Şimdi eski zemberekli bir saat hayal edelim, onu elinize alın ve masaya yan bir şekilde koyun. Ortasından hayali bir çizgi çekin, bir tarafta bize zamanı gösteren akrep, yelkovan ve saniye, diğer tarafta ise birbirinden ayrı büyüklükte ve birbirinden ayrı hızlarda hareket eden çarkların oluşturduğu bir sistem olacaktır.
Ortadan ikiye ayırırken hayali bir çizgi çektik, zîrâ; aksi halde sistemin işlemesi ve bize zamanı göstermesi yani vazifesini yapması imkansızdı... Bu iki taraftan sadece üst yüzeyi görüp, evet! bu saatin varlığı sadece akrep ve yekovandan ibarettir demek ahmaklık mıdır?
Bir taraf Uluhiyet ise diğer taraf Rububiyettir.
Bir taraf Kadir-i Mutlak ise diğer taraf Alim-i Mutlak'tır.
Bir taraf Kitab-ı Mübin ise diğer taraf İmam-ı Mübin'dir.
Bir taraf Zahir ise diğer taraf Batın'dır.
Bir taraf Vahidiyete işaret ediyor ise diğer taraf Ehadiyete işaret ediyor.
Bir taraf zekaya hitap ediyor ise diğer taraf akla hitap ediyor.
Hayat ve akıl sahibi herkesin ilahi bir gücü kabul etmesi; her sabah doğan güneş gibi saatin ön yüzeyinde hiç durmadan şaşırmadan ve tam yerinde hareket eden zerrelerin oluşturduğu terkiplere karşı, insan nutkunun tutulması değil midir?
Quantum fizikçilerinin bilinmezlik problemi dedikleri şey; kainattaki herşeyin en küçük maddede tamamen aynı olması ve birbiri ile olan ilişkisi ve dizileri yani mürekkebatıdır. Bu bağlamda vahidiyeti iki kere iki dört eder derecede gören akıl sahiplerinin ilahi bir gücü kabul etmesi bir erdem değil ancak acizlik ve çaresizlikten doğmuyor mu?
Kedilerin topluca bir cins olması vahidiyet ise her birinin ayrı ölçü veya renklerde olması ehadiyet. Diğer yandan saatin ön yüzeyinde herkese görünen ve aklın kabul etmek zorunda kaldığı taraf Vahidiyet, arkasında çalışan ve herkese görünen tarafı hareket ettirirken herkese görünmeyen çarkların oluşturduğu sistem Ehadiyet...
Gerçek bir akıl sahibi, akrebi yelkovanı görüp altında dönen yüzlerce dişlileri olan, binlerce çarkların oluşturduğu sistemlere gözünü kapatabilir mi?
Nur-u tevhid, sırrı ehadiyetin nazarı ile görülebiliyor diyen Bediüzzaman Hz. bize kabuktan öze giden yol haritası mı veriyor?
Çalışan saati görmek, bize vahidiyeti, nasıl çalıştığını görmek ise ehadiyeti bildiriyor. Aralarındaki irtibatı da hayal edelim mi? Hatta ters köşeden olsun; alttaki çarklar döndüğü için üstteki akrep ve yelkovan hareket ediyorsa, üstteki akrep ve yelkovanı hariçten hareket ettirdiğinizde ne olur acaba? Halen, saat (kainat) sadece akrep ve yelkovandan ibarettir diyecek var mı?