Ömer Faruk Akari'nin röportajı
Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Denetleme ve Sertifikalandırma Araştırmaları Derneği Başkanı Dr. Hüseyin Kâmi Büyüközer, Türkiye'deki helal gıdalar ve bu helal gıdalarla ilgili yaptıkları çalışmaları anlattı.
GİMDES kurma fikri nasıl ortaya çıktı?
Neslin maddî ve manevî hayatını koruyabilmek için Allah (cc) 'ın çizdiği helal ve haram çizgisine çok dikkat etmek, hatta her ihtimale karşı helal tarafında ve çizgiden biraz mesafeli durmaya çalışmakta fayda vardır ki buna takva denmektedir.
Vücudumuzu ayakta tutabilmek için kullanmak zorunda olduğumuz gıda maddelerinin helal veya haramdan olma keyfiyeti ise maddî ve manevî, ferdi ve içtimaî hayatımız bakımından çok büyük önem arzetmektedir.
Bu maddelerin helal, haram çizgisini Cenab-ı Hak kitabında ve peygamberinin sünnetinde kesin olarak tespit etmiştir. Hiç kimse bu çizgiyi şöyle veya böyle bir konuma değiştiremez. Hiç kimse faizin artık haram olmadığını veya domuz etinin helal olduğunu iddia edip bir uygulama getiremez. Yani kısaca, Allâh (cc)' ın bildirdiği haramı helal, helalı haram yapmak kimsenin yetkisinde değildir.
Asrımızda, gayrimüslimlerin kontrolünde korkunç bir hızla gelişen ve insan oğlunu adeta tutsak eden sanayi hareketi gıdalarımıza da el atmış, yiyecek ve içeceklerimizin şeklini ve yapısını büyük değişikliklere uğratmıştır. Bugün sanayileşmiş ülkelerde insanlar, doğrudan doğruya tabiattan elde edilen klasik yiyecek ve içecekler yerine fabrikaların kocaman kazanlarının, preslerinin ve çarklarının içinde, bilmediğimiz karmaşık işlemlere tabi tutulmuş hazır gıda maddelerini yemek zorunda bırakılmıştır. Gerek reklâmlar ve gerekse hayat şartları bu mecburiyeti adeta zorlamaktadır.
Gıda sanayii de maalesef, diğer sanayi kollarında olduğu gibi batının kontrolü ve hakimiyeti altındadır. Fabrika kuruluşundan imalat teknolojine ve ham maddelerine varıncaya kadar herşey üzerinde bu kontrol geçerli olmaktadır.
Bugün islam ülkelerinde ,margarin yağından tutun, çeşitli bisküvi, çikolata, şekerleme, coca cola, gazoz fabrikalarına varıncaya kadar hepsi, batıdan alınan formül ve teknolojilerle, hatta birçokları da ecnebi uzmanların nezaretinde çalışmalarını sürdürmektedir.
Boğazından geçecek lokmanın emniyetinden sorumlu olan Müslüman bu durumda ne yapmalıdır? "Gözün görmediğine gönül katlanır" deyip önüne ne getirilirse yutmaya devam mı etmeli, yoksa her konuda olduğu gibi silkinip hiç olmazsa ne yediğini araştırıp kontrol mu etmeli? Daha da önemlisi dizginleri ve ipleri gayrimüslimlerin elinde olan bu mekanizmadan kendisini kurtarmak için birşeyler yapmalı mı? Yoksa uykusuna devam mı etmeli? İşte GİMDES Derneğinin kuruluş ana teması bundan ibarettir.
Sadece gıda ürünleri ile ilgili mi çalışmalar yapıyorsunuz?
Esasında şahıslarımızın ve toplumumuzun helal yaşam sistemi için gerekli olan tüm eşya ve madde konumuz olmak zorunda. Ancak biz şimdilik üç konu etrafında yoğunlaşmaya çalışıyoruz. Öncelikle gıdalarımız olmakla birlikte kozmetik, temizlik ve sağlık ürünleri üzerinde çalışmalarımız sürdürülmektedir.
Çalışma alanınızı neler kapsıyor? Bilinçlendirme çalışmaları derken neleri kastediyorsunuz?
