Pandemi, kuraklık, kıtlık riski ve son olarak savaş, gıdanın kıymetini bir defa daha ortaya koydu. Yaşanan yüksek enflasyon ortamına rağmen, dünyada her yıl 1,3 milyar ton gıda israf ediliyor. Kısacası yiyeceklerin yüzde 40'ı yenmeden çöpe gidiyor. Türkiye ise kişi başı yıllık gıda israfında maalesef ilk sıralarda yer alıyor. Ülkemizde gıda israfı her yıl artışını sürdürüyor. Türkiye'de her 1 kişi yıllık ortalama 95 kilogram gıdayı çöpe atıyor.
Türkiye İsrafı Önleme Vakfı, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Birleşmiş Milletler Raporlarına göre;
Türkiye'de yılda yaklaşık 27 milyon ton gıda israf ediliyor, bunun finansal karşılığı 225 milyar lirayı buluyor.
49 milyon ton meyve-sebzenin yüzde 35'i, yani 18 milyon tona yakını çöpe gidiyor. Bu da en iyimser hesaplama ile 25 milyar TL'yi geçiyor.
Ülkemizde 200 gram üzerinden günde yaklaşık 87 milyon ekmek üretiliyor. Tüketim 80 milyon civarında gerçekleşiyor. Günde 7 milyon ekmeğin çöpe gittiği tahmin ediliyor.
Damlayarak akan bir musluk, yılda 3 metreküplük su kaybına sebep oluyor. Bunun her konuta maliyeti yaklaşık 6 bin TL civarında...
Türkiye'de yaklaşık 20 milyon haneden sadece yüzde 10'unda böyle bir durum olduğunda, oluşan israf yaklaşık 12 milyar TL'yi geçiyor.
DİŞ FIRÇALARKEN MUSLUĞU AÇIK BIRAKMAYIN
Bir kişinin günde iki kez bir dakika boyunca musluk suyunu kapatmadan diş fırçalaması, yılda 8 ton su israfına sebebiyet veriyor.
Bunu, nüfusun yüzde 20'sinin yaptığı hesaplandığında, ülkemizin toplam kaynak kaybının yaklaşık 14 milyar TL olduğu ifade ediliyor.
Gıda israfının yüzde 42'si evlerde, yüzde 39'u üreticilerde, yüzde 14'ü yemek sektöründe, yüzde 5'i perakendecilerde gerçekleşiyor.
En çok israf edilen gıdaların başında ambalajsız gıdalar geliyor. Gıda israfı, tarladan sofraya tedarik zincirinin her aşamasında görülüyor.
İstatistiklere göre dünya nüfusuna yetecek kadar yiyecek üretmek için saniyede 200 milyon litre su harcanıyor.
1 parça biftek için yaklaşık 7 bin litre, 1 kilo tereyağ için 5.300 litre su harcanıyor.
Dünya çapında 1,1 milyar insan temiz suya erişemiyor. 2025 yılına kadar dünya nüfusunun yarısından fazlasının susuzluk riskiyle karşılaşabileceğine belirtiliyor.
Türkiye'de kişi başı su miktarı yüzde 18 azalarak, 1.700 metreküpten 1.400 metreküpe düştü.
Dünya, 2021 yılında bir sene yetmesi gereken kaynaklarını 29 Temmuz'a kadar kullandı. Yani insanlık, 1.7 tane dünya varmış gibi tüketti!
821 MİLYON AÇ DOYAR
Tarım alanlarının daraldığı ve insan nüfusunun her yıl 85 milyon arttığı dünyamızda, gıda israfı ve kaybı her geçen gün önem kazanıyor. Gelişmekte olan ülkelerde gıda kayıpları daha çok tarladan başlayıp üretim, hasat, saklama, işleme, dağıtım ve pazarlama süreçlerindeki eksikliklerden kaynaklanırken; gelişmiş ülkelerde perakende ve tüketim aşamalarında oluşuyor. Gıda kayıp ve israflarının yüzde 56'sı gelişmiş ülkelerde, yüzde 44'ü gelişmekte olan ülkelerde ortaya çıkıyor. Bu gıdanın dörtte biri kurtarılabilse, dünyadaki 821 milyon aç insan doyurulabilir. Gerçekleştirilen bir araştırmaya göre; israf bugünkü gibi artmaya devam ederse, 2030 yılında 2,1 milyar tona ve 1,5 trilyon dolar seviyesine ulaşacak.
NASIL AZALTILABİLİR?
Yapılacak iyileştirici çalışmalarla netice alınabileceği hesaplanıyor. Farkındalıkla 260 milyar dolar, tedarik zinciri altyapı yatırımıyla 150 milyar dolar, verimlilikle 120 milyar dolar, iş birliği ve çevresel politikalarla 170 milyar dolar olmak üzere, toplamda 700 milyar dolarlık bir kazanım fırsatı yakalanabileceği belirtiliyor. Gıda israfıyla mücadelenin ilk kuralı her zaman gıda atığı daha oluşmadan engellemek ya da atığı kaynağında azaltmak... Öte yandan gıda israfının yarıdan fazlası evlerde oluşuyor. Bireysel seviyede, planlı alışveriş yapmak çok önemli. İhtiyaç kadar almak, tüketilecek kadar pişirmek, buzdolabında kalan gıdaları değerlendirebileceğiniz yemek tarifleri bulmak da, israfı azaltacaktır.
Turkiye