Kanseri 10 yıl içinde kök hücre tedavisiyle yok etmek mümkün olacak.' Bu sözler ne ABD'den ne de İngiltere'den bir bilim insanına ait. Bu açıklamayı yapan, Türkiye'nin yasal izinli iki kordon kanı bankasından biri olan ONKİM'in Genel Müdürü Uzman Dr. Aysel Yurtsever.
35 yıldır hücrelerle ilgili araştırmalar yapan Yurtsever'in çalışmalarını Avrupalı uzmanlar yakından takip ediyor
Kök hücre ve kanser tıp dünyasında son yılların üzerinde en çok araştırma yapılan konuları. Özellikle kök hücre alanında dünyanın dört bir yanındaki merkezlerde heyecan verici araştırmalar yapılıyor. 'Türkiye'deki uzmanlar da bu araştırmaları uzaktan takip ediyor' diyorsanız yanılıyorsunuz. Biz farkında olmasak da kök hücre ile ilgili öyle ciddi gelişmeler elde eden uzmanlarımız var ki, neredeyse haftada bir, farklı ülkelerden ortak çalışma teklifleri alıyorlar. Uzman Dr. Aysel Yurtsever bu uzmanlardan biri. 15 yılı yurtdışında olmak üzere 35 yılını hücre ve doku üzerine çalışma yaparak geçiren Yurtsever, halen Türkiye'nin yasal izinli iki kordon kanı bankasından biri olan ONKİM'in genel müdürlüğünü yapıyor.
YENİ BİR ÇAĞA GİRDİK
Demet Sabancı Çetindoğan'ın yatırımıyla kurulan ONKİM'de kordon kanı saklanıyor. Ama Yurtsever, İTÜ Teknoloji Geliştirme Merkezi'nde üniversitenin moleküler biyoloji ve genetik bölümüyle ortak araştırma projeleri de yapıyor. Yurtsever 'Nasıl radyoaktif uranyumun bulunmasıyla nükleer çağı yaşadıysak, kordon kanından elde edilen kök hücrelerin de yeni bir çağ başlatan bir hammadde olduğuna inanıyorum. 21'inci yüzyıl bioekonomik devrim çağı olacak' diyor.
'Yeni bir çağa girdik ama ne değişti? Kansere hala çare bulunamadı' sözlerine ise büyük bir heyecanla şu yanıtı veriyor: '10 yıl içinde dünyadaki tedavi metotları kökünden değişecek. Şu anda hem ilaç endüstrisi hem üniversiteler hem de hastaneler açısından tedavilerin yeniden yapılanması söz konusu. Bu dönemde hücresel tedavi çok önemli bir hal alıyor. Kimse umutsuz olmasın kanser 10 yıl içinde yok olacak.'
BİR TEK HÜCRE BİLE ÖNEMLİ
Kök hücre tedavisi ile bütün hastalıklara meydan okuyabileceğiz ama burada en önemli nokta kök hücrenin nereden ve nasıl elde edildiği. Vücutta saç kökü, göz, diş, deri, kemik iliği gibi birçok kök hücre kaynağı var ama en önemli kaynak kordon kanı. Yurtsever 'Başka yerlerde de kök hücre bulundu. Artık kordon kanı saklatmaya gerek yok' diyenlere şiddetle karşı çıkıyor: 'Kordon kanından kök hücre elde etmek kolay. Bunun yanı sıra kordon kanı dışında diş, kemik iliği, karın yağı, göz gibi diğer kaynaklarda kök hücre sayısı çok çok az. Ayrıca kök hücreyi nereden alırsanız birincil olarak o kök hücre o dokuya dönüşüyor. Yani kemik iliğinden aldığınız zaman o kök hücre birincil olarak kemik iliğine dönüşüyor. Farklı bir dokuya dönüşmesi için başka işlemlere ihtiyaç var. Kordon kanındaki hücreler ise her türlü dokuya dönüşebiliyor. Bu nedenle kordon kanı kök hücresi diğerleriyle kıyaslanamayacak değerde.'
