Cenab-ı Hak insan vücudunu ve hatta bütün canlıları, az yerde çok iş görebilecek, dar bir yerde birçok ince işleri yapabilecek şekilde yaratmıştır. Meselâ, sindirim sistemimizin bir kısmı bağırsaklarımızdır, yani ince ve kalın bağırsaklar. Bunlardan bilhassa ince bağırsaklar, sindirimle alakalı diğer vazifelerinin yanı sıra, sindirilmiş gıdaların hülasası, özü diyebileceğimiz maddelerinde emilip kana geçtiği yerlerdir. Onun için, insanlarda ve hayvanlarda, Cenab-ı Hak bağırsakları yaratırken fevkalade geniş bir yüzey, satıh teşkili ile yaratmıştır.
En başta bağırsaklar kıvrım kıvrımdır. Böylece 6-7 metre uzunluğundaki ince bağırsaklar, nisbeten dar olan karın boşluğuna sığdırılmıştır. İnce bağırsaklardaki bu kıvrımlardan başka, bağırsak duvarlarında plika denilen, adeta kumaşların masa üzerine yığıldığı zaman meydana gelen kıvrımlara benzetilebilecek kıvrımlar yaratılmıştır. Bu bağırsak yüzeyini daha da genişletir.
Plika diye adlandırılan kıvrımların üzerinde, yani bağırsak boşluğuna bakan yüzde, parmaklara benzetilebilen villus dediğimiz parmak gibi uzantılar vardır. Villuslar, direkt gözle baktığımız zaman görülebilirler ve bağırsaklara kadifemsi bir görünüş verirler. Villus dediğimiz yapıların her biri aşağı yukarı bir toplu iğne başı büyüklüğündedirler ve bütün ince bağırsaklardaki sayısı dört milyon kadardır.
5.1015 Mikrovillus
İş bu kadarla da kalmamakta, villus dediğimiz yapıların yüzeyleri hücrelerle döşenmektedir. Parmak şeklindeki villusların yüzeylerini döşeyen hücrelerin bağırsak boşluğuna bakan yüzünde, ancak mikroskopla bakınca görülebilen, mikrovillus dediğimiz çıkıntılar vardır. Ancak iğnenin sivri ucunun büyüklüğünde olan bir tek ince bağırsak hücresinin sathında, takriben 3000 kadar mikrovillus bulunmaktadır. Bütün ince bağırsakları döşeyen hücrelerde de yaklaşık olarak toplam 5.1015 yani beş katrilyon mikrovillus yaratılmıştır. (Özyazıcı A : Din ve Bilimin Işığında Oruç ve Sağlık. Diyanet İşleri Başkanlığı Yay, Ankara, 2004, sh.39.)
Bağırsaklar kıvrım kıvrımdır. Ayrıca bağırsak duvarlarında özel plika denilen kumaşın katlanması gibi kıvrımlar var. Plikaların üzerleri villus denilen parmak gibi uzantılarla kıvrılmış. Bunları döşeyen hücrelerinde boşluğa bakan satıhları mikrovilluslar vasıtası ile kıvrım kıvrım. Bütün bunların önemi, tahmin edebileceğimiz gibi, hazım olmuş yani sindirilmiş gıdaların hülasalarının yani özlerinin rahat emilebilmesi için yüzeyin genişletilmesidir. İnce bağırsaklar aşağı yukarı 6-7 metre uzunluktadırlar ve belirtilen yapılar sayesinde 250 m2 (metrekareden) fazla emilme alanına sahip olacak şekilde yaratılmışlardır. Bağırsaklarda mekan arttırıcı sözü edilen yapılar yaratılmamış olsa idi, aynı iç emilme sathının olması için, bağırsakların uzunluğunun 6-7 metre yerine beş misli, yani 35-40 metre olması icap ederdi. Böylesine uzun bir bağırsak ise normal boydaki bir insan bedenine sığmayacak idi. İnsan bedeninin her tarafında olduğu gibi, bağırsaklarında, madde ve alan bakımından azamî tasarruf prensibine göre yaratılmış olduğu görülür.
İnsanda ince bağırsakların şematik resmi. Bir grup özel yapılaşma neticesi ince bağırsakların iç sathının nasıl fevkalade arttırılmış olduğu dikkati çekmektedir.
1.Bağırsaklar fevkalade uzundur (5-6 metre) ve kıvrım kıvrımdır.
2.Bağırsaklar enlemesine olarak kıvrıntılıdır (kumaşların masa üzerindeki kıvrımları gibi). Bu kıvrımlara plika denir. Plikalar sayesinde emilim sathı 3-10 misli artar.
3.Bu kıvrımların üzerinde parmak şeklinde olan uzantılara villus denir. Villuslar sayesinde emici yüzey sekiz misli kadar daha artar.
4.Her bir villusu döşeyen hücrelerin boşluğa bakan yüzlerinde, son derece girintili, çıkıntılı yapıda olan mikrovilluslar bulunur. Sadece bir tek hücrenin boşluğa bakan yüzünde (iğne ucu kadar dar yerde) 3000 adet mikrovillus bulunur. Bu mikrovilluslar sayesinde emici yüzeyler 15-40 misli arttırılır. Neticede bağırsak kıvrımları, plikalar, villuslar ve mikrovilluslar vasıtası ile, gıdaların özlerinin emildikleri satıh 600 misli arttırılmış olur.
Elektron mikroskobunda oldukça büyük büyütmede (X40 000) iki ince bağırsak hücresinin, bağırsak boşluğuna bakan yüzlerinde parmak şeklindeki uzantılar olan mikrovilluslar görülmektedir. Mikrovilluslar, bağırsaklarda gıda hülasalarını emen yüzeyi (sathı) fevkalade arttırmış olurlar.
İnsanda bu ince hesaplar olduğu gibi, hayvanlarda da benzer ince nakışlar mevcuttur. Bütün bunları kim düşünmüş? Kim hesaplamış ve kim yaratmış? İlmi ve kudreti nihayetsiz olan bir Allah’tan başkası olabilir mi? Şuursuz olan tabiatın, şuurluca, düşünülerek, hesaplayarak yapılmış olan bu işleri hiç yapabilmesi mümkün olabilir mi? Hatıra gelebilir mi?