Çalışma alanımız, öncelikle toplumumuzun helal kavramı üzerinde kaybolmaya yüz tutmuş duyarlılığını yeniden onarmaya yönelik çalışmalardır. Bunlar seminerler, konferanslar, dergiler, kitaplar medya gurubu ile devam ettirmeye çalıştığımız söyleşiler şeklinde sürdürülmektedir. Bu konuda kamu makamlarının dikkatini çekmek.Temel hakların gasbına karşı direnme hakkını kullanmak. Üretici ve satıcı konumunda olan kişi ve kurumların dikkatini çekmek.
Türkiye'de üretimde helal-haram noktasında hassasiyet gösterilmediğini mi düşünüyorsunuz?
Maalesef,kesinlikle öyle düşünüyoruz. Burada yer yer kasıttan sözedilebilirse de çoğunlukla bilgisizlik ve bilinçsizlikten kaynaklandığı görüşündeyiz
Bu konuda neler yapıyorsunuz?
Toplumumuzun süratla bilinçlendirilmesinin, bilgilendirilmesinin gerektiğini düşünüyoruz. Çalışmalarımızı da bu istikamette genişletmeye çalışıyoruz. Bilhassa Hanımlar Kurulumuzla hanımlara ve çocuklara yönelik konferans, seminer ve sohbet toplantıları başarılı bir şekilde yürütülmektedir. Bugüne kadar yaklaşık 6000 bireye ulaşılmış bulunmaktadır. İnternet sitelerimiz, GİMDES Dergimiz, broşür ve kitaplarımızla toplumu bilgilendirme çabalarını sürdürüyoruz. Diğer yandan da üretimde Helal Sertifikalı uygulamayı özendirmeye ve yaygınlaştırmaya öncelik vermeye çalışıyoruz.
Helal gıda sertifikası nedir? Almak isteyenler için ne gibi kriterler gerekiyor?
Gimdes helal sertifikalama şartlarımız şu şekilde:
İslam'da HELAL GIDA terimi sadece temizlik ve hijyen kalitesine uygunlukla sınırlı değil aynı zamanda gıdaların Kur'an ve Hadisler çerçevesinde belirtilen İslami kurallara uygun olmasını da içerir.
İslam'da HARAM GIDA terimi sadece temiz veya hijyenik kalitede üretilmeyen gıdaları değil aynı zamanda Kur'an ve Hadisler çerçevesinde belirtilen İslami kurallara uygun olmayan gıdaları da içerir.
HELAL SERTİFİKALAMA ADIMLARI:
Firmanın "Helal Sertifika" başvurusu
GİMDES'de ön inceleme, gerekirse ek bilgi ve belgelerin taleb edilmesi
Denetleme için sözleşmenin taraflarca imzalanması
Firma tesislerinde denetim süreci
Denetlemelerin sonucu üzerinde denetçilerin değerlendirmeleri
Uyulması gereken şartların firmaca tam olarak sağlanması
GİMDES İlim Kurulunun tamamlanmış denetimler üzerine raporu
Helal sertifikalama
Helal güvence sisteminin takip hizmetlerimiz de var.
ÖN ŞARTLAR
Firma Helal Ürünler üretmek için gönülden istekli olduğunu bildiren yazılı bir taahhüdname vermelidir.
Sistem 'Helal El Kitabı' olarak yazılmalı ve belgelendirilmelidir.
Helal El Kitabı diğer kalite sistemlerinden ayrı olarak hazırlanmalıdır.
Helal Güvence Sistemi, Helal Sertifikalandırma işleminde ön koşuldur.
Helal Sertifikalı Firma, Helal Güvence Sistemi adı verilen Helal üretimin sürdürülebilirliğini garanti eden sistemi kurmalıdır.
Bunun için Firma HGS El Kitabını hazırlamalıdır.
