Smart-List proje sahibi Çağan Bıçakçı, gıda israfını önlemeyi hedefleyerek, ekip arkadaşı Ecem Şen ile birlikte Eskişehir Teknik Üniversitesi'nde geçen yıl son sınıfta okurken geliştirdikleri Smart-List uygulamasını AA muhabirine anlattı.
Uygulamanın ekip arkadaşıyla beraber bitirme tezi için proje fikirlerini tartışırken ortaya çıktığını belirten Bıçakçı, salgının da uygulamayı geliştirmelerinde etkili olduğunu kaydetti. Bıçakçı, salgın ile daha da yaygınlaşan online alışveriş siteleri ve beraberinde gelen aşırı tüketimin neden olduğu israfın, çevreye ve ekonomiye olan zararlarını göz önüne aldıklarını vurgulayarak, "'Gerektiği kadar al' sloganı ile yola çıkarak bu uygulamayı geliştirmeye karar verdik." diye konuştu.
Smart-List'in, kullanıcıların geçmişte satın almış olduğu ürünleri baz alarak, bir sonraki alışverişlerine yönelik tahminler yapan, kullanıcılar için özel hazırlanmış alışveriş listeleri sunan bir mobil uygulama olduğunu anlatan Bıçakçı, kullanıcıya ait alışveriş verilerinden hangi ürünün, ne kadar miktarda alınacağının geliştirdikleri algoritma ile belirlendiğini ve kullanıcıya bir sonraki ay veya hafta için tahmini alışveriş listeleri sunulduğunu kaydetti.
Bıçakçı, şöyle devam etti:
"Önerilen akıllı liste, tahmin edilen ürün, miktar ve entegre edilen alışveriş sitesine bağlı olarak fiyat bilgisini içermektedir. Uygulama ayrıca kullanıcının ödediği tutarları karşılaştırmasına ve bütçe hesaplamasına da olanak sağlamaktadır. Ayrıca aldıktan sonra israf olan veya kullanıcının ihtiyacı olmayacak ürünler de uygulama içerisinde rapor edilebilmekte, bu sayede algoritmanın oluşturacağı bir sonraki tahminler daha tutarlı bir şekilde yapılmaktadır".
- "Zaman ve bütçe tasarrufu da sağlıyor"
Çağan Bıçakçı, projenin gelişim sürecine ilişkin, "Smart-List'i, Marketyo isimli online alışveriş sitesinden aldığımız 6 aylık zaman dilimini baz alan gerçek kullanıcı verileri ile KVKK'yı ihlal etmeyecek şekilde geliştirdik. Bu verilerin ilk 5 aylık kısmı ile eğittiğimiz makine öğrenmesi modeli ile oluşturduğumuz algoritmadan elde edilen tahminleri kullanıcının son ayda almış olduğu veri ile karşılaştırdık ve yüzde 75'in üzerinde bir tutarlılık olduğunu gözlemledik." şeklinde konuştu.
Uygulamanın henüz prototip olduğu için gerçek kullanıcılarla test etme şansı bulamadıklarına değinen Bıçakçı, "Fakat kullanıcılara ait eski verilerle yaptığımız testlerde düzenli yapılan alışverişlerde kullanıcının yapacağı alışverişler sonucunda algoritmadan çıkan sonuçlar büyük çoğunlukla doğru tahminlerden oluşuyordu. Uygulamada ayrıca miktar bilgisi, ürünü alma sıklığına göre ortalama bir değer aldığı için kullanıcının gerçekten aldığı ve ihtiyacı olduğu ürünler önerildiğini söyleyebiliriz." ifadelerini kullandı.
Bıçakçı, yakın zamanda uygulamanın satışını veya farklı bir sisteme entegre edilmesini planlamadıklarını belirterek, "Bireylerin zaman ve bütçe tasarrufu yapmasına da olanak sağlıyor. Geliştirdiğimiz algoritma ve uygulamaya eklediğimiz modüller, farklı alışveriş sitelerine entegre edilmesi konusunda esnekliğe sahip. Tasarım farklılıklarından ve kullanılan yöntemler sebebiyle entegre edilmesi biraz zor bir süreç olabilir ama yapılması mümkün." değerlendirmesinde bulundu.
- "Gerektiği kadar alma fikri benimsetilmeli"
Her gün gelişen internet kullanımıyla beraber tüketici alışkanlıklarının da değiştiğini söyleyen Çağan Bıçakçı, "Bunun için internet alışverişi pek çok kullanıcı için yaşamı kolaylaştıran büyük bir unsur. Artık temel gıda ihtiyaçlarının kolayca internet üzerinden alındığı bu günlerde, e-ticaret siteleri sayesinde zamandan tasarruf ederek her türlü ihtiyaca karşılık bulmak mümkün. Maalesef sitelerin sağladığı bu kolaylık, insanların bilinçsizce ve ihtiyacı dışında satın alımlar yapmasına sebep oluyor. Örneğin satın alımları teşvik eden, kampanyalar, promosyonlar ve tavsiye edilen ürünler gibi pek çok etken sayabiliriz." dedi.
Teknolojiyi kullanarak ihtiyaca yönelik satın alımların teşvik edilmesi, bilinçli tüketim fikrinin topluma aşılanması ve kontrollü satın alımlarla zaman-bütçe tasarrufu sağlanmasının mümkün olduğunu vurgulayan Bıçakçı, "Tüm bunlar israfla ilgili farkındalık yaratıp büyük oranda gıda israfının azalmasında önemli bir rol alabilir. Ayrıca başta da bahsettiğimiz gibi gerektiği kadar alma fikrini benimseterek, aslında çevre kirliliğinin de önüne geçebiliriz. Çünkü gereksiz tüketimin azaltılması ambalaj atıklarının azalmasına da dolaylı yoldan etki etmektedir. Projemizin temel amaçları da bunlar." diye konuştu.
Bıçakçı, tüm bu etkenlerin, uzun vadede sürdürülebilirliğin sağlanmasına, doğanın korunmasına, çevre kirliliğinin azalmasına, bireylerin ve ülkemizin ekonomisine katkıda bulunması ve özellikle gıda israfının önüne geçmesine öncü olabileceğini dile getirdi.
Smart-List, İstanbul Ticaret Borsası tarafından düzenlenen Gıda İsrafını Engelleme Proje Yarışması'nda da ödüle layık görüldü.
aa