Fıtratının ulviyeti hasiyetiyle Allah’a en mükemmel muhatap olmak, harika sanatları sanatkârı adına tanımak, hadsiz ihsanata hamd ile mukabelede bulunmakla vazifeli kılınan bir nadide-i hilkattir insan. Cami bir istidat verilen, şu âlemin yaratılmasında gaye olarak gösterilen, dünya denilen imtihan meydanına gönderilen bu aziz insanın gaibâne bir ubudiyetten hâzırane bir münâcat ve ubudiyete terakki etmesi beklenmektedir...
İnsanın bu külli ve pek ulvi vazifeleri yerine getirebilmesi, hakiki hitaba terakki edebilmesi için a’sar perdeleri arkasında cemal ve kemalini gösteren zatı iman ile tanıması, ilim ve marifet kesbedip ‘Esma-i Hüsna’ ile tanışması, halisane bir ubudiyet ile Rabbine yakınlaşması istenmektedir...
Halık-ı kâinatın tanınması için binler bürhanlara nazar kılınması, esbap perdelerinin gittikçe aralanması, sanatlı eserleri üzerinde sanatkâra ait imzanın okunması, dalalet dalgalarından insanın halas bulması, sahil-i selamete vasıl olması için kulun Allah’a doğru yakınlaşma ameliyesine ‘kurbiyet’ denilmektedir.
Kulun Allah’a yakınlaşmaya çalışması manasına gelen kurbiyet; takva ve amel-i salih ile abdin hevasını terketmesi, dünya ve masivanın fani olduğunu derketmesi, niyet-i halise ile nafileleri farzlara ilave etmesi, tüm havas ve latifeleri ile kendini maneviyata vermesi, pek çok meratibi tayyetmesidir...
Akrebiyet ise; kâinattan Halık’ını soran, sanatlı eserlerinin şehadetiyle Sani’ini bulan, marifet namına tok olmayan, hakikat adına yorulmayan, amel ve ibadet ile muhabbetini Allah’a sunan, dua ve münacat ile Rahman’a kurbiyet uman kulların kalbine “Sultan ve Bürhan” olan zatın ilhamat ve ihtarat ile yakınlığını duyurması, hususi manada evamirini buyurması, has kullarını huzurunda durdurmasıdır...
Evet, ‘akrebiyet’ Allah’a yakınlaşmak niyeti ile ilmini ameline refik ederek yürüyen müminlere ‘Allem’ olan Zatın bilmediklerini de talim etmesi (öğretmesi) bu yürüyüşe kendi yakınlığı ile mukabelede bulunmasıdır...
Aklın iknasına, kalbin itminanına, ruhun inbisatına vesile olan akrebiyet tecellisi; kulun zahirden hakikate geçmesini, gaibane bir ibadetten hâzırane bir ubudiyet ve münacâta terakki etmesini ifade ediyor...
O’ndan bize bir lütf-ü azim olan akrebiyet tecellisi; kesretten vahdete, eneden hüveye, a’sarı aşıp ef’ale, arkasındaki ‘esma’ül hüsnaya’ vasıl olmayı, kutlu bir uruca hazırlanmayı, hitap makamına çıkmayı, daire-i huzuruna dâhil olmayı temsil ediyor...
Ezcümle:
Kurbiyet, ilim ve irade ile kulun hakkı seçip ayırması; akrebiyet, Hakk Teâla tarafından abdin seçilip ayırılmasıdır...
Kurbiyet, ilim ve marifet ile müminin zarfa (a’sara) uzanması; akrebiyet, kulun esmaya mazrufa (esmaya) ulaştırılmasıdır...
Kurbiyet, abdin hulusiyet ile ubudiyetini sunması; akrebiyet, Mabud’un kuluna lütuf ve keremiyle muamelede bulunmasıdır...
Kurbiyet, Sâni’i namına san’atlı eserlerin mümince kıraat olunması; akrebiyet, Sâni’in esması ile tanışmasına mümine yol sunulmasıdır...
Kurbiyet, zulmani tabiat perdelerinin aralanması; akrebiyet, hadisat perdeleri arkasında tûlu eden lem’aat-ı esma ve şuâat-ı sıfat ile kulun alakalanmasıdır...
Kurbiyet, yeknesak kanunlar altında cereyan eden Vahidi tecellilere insanın arif ve aşina olması; akrebiyet, hitap makamına çıkan mümine ilhamat ve ihtarat gibi Ehadi cilvelere mazhar kılınmasıdır...
Kurbiyet, mahlûkata ait vazifelerin, zerratın tahavvülüne medar hikmetlerin ene dürbünüyle anlaşılması; akrebiyet, enenin terkiyle kulun huzur ve hitap makamına çıkarılmasıdır...
Elhasıl; taklidi bir imandan ve maddiyatın kesafetinden kurtulan, seyyiattan ve menhiyattan uzak duran, ilim ve marifete tiryaki olan müminler, sayısız manevi cevherlere ve ilahi akrebiyetin tecellilerine derecelerine göre mazhar kılınacaklardır...
Rabbini tanımak üzere dünya denilen diyar-ı gurbete gönderilen bu aciz insanın Ulûhiyetin şanına yaraşır bir şekilde eserleriyle O’nu tanıyamaması, esma ve sıfatıyla tanışamaması en büyük bir talihsizlik belki de bir bedbahtlıktır...