Maddelerin Helalliğini Sağlamak için GİMDES Gereklilikleri:
1. Helal sertifikalandırma kuruluşları tarafından hayvan/hayvan türevleri maddeler ve diğer karışık ve kritik maddeler için verilen "Helal Sertifikası"
2. Mayalanan ürünler için içerdikleri ürünleri kapsayan, içerik maddelerinin detaylı analizi ve dökümü.
3. Maddelerin orijinal kaynağı (başlangıç maddeleri)
4. İşlemde kullanıldığı belirtilen yardımcı maddelerin akış işlemleri
5. Ürünün, görünen etiket bilgileri ile uyumlu olup olmadığı
6. Gerekliyse labarotuvar analizi.
Bilinçlendirme seminerleriniz hakkında bilgi verir misiniz?
Sinevizyonlarımız izletilmekte. Sorular cevaplandırılmakta. Ayrıca aşağıdaki konularda konuşma yapılmaktadır.
* GİMDES nedir? Tanıtımı
* Helaller, haramlar ve şüpheliler
* Niçin Helal gıda?
* Ayet ve hadislerle helal gıdanın önemi
* Gıdalardaki riskler
* Helal gıda sürecinde tüketicilere düşen görevler
* GİMDES'in yayınlarının tanıtımı
Gıda Kontrol, Denetim ve Genetik Araştırma Akademisi projenizden bahseder misiniz?
Bu projemiz, Meslek Yüksek Okulu projesi olarak yürütülmektedir. Bir yandan bu iş için bir vakıf kuruluş çalışması, bir yandan okul tüzük ve ders-müfredat çalışmaları, diğer yandan bu MYO'na kefil olacak bir devlet üniversitesi arayış çalışmalarımız sürdürülmektedir.
GİMDES sertifikası alan firmaların elde ettiği avantajlar neler?
Helal sertifikalanmış ürünler için pazar çok büyüktür. Dünyadaki 2 milyara yakın Müslüman'ı, Helal sertifikalanmış ürün tercih eden milyonlarca gayrimüslim insanı kapsamaktadır.20 milyon Amerika'da, 35 milyon Avrupa'da, 400 milyon Afrika'da, 950 milyon Asya'da, 250 milyon Ortadoğu'da Müslüman nüfus yaşamaktadır. Kaynaklar, Helal ürün pazarının yıllık talebinin 850 milyar ABD Doları civarında olduğunu belirtmektedir.
Helal Sertifikalama;
Ürünleri, katkı maddelerini, hazırlama ve işleme yöntemlerini, temizlik ve sağlık şartlarını, katı güvenlik kuralları içinde denetleyen tarafsız bir bilirkişi hizmeti sunar,
HAACP, ISO ve diğer kalite ve güvenlik standartlarına uygun ve yeni teknolojilere, yeni katkı maddelerine adaptasyonu seri bir şekilde takip edebilen, helal bilginin eğitimini almış kilit personel tarafından denetimi gerçekleştirir,
Ürünün ve üreticinin küresel İslam içinde tanınmasını ve tanıtılmasını sağlar,
Çeşitli ülkelerde açılan fuarlarda katılımına destek verir.
Başka ülkelerde bu gibi çalışmalar var mı?
Bugün artık gerek BM bünyesindeki The Codex Alimentarius Komisyonu, gerek İKÖ "Helal Sertifika" konusunu gündemlerine almış bulunmakta, Malezya ile birlikte bir çok ülkede de halklarının talepleri istikametinde "Helal Sertifika"lı ürün talebi artmakta ve market raflarında yerlerini almaktadır
Din ve sağlıkla ilgili yönlerinden başka, konunun ekonomik yönü de çok önemlidir. "HELAL SERTİFİKA"lı ürün talebinin 2 trilyon ABD doları olduğu tahmin edilmektedir. Ürünlerin ülkemizde üretilir duruma gelmesi ile, ülkemizin gıda ihracatında önemli bir artış da olabilecektir; Türkiye, ekonomik hacmı 2 trilyon ABD doları olarak tahmin edilen "Küresel Helal Pazar"ın çok önemli ve aranan aktörü olabilecektir.
Başta Endonezya, Malezya, Singapur, Suudi Arabistan, Körfez Ülkeleri Helal Sertifika taleb ediyorlar. Diğer İslam ülkelerinde ve Müslümanların azınlıkta oldukları ülkelerin tüccarlarının Müslüman toplumların talepleri doğrultusunda Helal Sertifikalı ürün tercihleri hızla artmaktadır.
