Bir kitaptan çok etkilenirseniz, o kitap bütün dünyanızı işgal eder. Belli bir süre (çok da belli değildir) tesirini üzerinizde yitirince kadar, onla yatar onla kalkarsınız. Her neye baksanız, onun size verdiği perspektifle bakarsınız. Her nesnede ona açılan yollar arar, her satırda onun söylediğine işaret edecek bir delil kurcalarsınız.
Tamam, kabul ediyorum. Bu bir romansa eğer tesiri biraz daha farklı olur. Süreç daha bir hayalperestleşir. Mesela; yazarın bıraktığı yerden memnun değilseniz eğer (ki bu bende çok olur) yeni bir sonla/kurguyla kitabı yeniden kurgularsınız. Kahramanların sözleriyle oynar, tavırlarını değiştirir, herşeyi hayal dünyanızda yeniden şekillendirirsiniz. Bu, metni beğenmemeyle ilgili değildir kanaatimce. Metinden etkilenmiş olmakla ilgilidir. Zira insan, ancak kendisine ilginç geleni taklit eder yahut merak eder yahut da değiştirir.
Ben de bugünlerde Hakikatin Dengesi gözlüğümle bakıyorum hayata. Neyi elime alsam, o dengeye bir delil buluyorum. Doğal olarak, bu kitap (şimdilik) bütün hayatımı işgal ediyor. Belki işgal kelimesiyle de tarif etmemeli bunu. Yanlış olur. İştigal daha doğru... Hayatım nesne değil, özne bu cümlede çünkü. Aslında hayatım onunla iştigal ediyor. Fail o olduğu için işgaldeki çaresizliği yaşamamalı. Hem bu dengede bir huzur da buldu kalbim. İşgalde huzur var mıdır?
Allah’a şükür isimleri sayısınca. Tüm güzel isimleri için. Za¬ten onların O’nun ismi olmakla güzel olmaktan başka çareleri kalmamıştı. İsimlerini, bir hazine sahibinin hazinesini açıp sergilemesi gibi sergilediği için ona hamd u senalar olsun. Ki böylece ona varan yollar mahlukatının sayısını aştı. Her nesne, kendisinde tecelli eden isimlerin renginde ona bir yakınlık aradı. Ne Reşha, ne Katre, Ne Zühre birbirinin gölgesinde kalmadı. Her birisi kendi kabiliyetince ona bir ayna oldular. “Aynı olmadılar, ayna oldular.” Allah, mahlukatının üstünde bir Sultan oldu. Ama asla (hâşâ) diktatör olmadı. Mahlukatı ve/veya kendisini arayanları tektipleşmeye zorlamadı. Katre’ye, Reşha’ya, Zühre’ye ayrı ayrı tecelli etti. Fakat tecellileri, huri libası gibi, birbirine perde etmedi.
Bunun bir nümunesini de bugünlerde okuduğum, Halime Kökçe’ye ait, Hz. Hatice konulu bir yazıda rastladığım hadis-i şerifle idrak ediyorum. Buharî’de geçen bu hadiste Efendimiz aleyhissalatü vesselam şöyle buyuruyor: “İsrailo¬ğulla¬rının en hayırlı kadını İmran kızı Meryem’dir. Bu ümmetin en hayırlı kadını ise Hüveylid kızı Hatice’dir.”
Bu hadis, bir taraftan, bana bahsi geçen annelerimin faziletinden haber verirken; diğer taraftan da toplumsal hayata dahlolma noktasında iki farklı ucu temsil eden bu kadınların fazilette ‘en hayırlı’ derecesine ulaşmakta sorun yaşamadıklarını gösteriyor. Hz. Meryem, çocukluğundan itibaren sosyal hayattan uzak kalmış, inziva hayatı içinde hakikati bulmuş bir kadını temsil ederken; Hz. Hatice ise, Allah Resulü ile evlenmeden önce bile Kureyş’te söz sahibi olabilmiş, ticaretle uğraşan ve sosyal hayata dahlolmaktan çekinmeyen bir kadının karakterini yansıtıyor.
Elbette her ikisi de Allah’ın emirlerine sonuna kadar inkıyad ediyorlardı. Elbette her ikisi de takvalarında tavizsizdiler. Fakat Hz. Meryem’in uzlette bulduğu hakikat yolunu; Hz. Hatice, en zor zamanlarında Hz. Resulullah’ın yanında, sosyal hayatın içinde durmakta bulmuştu. Ona yapılan baskıları ve zulümleri, kendi nüfuzunu ve gücünü de kullanarak engellemeye çalışmıştı. Öyle ki, o, Allah Resulü’nün daha sonraki eşlerinden hiçbirisini yerine koyamayacağı bir yardımcıydı onun için. Hatta insanlar içinde ilk yardımcısıydı. Hz. Aişe annemizden gelen rivayetler, bunun böyle olduğunu tekrar tekrar ispat ediyor.
Hz. Hatice farklıydı. Düşünün ki, bugün bize çok garip gelen bir cesaretle Hz. Resulullah’a evlenme teklifini o götürmüştü. Bunu götürürken de Allah Resulü’nün gençliği, asaleti, güzelliği; sevgisini cesaretle ilanına engel olamamıştı. Evet, Hz. Hatice’yi belki farklı kılan biraz da buydu: O, kafamızdaki ideal kadın şablonuna pek oturmayan bir kadındı. (Yalan mı ey erkekler taifesi?) Biz daha çok Hz. Meryem misali kadınları görmek istiyorduk toplumsal hayatta. “Çok aramızda olmasınlar, bize de karışmasınlar, çocuklarına baksınlar...” istiyorduk. Ama buna muhalif bir Hz. Hatice örneği, vefatının ardından bütün müslümanlara bir hüzün yılı yaşatacak kadar aktif yaşayıp göçüp gidiyordu alem-i bekaya...
Ben şimdi bu örnekten, Hakikatin Dengesi kitabını da kafama koyarak şu dersi çıkarıyorum: Belki de benim kafamdaki şablon yanlış. Değil sadece erkekler dairesinde; kadınlar dairesinde de hakikatin tek rengi olduğunu ve o tek rengi tutturanın cennete gideceğini düşünmem yanlış. Allaha, mah¬lukatının sayısınca giden yollar var. Ne biliyorum benim alışık olduğum şablonun rızaya matuf tek şablon olduğunu? Hem yolun tek olduğunu ne biliyorum? Nereden cesaret alıyorum onları yargılamakta? Neden Hz. Meryem şablonuyla Hz. Hatice şablonunu yarıştırıp Meryem anneme birincilik veriyorum? Belki de bu ümmet için en hayırlısı, hadiste buyrulduğu gibi, öteki?
Böylece bir hastalığımdan daha uyandım: Dindar kadını, Hz. Meryem annemin şablonuna sığdırmaya çalışma, uymassa dışlama hastalığından... Şükürler olsun Rabb-i Alîm'ime ki, bana hadis eliyle bir şifa nasip etti. Hz. Resulullah’a da binler salat ve selam olsun. Zaten her ne öğrenmişsek, bize Allah öğretmiştir ve bu kevser bize mutlaka o emin kaptan içirilmiştir. Tüm güzel isimlerin ve renklerin ve aynaların ve tecellilerin sahibine, tüm güzel isimleri ve renkleri ve aynaları ve tecellileri sayısınca hamdolsun.