Hanefilerde esas olan, köpeğin bizatihi necis olmadığıdır, zira korunma ve avlanmada ondan yararlanılmaktadır. Domuz ise bizatihi necistir. Kur'an'daki "O pistir" ayetinden kasıt domuzdur. Yalnız, köpeğin ağız suyu veya salyası ve tersi (pisliği, dışkısı) necistir. Vücudunun diğer yerleri buna kıyas edilmez.
Malikilere göre: İster beslenmesine izin verilen bekçi ve çoban köpeği olsun, isterse başka köpek, mutlak olarak temizdir. Sadece ağzını soktuğunda meşhur olan görüşe göre taabbüden yedi defa yıkanır. Ayağını veya hareket ettirmeden dilini soksa veya salyası düşse yıkamak gerekmez.
Şafii ve Hanbelilere göre: Köpek, domuz ve onlardan türeyenler, bunların artığı, teri necistir. Bunlarla kirlenen eşya biri toprakla olmak üzere yedi defa yıkanır.
BİRİNİZİN KABINI KÖPEK YALADIĞINDA
Peygamber Efendimiz (asm), “Birinizin kabını köpek yaladığında, o kabın temizliği, birincisi toprakla olmak şartıyla onu yedi defa yıkamasıdır.” buyurmuştur. Hadisin bazı rivayetlerinde ise: “Birinizin kabından köpek içtiğinde...” şeklindedir. (Buhârî, vudû 33; Müslim, tahâret 90-91; Tirmizî, tahâret 68; Müsned, 2/245)
Hadis-i şerifteki ‘yedi’ ifadesi, bizzat ‘yedi’ defayı ifade ettiği gibi, çokluktan kinaye de olabilir. Bu sebeple, Hanefî fukahâsı, üç defa yıkamayı yeterli görmüşlerdir. Eğer, temizleme üç defa ile mümkün oluyorsa, üç defa yıkanır. (Serahsî, el-Mebsût 1/48; Kâsânî, Bedâiu’s-sanâi’ 1/64; Merğînânî, el-Hidâye, 1/23.)
- Şafii alimleri, Buharî ve Müslim’de “Köpek bir kabı yalasa onu (Müslim’in rivayetinde: ilk defa topraklı olarak) yedi kere yıkayın.” mealinde yer alan hadise dayanarak –köpeğin yaladığı kabın, yedi defadan aşağı yıkanması durumunda temizlenmeyeceğini söylemişlerdir. İmam Nevevî’ye göre, bu görüş Şafii mezhebinin ve diğer alimlerinin büyük çoğunluğunun görüşüdür.(bk. Mecmu, 2/580-58).
- Malikî mezhebinde köpek necis olmadığı halde, yaladığı kabın –söz konusu sahih hadisler doğrultusunda- taabbudiî olarak yedi defa yıkanmasını ön görmüşlerdir.(bk. Şerhu’l-Kebir, 1/83; Zuhaylî, a.g.y). Hanbeliler de köpek konusunda Şafiilerle aynı görüşü paylaşıyor.(el-Muğnî,1/52; Zuhaylî, a.g.y).
- Topraksız yedi defa yalnız suyla yıkamanın caiz olup olmadığı konusunda iki görüş vardır. Nevevî’ye göre bunun temizlemeye kâfi olmadığını söyleyen görüş en sahih olanıdır. Ancak –üçüncü bir görüş olarak- toprağın bulunmadığı yerde -sekizincisi toprak yerinde olmak üzere- sekiz defa yıkamak yeterlidir.(a.g.e., 2/583-84).
- Günümüzde, özellikle toprağı bulmanın gerçekten zor olduğu şehir hayatında, bu üçüncü görüşe göre hareket etmekte bir sakıncanın olmadığını ve alimlerimizin -yukarıdaki- görüşlerine de uygun olacağını düşünüyoruz.
- Sabunla yıkamanın toprak yerine geçip geçmediği hususunda da ihtilaf vardır.(bk. Şerhu’l-Veciz, 1/367). Bunun toprak yerine geçeceğini kabul eden alimlerin görüşleri de –özellikle bugünkü şehir hayatında- göz ardı edilmemelidir.
KÖPEKTEN İNSANA GEÇEBİLECEK BAZI HASTALIKLAR VAR
- Hakkında bir kitap yazılabilecek kadar muhtevalı bu hadis-i şerif, esasen nübüvvetle alâkalı önemli ip uçları vermektedir. Evet, ancak şimdilerde anlaşılmıştır ki, köpekten insana geçebilecek bazı hastalıklar var. Hıfzısıhha adına üzerinde hassasiyetle durulması gereken bu mesele, köpekte ve insanda müşterek bazı hastalıkların bulunabileceğine dikkati çekmesi açısından ve hem köpekte, hem insanda hastalık yapan müşterek virüs ve mikropların her iki bünyede de yaşayabildiğini tembih etmek bakımından mucize buudlu bir haberdir
Bugün, köpeğin tenyasının insana nasıl geçtiğini ve insanda teşekkül eden bazı kistlere köpeğin kaynaklık ettiğini ve köpek dışkılarının gömülmesi lâzım geldiği bilinmektedir.
Sorularla İslamiyet