Risale-i Nur’un tafsilatlı ve kısa çeşitli tarifleri var. Bildiğimiz ve itikadımız odur ki, Kur’an-ı Kerimin asrımızın ihtiyaçlarına en tesirli cevap veren mucize-i mânevisidir.
Şimdilik bu kadar kısa bir tarifle iktifa edip bir de Kur’anın tarifine atıf yaparak buradan Risale-i Nur öğretisine geçiş yapalım.
Kur’an’ın uzun ve özgün bir tarifi İşarat’ül İ’caz ve Sözler eserinin 25. Söz’ün girişinde yapılan tarif uzun bir alıntı olmakla birlikte sabrınıza sığınarak bir bölümünü buraya aldık.
“Kur’ân nedir, tarifi nasıldır?
Elcevap: On Dokuzuncu Sözde beyân edildiği ve sâir Sözlerde ispat edildiği gibi, Kur’ân,
· Şu kitâb-ı kebîr-i kâinatın bir tercüme-i ezeliyesi;
· ve âyât-ı tekviniyeyi okuyan mütenevvi’ dillerinin tercümân-ı ebedîsi;
· ve şu âlem-i gayb ve şehâdet kitâbının müfessiri;
· ve zeminde ve gökte gizli esmâ-i İlâhiyenin mânevî hazînelerinin keşşâfı;
· ve sutûr-u hâdisâtın altında muzmer hakàikın miftâhı;
· ve âlem-i şehâdette âlem-i gaybın lisânı;
· ve şu âlem-i şehâdet perdesi arkasında olan âlem-i gayb cihetinden gelen iltifatât-ı ebediye-i Rahmâniye ve hitâbât-ı ezeliye-i Sübhâniyenin hazînesi;
· ve şu İslâmiyet âlem-i mânevîsinin güneşi, temeli, hendesesi; ve avâlim-i uhreviyenin mukaddes haritası;
· ve zât ve sıfât ve esmâ ve şuûn-u İlâhiyenin kavl-i şârihi tefsir-i vâzıhı, bürhan-ı kàtıı, tercümân-ı sâtıı;
· ve şu âlem-i insaniyetin mürebbîsi;
· ve insaniyet-i kübrâ olan İslâmiyetin mâ ve ziyâsı;
· ve nev-i beşerin hikmet-i hakikiyesi;
· ve insaniyeti saadete sevk eden hakiki mürşidi ve hâdîsi;
· ve insana hem bir
o kitâb-ı şeriat,
o hem bir kitâb-ı duâ,
o hem bir kitâb-ı hikmet,
o hem bir kitâb-ı ubûdiyet,
o hem bir kitâb-ı emir ve dâvet,
o hem bir kitâb-ı zikir,
o hem bir kitâb-ı fikir,
o hem bütün insanın bütün hâcât-ı mâneviyesine mercî olacak çok kitapları tazammun eden tek, câmi’ bir kitâb-ı mukaddestir.” (Sözler, 25. Söz Muakaddime)
Kur’anın her suresi bütünün hülasasıdır
Bir diğer ön bilgi de yine Risale-i Nurdan öğrendiğimiz; Kur’anın her bir suresi tümünün bir bakıma hülasası olduğu… Herkesin Kur’an’ın tamamını okuma imkânı olmadığından feyzinden mahrum kalmaması için her bir surede tamamın feyzini alabileceğini yine Risale-i Nurdan biliyoruz.
Fatiha Kur’an’ın hülasası, Besmele Fatiha’nın, Besmeledeki “Be” de besmelenin hülasasını ihtiva ettiği yine risaleden öğreniyoruz.
Her bir risale bütünün hülasasıdır
Aynı hususiyet Risale-i Nur için de geçerlidir.
Yani Risale-i Nurların her bir eseri bütün külliyatın bir cihetten hülasasıdır.
Kur’an’ın dört maksadı, tevhid, nübüvvet, haşir,ibadet ve adalet mevzua teması her bir risalede bahis olarak geçmektedir.
