Bu durum işsizliği körüklerken, aynı zamanda üretim tarafında aksamalara neden oluyor. En fazla elemanı makine-imalat, tekstil, mobilya gibi emek yoğun sektörler arıyor. Patronlar, gençlerin masa başı çalışmak istediklerini ve bu nedenle ara eleman problemi yaşandığını söylüyor. Yetişmiş bir CNC operatörünün maaşı 8 bin liralara kadar çıkıyor. Bir mobilya ustası 7 bin lira civarında maaş alıyor. Demir doğrama atölyesinde çırak olarak başlayan bir kişi 3.500 lira kazanıyor. Ancak bu meslekler gençlere zor geliyor. Emek yoğun sektörlerin iş verenleri, beyaz yakalı olma hayali peşinde koşanların bir yerden sonra AVM'lerde tezgahtarlık yapmak zorunda kaldıklarını ve meslek sahibi olamadıklarını ifade ediyor.
MAKİNE İSTEMİYORLAR
Tezmaksan Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Aydoğdu, nitelikli eleman bulunamaması nedeniyle birçok işletmenin üretimi durdurduğunu ifade etti. Mesleğe yeni başlayan bir CNC operatörünün 3-4 bin lira arasında maaş aldığını ifade eden Aydoğdu "Yetişmiş CNC operatörü bulmak neredeyse imkansız. Öyle ki yetişmiş bir CNC operatörünün maaşı 7-8 bin liraları buluyor. Meslek liselerine gittik. Seminerlerde 40 bin gence ulaştık. Her 10 gençten sadece birinin ya da ikisinin mezun olduktan sonra makine alanında çalışmak istediğini gözlemledik. Bu süreçte gördüğümüz diğer bir şey de gençler meslek liselerinde okuyor ama ne okuduklarını bilmiyor, mezun olduklarında ne olacakları konusunda bilgileri yok. Sektörün geleceğini anlatınca fikirleri değişiyor. Çocuklara sanayiyi doğru anlatırsak, onların mesleğini seveceğini düşünüyoruz. Mesleklerini severlerse işin niteliği artar. Böylece sorun da çözülür'' dedi.
MESLEĞİ SEVDİRMEK LAZIM
Mobilya Dernekleri Federasyonu (MOSFED) Başkanı Ahmet Güleç, mobilya sektöründe çalışacak nitelikli eleman bulunamadığını ifade ederek "Emek yoğun mesleklere talep yok. Gençlerimiz masa başında çalışmak istiyor. Bizim ara eleman ihtiyacımız var. Örneğin marangoz, döşemeci ve boyacı gibi... Maaş ortalaması da 5 bin lira civarında. Gençlere bir meslek sahibi olmanın ne kadar anlamlı olduğunu iyi anlatmamız gerekiyor. Meslek liselerine olan talep azalıyor. Mezun olanlar da sektöre girdikten sonra tercihlerini değiştiriyor. Bu, yalnızca işsizliğe neden olmuyor. Eleman sıkıntısı nedeniyle üretimde de aksamalar yaşanıyor. Dolayısıyla Türkiye ekonomisinin de en ciddi sıkıntısı" diye konuştu.
İstanbul Beylikdüzü Organize Sanayi Bölgesi'nde faaliyet gösteren Işık Ferforje şirketinin yetkilisi Adem Büyükusta, 3 aydır çalışacak eleman bulamadıklarını belirterek "Suriyeliler bizim işimizi elimizden aldı diye söylenenler, gelip doğrama atölyesinde çalışmak istemiyor. Aylardır arayışımız sürüyor. Kendi vatandaşımıza iş vermek isteriz ama yok. Suriyeliler en azından iş yapıyor. Birkaç iş görüşmesi yaptık ama durum vahim. Daha kaynak makinesini tutmayı bilmeyenler var ve bunlar meslek lisesi mezunları. Bir üniversite mezunu kişi ile görüştük. 4.500 TL maaş artı mesai teklif ettik. 'Ben üniversite okudum bu işler bana göre değil' cevabını verdi. Başka bir arkadaşı işe aldık, 10 gün sonra bıraktı" ifadelerini kullandı.
ARTIK SURİYELİ BİLE YOK
Hadımköy'de bulunan Erteks şirketinin üretim müdürü Ramazan Gürbüz, artık Suriyeli bile bulunamadığını ifade ederek şunları anlattı: Bizim makineci ve 'ortacı' diye tabir edilen elemanlara ihtiyacımız var. Yaklaşık 2 aydır iş ilanımız açıkta duruyor. Gelenlerin çoğu yabancı vatandaşlar. Bir süre onlarla çalışmaya devam ettik. Yaz aylarının gelmesiyle onlar da işten ayrıldı. Ben mevcut çalışanlarımın mesai saatlerini artırmak durumunda kaldım. Yetiştirmemiz gereken siparişler var. 'Ortacı' denilen ve tüm üretim sürecinde ortalığı toplayan bir kişi 3.500 civarında maaş alıyor. Hiçbir nitelik aramıyoruz ama başvuru yapan yok.
ÇALIŞANLAR DA DERTLİ...
Kariyer sitelerinden ulaştığımız iş arayanlar ise farklı sıkıntıları dile getiriyor.
¥ Batuhan Gönenç (Endüstri meslek lisesi mezunu):
İlk işe başlamak için verilen ücretler az ve çalışma şartları zor. İnternetten başvuru yaparak birkaç görüşmeye gittim. Gittiğim iş görüşmelerinden dönüş alamadım. Hep 'Size döneceğiz' cevabı aldım. Üniversite diploması istediler. Ancak ben staj döneminde mesleği öğrendim. CNC işini biliyorum, sonuç alamadım. Bir de asgari ücret teklif ettiler. Ayrıca yetişmiş eleman arıyorlar ancak yetiştirmeden eleman da olmuyor. Motorlu kuryelik yapmaya başladım. En azından daha çok para kazanıyorum.
¥ Büşra Yılmaz (Üniversite mezunu):
Çeşitli fabrikalarda çalıştım. Asıl mesleğim moda tasarımcılığı ancak stilist danışmanlığından işe başlatıyorlar. O da 3 bin lira civarında... İşi öğrenmeden yüksek maaş alamıyoruz. Stilist yardımcılığından moda tasarımcılığına yükselmek dört yılı buluyor. O süre zarfında da bu maaşlarla geçinemiyoruz. En son şirketimde 6 ay sigortasız çalıştım. 'İşi öğren sigortanı yapacağız' dediler ama yapmadılar. Dava bile açtım.
¥ Osman Karataş (Kaynakçı):
Benim baba mesleği bu. Gittiğim atölyelerde hep Suriyeliler var. Çok uygun fiyata çalışıyorlar. Ben mesleğimi çok iyi biliyorum. Suriyeliler, piyasayı düşürdüğü için teklif ettikleri ücret tatmin etmedi. İki ay önce bir atölyeden ayrıldım. İçeride 15 kişi çalışıyorduk, 10 kişi yabancı uyrukluydu. Kendi grupları var. Bizi dışlıyorlar. Asgari ücret alıyordum, hafta sonu bile iş yapıyorduk. Ama mesai yazılmıyordu. Patrondan zam istedim, 'Hayır' cevabı verdi ve 'Sen bilirsin bana eleman çok' deyince işi bıraktım.
Türkiye