Hayatın ahengi

Hayat deyince,doğan,büyüyen, sonra ölen varlıkların yaşadığı ömür süreci akla gelir. Bitkilerin ruhu olmadığından, en basit hayat tarzı bitki hayatı olarak kabul edilir. Ondan sonra hayvanların hayatı ve en mükemmel olarak insan hayatı şeklinde hayat tabakaları sıralanır. Halbu ki, kâinatta yer alan ve cansız olarak bildiğimiz diğer varlıkların da kendilerine mahsus birer hayatları vardır. Havanın, suyun, taşın, toprağın, ve diğer elementlerin de hayattar olduklarını söylemek mümkündür. Zerrelerden kürelere, tek hücrelilerden dev cüsselilere kadar her varlık kendine mahsus bir hayat yaşar. Kâinata böyle baktığımız zaman, “bîruhlar da zîruhtur” diyebiliriz.

Kâinatın tamamını bir yana bırakıp, uzay boşluğunda bir nokta kadar yer tutan dünyadaki hayatın muazzam ve mükemmeliği bile, insanı hayretler içinde bırakıyor. Binlerce cins hayvan ve bitki, her cinsin de sayısız fertleri, çok çeşitli hayat tarzlarına sahip oldukları ve çok farklı levazımata ihtiyaç duydukları halde, aynı mekanda büyük bir uyum içinde yaşayıp gidiyorlar. İstidatlar farklı, ihtiyaçlar farklı, istekler farklı olduğu halde, her hayat sahibinin istek ve ihtiyacı kolaylıkla temin ediliyor. Bir iş bir işe mâni olmuyor,bir hayat başka bir hayatın önüne geçmiyor. Her varlığın hayatı, mükemmel bir ahenk içinde, kendi mecrasında akıp gidiyor. “Hayat bir mücadeledir” diyenleri tekzip edercesine, her hayat başka bir hayata hayat veriyor. Toprak bitkilerin, bitkiler hayvanların, hayvanlar da insanların hayatına yardımcı oluyor. Bu ahenkli dayanışma ve yardımlaşma sistemi, insana “hayat bir muavenettir” dedirtiyor.

Kâinat dediğimiz sistem o kadar uyumlu ve ahenkli olarak çalışıyor ki, bundan daha güzelini akıl idrakten,hayal tasavvurdan âciz kalıyor. Bir noktanın, bir atomun, bir hücrenin yeri değiştirilse, koca sistemin dengesi bozulacak, hayatın âhengi kaybolacak, kâinat yıkılacak, zerreleri zamanın ve mekanın boşluğunda başı boş kalacak. İnsan kendi bedenine baktığı zaman bile, bu denge ve ahengin mükemmelliğini kolayca idrak edebilir. Mesela, gözümüzün yerini beğenmeyip daha başka bir yerde olmasını istesek, bulunduğu yerden daha uygun bir yer bulamayız. Bütün bedenimizi gezer dolaşır, tekrar aynı yerde karar kılarız.

Hayattaki zıtlar arasında bile tam bir uyum ve ahenk vardır. İyilik ve kötülük, aydınlık ve karanlık, adalet ve zulüm, hayat ve ölüm, hayatın ahengini zenginleştiren birer çeşnidir.

Sünbülî tarikatının şeyhi Sünbül Sinan Efendi, bir gün talebelerini imtihan etmek için şöyle bir sual sorar: “ Size kâinatta tasarruf yetkisi verilse, neyin yerini değiştirmek isterdiniz”? Talebelerden kimisi dağların, kimisi denizlerin kimisi de mevsimlerin yerini ve zamanını değiştirirdim şeklinde cevaplar verirler. Sıra Musa adındaki talebeye gelince, şöyle cevap verir:“Her şey layık olduğu yere, en güzel yere yerleştirilmiş, hiçbir şeyin yerini değiştirmez, her şeyi merkezinde bırakırdım”. O günden sonra da Musa Efendi’nin adı “Merkez Efendi” olur. Merkez Efendi’nin dediği gibi, her şey yerinde ve merkezinde güzel ve anlamlı. Zaten her şey merkezinde kalsa ve insan eli bu sisteme müdahale etmese, ne ekolojik denge bozulur, ne ozon tabakası delinir, ne de küresel ısınma meydana gelirdi. Dünyada en güzel ve en temiz mekanlar, insanın girmediği yerlerdir. İnsan bir de tabiatın bu tabiî güzellikleri için “vahşi tabiat” der. Halbu ki, asıl vahşi olan ve girdiği ortamın ahengini bozan insan elidir.

Hayatın âhengi o kadar hoş ve güzel ki, bu ahenk ince ruhlu sanatçılara ilham kaynağı olmuş, onlara yol göstermiş, modellik yapmıştır. En güzel resimler, en içli besteler, en duygulu şiirler, hayattan yansıyan âhengin birer lem’ası olarak ortaya çıkmıştır. En büyük sanatçılar, hayatın âhengi karşısında saygıyla eğilmiş, hayret ve hayranlıklarını ifade etmişlerdir.

Ben de şairliğe yeltenen birisi olarak, şiirden güzel bu âhenk karşısındaki aczimi utancımı bir şiirle dile getirmeye çalıştım.

ŞAİRLİĞİMDEN UTANDIM

Çözemedim zihnimdeki düğümü,
Kısır düşüncemin âcizliğinden,
Hayatın sırrını bilmediğimi,
Bildim de utandım cahilliğimden.

Gördüm sonbaharın sekeratını,
Fark ettim ölümün nasihatını,
Solgun yaprakların tesbihatını,
Duydum da utandım gafilliğimden.

Zamanı kuşatmış görünmez bir el,
Avcunun içinde ebed ve ezel,
Hayatın âhengi şiirden güzel,
Gördüm de utandım şairliğimden.

Abdil Yıldırım