirletici parametrenin şehirlerimizde sanayi, evsel ısınma, trafik kaynaklarının hangilerinden ne oranda etkilendiğini tespit edebiliyoruz. Kaynağa özgü eylemler geliştirerek vatandaşlarımızın daha temiz hava solumasını hedefliyoruz." diyen Gürtepe, 5 ilde pilot olarak başladıkları projeyi bugün 20 ilde hayata geçirdiklerini, diğer illere de yaygınlaştırmak istediklerini söyledi.
Gürtepe, Kocaeli, Balıkesir, Edirne, Tekirdağ ve Sakarya'nın il ve ilçe merkezlerine ait hava kalitesi verilerini yazılımla seçtiklerini, insan sağlığını tehdit eden temel hava kirleticilerinin seviyelerini proje sayesinde gördüklerini ifade etti.
Deniz, hava ve demir yolu ulaşımından araçların yokuş çıkarken daha çok yaydığı egzoz emisyonuna kadar kısa alandaki hava kirliliğini ölçebilen 3B yazılımla, yokuş olan yolların renk değişimiyle belirlenebildiğini aktaran Gürtepe, şehirlerdeki yokuşlarda, trafik ışıklarında oluşan emisyon durumunu dahi tespit ettiklerini dile getirdi.
Gürtepe, yazılımda yeşil, sarı, turuncu ve kırmızı renklerle risk alanlarını oluşturduklarını ve buna göre müdahalede bulunduklarını kaydetti.
Yazılımdan çıkan envanterleri çalışacak bir operasyonel merkez kurduklarını belirten Gürtepe, bu merkezde 8 uzmanın yazılımı sürekli takip ettiğini anlattı. Gürtepe, sonuçlardan karar destek sistemlerinde ve mekansal planlamada yararlanılabileceğini dile getirdi.
aa