Onbeş yıllık eğitimin kazanımını onbeş haftada bazılarına onbeş günde kazandıran sır Kur’an’ın mucizeleğinden inikas etmektedir.
“Risâle-i Nur, kendi sâdık ve sebatkâr şâkirtlerine kazandırdığı çok büyük kâr ve kazanç ve pekçok kıymettar neticeye mukâbil fiyat olarak, o şâkirtlerden tam ve hâlis bir sadâkat ve dâimî ve sarsılmaz sebat ister.
Evet, Risâle-i Nur on beş senede medresede kazanılan kuvvetli îmân-ı tahkîkîyi on beş haftada ve bâzılara on beş günde kazandırdığını, yirmi senede yirmi bin zât tecrübeleriyle şehâdet ederler” (Kastamonu Lahikası, 84)
Şimdi gelelim formel eğitim müfredatları ile on beş yıllık akademik planın kalıpları içinde Risale-i Nur’un hedefi ve maksadı ilim ve irfanı kazandırma meselesine.
Fen bilimleri, sosyal bilimler olarak iki ana eksende tanımlanan bilimsel disiplinlerin uzmanlık alanları yeni gelişen şartlara göre sayısı sürekli artmaktadır.
Bütün bilim dallarının kamet-i kıymeti nispetinde kendine yer bulduğu bahisler Kur’an’da olduğunu Sözler mecmuasının 20. Sözde bahsedildiğini biliyoruz.
Asrın önemli teknolojik icatları Kur’an’da kendine bahis için yer istese semadaki gezeğenler, yer yüzünde sinekler, kuşların yaratılışındaki sanat yanında bahsedilmeyecek kadar önemi azalır.
Aynen öyle de bu sır Risale-i Nur’da fen bilimlerinin dalları kamet-i kıymeti nispetinde yer almıştır. Hatta çokça yer almıştır. Tevhid bahisleri genellikle fen bilimleri konularından misallerle izah ediliyor.
Risale-i Nur Külliyatının muhtevası içinde yer alan her bir müstakil risale bütün külliyatın bir cihette hülasasıdır demek hakikate mugayir sayılmaz sayılmamalı.
O halde her bir risale formel disiplinlerin konuları ile örtüşen cihetlerden eşleştirme ve karşılaştırma yaparak fikirlere kuvvet kazandırmak lafız için mânâdan feragat etmek demektir.
Nasıl olmalı?
Her bir risalede formel disiplinlerin konularından hangilerine işaretler olduğu şeklinde bir karşılaştırma daha istifadeli olacaktır.
Risale Akademi’nin çalışma konusu olarak ilim dünyasını davet ettiği on beş vazife içinde yer alan; şerh, izah, tanzim, tasnif…vb… çalışmalarda referans Risale-i Nur olmalı… Yoksa beşeri keşifleri referans alıp risaleye destek aramaya çalışmak güneşi izah etmek için yıldız böceğinden misal vermek gibi olur.
Özetle,
Formel disiplin içinde yer alan ilim dalları eskilerin medrese eğitimindeki “alet ilimleri” dedikleri kategoride dikkate alınabilir.
İlimlerin başı iman ilmiyle marifet kesbetmek esas maksattır. Taallümle tekemmül etmek hakka hakikate vasıl olmak için Kur’ani tarz esas alınmalıdır. Risale-i Nur uzun bir eğitim süresi ve sürecini kısaltarak konsante öz olarak istifademize sunmaktadır.
Risale-i Nur la ilim kazanmak için münhasıran orijinal metinden okunup anlaşılması esas alınan “informel eğitim modeli” olarak imanın hayata hayat olabilmesi pratiğini en tesirli bir şekilde gerçekleştirdiği örneği bir asra yakındır önümüzdedir.
Hele hele batı felsefesi ve Kemalizm paradigmaları penceresinden risale konularını izaha kalkışmak bırakın anlaşılmayı tam perde olmaktadır.
Risale-i Nur üzerinde her türlü çalışma ve yazılan eserler değerli çalışmadır. Ancak usül ve yaklaşım sistematiği daha önemli…