Dünyada her yıl 1.3 milyar, Türkiye'de ise ortalama 26 milyon ton gıda israf ediliyor. Türkiye İsrafi Önleme Vakfı'nın 2020 yılı raporuna göre Türkiye'nin yıllık gıda israfı ortalama 4 milyar Euro'ya denk geliyor. Doğal kaynakların hızla tükenmesi, iklim krizi, global çapta yaşanan ekonomik kriz insanlığa ''İsrafa dur de'' çağrısı yapıyor.
Bu çağrıya kayıtsız kalmayan isimlerden biri de Ankara'da yaşayan Ceren Özcan Tatar. İnanması güç olsa da Tatar'ın evinden tam 4 yıldan bu yana hiç çöp çıkmadı.
İhtiyacı dışında alışveriş yapmıyor. Kalan yemek artıklarını evde oluşturduğu küçük bir atık istasyonunda oldukça verimli gübreye dönüştürüyor. Çekirdeklerden tohum üretiyor. Plastik ambalajlarla 2018'de vedalaşmış. Temizlik ve gıda malzemelerini açık ürün satan yerlerden satın alıyor. Alışverişlerinde kendi kaplarını kullanıyor. Kendi düğün töreninde bile bir hiçbir atık madde kullanmamış. Nikah şekeri yerine küçük cam tüplere bitki çayı doldurup davetlilere dağıtmış. davetiyesi tamamen dönüştürülebir kağıttan kendi elleriyle hazırlamış, içine bir de tohum iliştirmiş. Gelin aksesuarlarının tamamı doğadan.
BİR KİTAP OKUDU HAYATI DEĞİŞTİ
Şehir plancısı olan Tatar TÜBİTAK bursiyeri olarak özel bir şirkette iş analisti olarak çalışıyor. Tatar'ın ''Çöpsüz'' hayatı 2018'de başlamış. Ünlü Japon düzenleme uzmanı ve yazar Marie Kondo'nun ''Derle, Topla, Rahatla'' kitabını okuduktan sonra hayatındaki bütün ''Çöpleri'' çıkarmış ve ihtiyacı dışında hiçbir şeyi evine sokmamış. ''Kitabı bitirdikten sonra evde 1 hafta temizlik'' yaptım diyen Tatar evinden tam 16 adet battal boy çöp torbası dolusu kullanılmayan eşya çıkarmış. O günden sonra da kendine yeni bir tüketim kültürü oluşturmuş ve evine bir daha çöp poşeti girmemiş. 'Sıfır atık' hareketini bir yaşam biçimi haline getirmiş. 4 yıldır neredeyse hiç atık üretmeden yaşıyor.
YEMEK ARTIĞINDAN GÜBRE ÜRETİYOR
Atıksız Yaşam isimli bir kitap da yazan Tatar evinde 2 adet 5 litrelik kovalardan bir atık istasyonu kurmuş. Günlük organik çöplerini burada biriktirerek gübre oluşturuyor. Bokashi kompostu denilen yöntemle aslında atık gıdaların turşusunu kuruyor. Kovaya konan yemek artıklarının üzerine eklediği bazı mikroorganizmalarla bu atıklar fermantasyona uğruyor ve doğal gübreye dönüşüyor.
Tatar bitkiler için çok faydalı olan bu yüzde yüz doğal gübreyi bahçeye, toprağa ekiyor.
SIFIR ATIK TÜRK KÜLTÜRÜNE ÇOK UYGUN
Temizlik, bakliyat, meyve sebze alışverişini de açık ürün satan yerlerden aldığını anlatan Tatar ''Alışveriş yaparken kendi poşetlerimi kullanıyorum. Mahalle esnafından alışveriş yapıyorum. Aslında bu konu Türk kültürüne çok uygun. Biliyorsunuz her mahallenin kendi esnafı vardır. Onlarla ahbap olursun. Tasarruflu yaşam da bizim kültürümüze çok uygundur. Küçülen kıyafetler atılmaz. Kardeşler ya da yeğenler giyer. Bir sonraki kuşağa kalır. Eski kıyafetlerden toz bezi yapılır.'' dedi. Atıksız yaşamın uzun vadede hem hane hem de ülke ekonomisini, hem de dünyayı koruduğunu söyleyen Tatar "Her anlamda sağlıklı ve faydalı olan bir yaşam biçimi. Başka bir gezegenimiz yok. Nereden başladığımız önemli değil, bir yerden bir şekilde başlamak gerekiyor" diye konuştu.
5 ADIMDA ATIKSIZ YAŞAM
Peki atıksız yaşam sanıldığı kadar zor mu? Tatar'a göre kesinlikle değil. Bu yaşam biçimi şu 5 adımda uygulanıyor:
1-İhtiyacın olmayanı reddet: Tek kullanımlık malzemeler yerine yeniden kullanılabilenleri tercih etmek. Benzer kıyafetlerden onlarca satın almamak. Ev aksesuarlarına fazla para harcamamak. Eşantiyon ürünleri almamak. Fazladan defter, kalem satın alamamak..vb
2-Azaltmak. Ambalajsız seçeneği bulunmayan ürünlerin tüketimini azaltmak. Açık gıda alışverişi yapmak. İkinci el ürünler tercih etmek.
3-Evde hiçbir şeyi stoklama: Eve giren ürünleri yeniden görevlendirerek yeniden görevlendirerek tekrar tekrar kullanmak. Örneğin bir yoğurt kabını saklama kabı olarak kullanmak. Bir yemek planı yapmak ve günlük ve ihtiyaca göre gıda alışverişi yapmak. Ömrü daha uzun giysiler satın almak.
4-Kompost yapma: Mutfak atıklarını evde uygulanan basit yöntemlerle gübreleştirmek ve toprağa kazandırmak.
5-Geri dönüşüm: Ambalaj, tekstil, yağ, ilaç, pil ve elektronik eşyaları uygun şekilde toplayarak sistemine iletmek. Geri dönüşüm kutularına bırakmak.
Sabah