Bu demek değildir ki kordon kanı dışındaki kök hücreler önemsiz. Tam tersine Yurtsever tek bir kök hücrenin bile zamanı geldiğinde çok kıymetli olacağını söylüyor: 'Çünkü ileride ihtiyaç duyulduğunda belki o hücreyi biz kopyalayıp, çoğaltacağız ve önemli bir hastalığı tedavi edeceğiz. Dişteki kök hücreler de saklatılmalı. Bu çağda artık ileride işe yaramayacak bir tek hücre bile yok.'
Ölünün kemiğinden yeni kemik üretecekler
DR. Aysel Yurtsever elinde steril bir torbanın içinde bir kemik tutuyor. Bu kemik parçası bir ölüye ait. Peki ne işe yarayacak? Bu soruya şöyle bir yanıt veriyor: 'Üzerinde çalışmak için yurtdışından getirdik. Buna kemik grefti deniyor. Avrupa'da artık insanlar kemiklerini de bağışlıyor. Yıkanmış, temizlenmiş herhangi biri için kullanıma hazır bir kemik bu. Bir kaza geçirdiniz ve mesela bacağınızda bir kemiğiniz eksildi. Bu kemiğin üzerinde sizin hücreleriniz çoğaldığında yeni bir bacak oluşturmuş oluyorsunuz. Küçük yaralanmalar için ise kemik tozları var. Bu çalışmalar çok heyecan verici. Yakın gelecekte kuyruğu tekrar oluşan kertenkele gibi, eksilen uzuvlar bu yöntemlerle yerine gelebilecek.'
Avrupalı araştırmacılar onun çalışmalarını görmek için geliyor
'Kordon kanındaki hücreler minik birer denizaltı gibi' diyen Dr. Aysel Yurtsever kök hücrenin kanserli hastalarda nasıl kullanılacağını şöyle anlatıyor: 'Kök hücre vücudunuza verildiğinde kendi kendine yolunu buluyor ve sadece hasarlı olan bölgeye gidiyor. Hasarlı olmayan yere yapışmıyor. Mesela bir kanser hastasına kemoterapi uyguladığınızda birçok yan etkisi oluyor. Eğer kemoterapik ilacı damardan kök hücreyle birlikte verirseniz kök hücre yolunu bulur sadece kanserli hücreleri öldürür. İşte yeni tedavi ve yeniden yapılanma bu.'
Yurtsever'in çalışmaları özellikle Avrupalı uzmanlar tarafından yakından takip ediliyor. Hemen her hafta farklı bir Avrupa ülkesinden görüşme talebi aldıklarını söyleyen Yurtsever '11 Mayıs'ta Portekiz'den bir heyet geliyor. Bildiğim kadarıyla devlet başkanları düzeyinde bir ziyaret için geliyorlar. Benimle görüşme talebinde bulundular. Bu işle ilgili dünyada çalışıp sonuç alan çok az kişi var. Önümüzdeki ay Fransa'da düzenlenecek bir kanser kongresinde de sunum yapacağız' diye konuşuyor.
Kordon kanı yatırma bedeli 2 bin 500 lira ama taksit yapılıyor
ONKİM Genel Müdürü Uzman Dr. Aysel Yurtsever, kordon kanı saklama merkeziyle ilgili şu bilgileri veriyor:
Tıp fakültesini bitirdikten sonra fizyopatoloji ve Londra'da immünoloji ihtisası yaptım. Hücre üzerinde uzmanlaştım. ONKİM'i bir laboratuvar olarak kurdum ve 2005'e kadar o şekilde çalıştım.
İlaçlar kimi kişilerde işe yarıyor kimilerinde işe yaramıyorsa bir sorun var demektir. Bir ilacın 8 milyar farklı insanda aynı etkiyi yapması mümkün mü? Herkese tek bir ilaç dönemi 20'nci yüzyıldaydı. Artık kişisel, hedefe yönelik tedavi var. Bunun temelinde de kök hücre var.
Kök hücre tedavisi şu anda biraz masraflı ama ucuzlayacak.
ONKİM'de kordon kanı saklatan kişi sayısı bir yılda 500'ulaştı. Hizmetin bedeli 2 bin 500 TL. Kredi kartına taksit de yapılıyor. Yıllık ödenen ücret ise 100 euro.
Bugün