Devlet ile ortaklaşa çalışmalarınız var mı?
Şüphesiz devletimizin genel yasalar çerçevesinde denetim ve gözetimi altında çalışmalarını sürdüren bir kurumuz. Meşgul olduğumuz Helal mevzuunda ise maalesef devletimizle ortaklaşa çalışmalarımız henüz bulunmamaktadır.
Yeni projeleriniz var mı?
WHC'in 2009 da Çin'de yapılan yıllık kongresinde GİMDES'in talebi üzerine 2010 kongresinin Türkiye'de yapılmasına ittifakla karar verilmişti. 30 Eylül-03 Ekim tarihleri arasında yapılan bu etkinliğin yanında ülkemizde ilk defa uluslar arası nitelikte 'Helal ve Sağlıklı Ürün ve Finans' konulu bir fuarın gerçekleştirilmesi de planlanmıştır. Türk üretici ve ihracatçılarımıza bu global helal pazarında önemli bir rol kazandıracağına inandığımız bu fuara olağanüstü bir ilginin gösterildiğini belirtmeliyiz.
Nu ilgiden cesaret alarak 2011 yılı 11-12 Ekim tarihlerinde 4.Helal Ürünler Konferansı ile birlikte13-16 Ekim tarihlerinde CNR Fuarcılık firması ile birlikte 2.Uluslararası Helal ve Sağlıklı Ürünler Fuarı'nın gerçekleştirilmesi için çalışmalar başlatılmıştır.
GİMDES'in son kongresinde alınan önemli bir karardan da söz etmek istiyorum. Üyesi bulunduğumuz çatı kuruluşları ile yaptığımız istişari görüşmelerde uluslar arası niteliğe sahip Helal ürünler konularında uzman, danışman, denetçi niteliklerinde teknik eleman yetiştirecek ve ingilizce tedrisat yapacak bir Meslek Yüksek Okulunun Türkiye'de açılması teklifi de karara bağlanmıştır.
Alışveriş yaparken nelere dikkat edilmeli?
1. Satın alacağınız ürünün içindeki maddeleri belirten etiketin bulunduğundan emin olun. Etiketi olmayan ürünü satın almayınız.
2. Daima etikette yazan maddeleri tek tek kontrol edin. Sakıncalı madde bulunan gıda maddesini satın almayınız.
3. Helal kesim et ürünü sattığından kesin olarak emin olmadığınız market veya kasaptan et almayınız.
4. McDonalds, Burger King, Pizza Hut gibi fast-food lokantalarda çok dikkatli olun.
5. En son açıklanmış helal-haram katkı maddeler listesini ve Helal sertifika almış firmalar listesini http://www.gimdes.org ve www.gidaraporu.com sitesinden temin ediniz.
6. Özellikle şu ürünleri satın alırken dikkatli olun: Et ürünleri, peynirler, yoğurtlar, cipsler, kekler, pastalar, yemekler, margarinler, yağda kızartmalar, hazır çorbalar, krem şantiler, pudinkler, soslar, çikolatalar, şekerlemeler, dondurmalar, Hazır hamur yufkalar .
7. Bilmediklerinizi sağlam bilgi kaynalarına ulaşarak öğrenmeye çalışınız.
8. Takva üzere yaşamak istiyorsanız, emin olmadığınız gıda maddelerini satın almayınız.
Helal gıdalara nasıl ulaşabiliriz?
Eskiden bu soruya cevap vermekte zorlanıyorduk ama bugün biraz daha kolay cevap verebiliyoruz. Artık hemen hemen birçok marketler GİMDES Helal Sertifikasını almış ürünleri reyonlarında öncelikli bulunduruyorlar. WEB sitelerimizde yeni ürünler eklendikçe güncellenen listelerimize ulaşarak bu ürünleri bulmak mümkün oluyor
Uygun olmayan gıdalar için nerelere şikâyet edilebilir?
Uygun olmayan ürünleri şikayet etmekle uğraşmak yerine, uygun olanları tüketmeye ve satış yerlerini sorgulayarak uygun olan ürünlere yönlendirmeye çalışmak daha faydalı olur diye düşünüyorum
Dünya Bülteni