Dünya genelinde insanlar koronavirüs salgınını kontrol altında tutmak için evlerinde oturmaya devam ettiği süre içerisinde hava kirliliğinde dramatik bir düşüş yaşandı.
Örneğin düyada havası en kirli şehirlerden biri olan Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi'deki kalın koyu kir tabakası adeta kayboldu. Onlarca yıl sonra ilk defa Himalayalar şehirden net bir şekilde görünür hale geldi.
Amerika Birleşik Devletleri'ndeki nitrojendioksit kirliliği yüzde 30 düşüş kaydetti. İtalya'nın başkenti Roma'da hava kirliliği bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla tam yüzde 49 oranında azaldı. Geceleri yıldızların çok daha net göründüğü rapor edildi.
Hayvanlar şehre indi
Dünyanın pek çok yerinde şehir ve köy sakinleri genellikle görmedikleri hayvanları görmeye başladı. Örneğin ABD'nin Chicago ve San Fransisco şehirlerinde çakallar gezmeye başladı. Şili'nin Santiago şehrinde bir puma görüldü. Birleşik Krallık'a bağlı Galler'de keçiler kasabaları bastı. Hindistan'da turistlerin ve orada yaşayanların beslediği ancak şu günlerde aç kalan maymunlar evlere girmeye başladı.
Şu açık bir şekilde ortaya çıktı ki; insanlar evde oturduklarında ve beşeri aktiviteler azaldığında dünya temizleniyor ve doğal yaşam hızlı şekilde boşluğu doldurmaya başlıyor.
'Her şeyin nasıl daha iyi olabileceğini görme fırsatı bulduk'
Duke Üniversitesi'nde çalışan bilim adamı Stuart Pimm konu hakkında şunları söyledi:
"İnsanoğlunun bu gezegende ne derece bir tahribat ve dengesizlik oluşturduğunu görmemiz için inanılmaz bir fırsat oldu. Bu durum bize adeta sihirli bir biçimde her şeyin nasıl çok daha iyi olabileceğini gösterdi."
Stanford Woods Çevre Enstitüsü Direktörü Chris Field de karantina dönemi boyunca çevrede yaşanan ekolojik değişimleri kaydetmeleri için bilim insanlarından oluşan bir grubu harekete geçirdi.
Sadece hava ve denizlerde değil, böcekler, bitkiler, hava durumu, ses kirliliği ve ışık kirliliği gibi pek çok alanda veriler toplanmaya başlandı. İtalyan hükümeti özellikle denizlerdeki değişimi gözlemlemek üzere özel bir araştırma ekibi görevlendirdi.
Field konuya ilişkin olarak "Pek çok anlamda dünyamızı bir çekiçle vura vura mahvettik. Şimdi ilk defa çekiç durdu ve biz de dünyanın buna tepkisini görme şansını yakaladık."
Hava kirliliği her yıl 7 milyon kişiyi öldürüyor
Bilim adamları şimdiden nitrojendioksit gibi en bilinen hava kirliliği moleküllerindeki akıl almaz hızlı düşüş karşısında şaşkınlık içinde. Health Effects Institute (Sağlık Etkisi Enstitüsü) Başkanı Dan Greenbaum bu molekülün her yıl dünya genelinde 7 milyon insanın ölümüne neden olduğunu kaydediyor.
2005'ten bu yana en düşük seviyeler
NASA'nın yaptığı nitrojendioksit ölçümlerine göre de ABD'deki hava kirliliği uydular ile ölçümlerin yapılmaya başlandığı 2005 yılından bu yana en düşük seviyeye ulaştı.
Diğer yerlerde de durum aynı. Hava kirliliği son beş yılın ortalaması ile karşılaştırıldğında, örneğin Paris'te yüzde 46, Hindistan'In Bengaluru şehrinde yüzde 38'i Sydney'de yüzde 29, Los Angeles'ta yüzde 26, Rio de Janerio ve Güney Afrika'nın Durban şehrinde yüzde 9 düşüş kaydedildi.
NASA yetkilileri havayı kirletmeyen araçlara geçildiği takdirde neler olabileceğinin açık şekilde görüldüğünü belirtiyor.
Karbondioksit ve karbonmonoksit oranlarında da azalma görüldü ancak nitrojendioksit kadar değil. Çünkü enerji üretimi ve hayvancılık devam ediyor.
İlk kez Himalayaların zirvesini gördüler
Temiz hava farkı en çok da Hindistan ve Çin'de fark edildi. 3 Nisan sabahı Hindistan'ın kuzeyindeki Jalandar şehri sakinleri onlarca yıldır görülmemiş bir manzaraya uyandılar ve ilk kez zirvesi karlarla kaplı Himalayaları yüzlerce km öteden görebildiler.
Sağlık üzerinde olumlu etkileri olacak
Temiz hava sadece güzel manzara demek değil. Temiz ve güçlü ciğerler, daha az astım, daha az ölüm ve daha hızlı iyileşme demek. Sadece hava kirliliği nedeniyle bile o kadar çok insan hayatını kaybediyor ki bunun sigara kaynaklı ölümleri geçtiği düşünülüyor.
İklim değişikliğine etkisi olur mu?
Breakthrough Institute'ta çalışan iklim uzmanı Zeke Hausfather "Isıyı tutan ve sera etkisi oluşturan gazlar atmosferde en az bir asır daha kalacak bu nedenle pandemi önlemlerinin küresel ısınma üzerinde kayda değer bir etkisi olmayacak." diyor. euornews
RİSALE-İ NUR'DAN
Bu kâinat ve bu küre-i arz, daim işler bir büyük fabrika ve her vakit dolar boşalır bir han, bir misafirhanedir. Halbuki böyle işlek fabrikalar, hanlar ve misafirhaneler muzahrafatla, enkazlarla, süprüntülerle çok kirleniyorlar, bulaşık oluyorlar ve ufunetli maddeler her tarafında teraküm ediyorlar. Eğer pek çok dikkatle bakılmazsa ve tanzif edilmezse ve süpürülüp temizlenmezse, içinde durulmaz; insan onda boğulur.
Halbuki bu fabrika-i kâinat ve misafirhane-i arz o derece pâk, temiz ve naziftir ve o kadar kirsiz ve bulaşıksızdır ve ufunetsizdir ki, bir lüzumsuz şey ve bir menfaatsiz madde ve tesadüfî bir kir bulunmaz. Zâhirî bulunsa da, çabuk bir istihale makinesine atılır, temizlenir.
Demek bu fabrikaya bakan Zât, çok iyi bakıyor. Ve bu fabrikanın öyle tanzifçi bir Sahibi var ki, o koca fabrikayı ve o büyük sarayı küçük bir oda gibi süpürtür, temizler, tanzim ve tanzif eder. Ve o pek büyük fabrikanın büyüklüğü nisbetinde muzahrafatı ve enkazından kalma kirli maddeleri, süprüntüleri bulunmuyor. Belki büyüklüğü nisbetinde temizliğine ve nezafetine dikkat ediliyor.
Bir insan, bir ayda yıkanmazsa ve küçük odasını süpürmezse çok kirlenir, pislenir. Demek bu saray-ı âlemdeki paklık, sâfilik, nuranîlik, temizlik, mütemadiyen hikmetli bir tanziften, bir dikkatli tathirden ileri geliyor. Ve eğer o daimî tathir ve süpürmek ve dikkatle bakmak olmasaydı, bir senede bütün hayvanların yüz bin milletleri arzın yüzünde boğulacaklardı. Ve semâvâtın fezasında tahribe ve mevte mazhar olan kürelerin ve peyklerin, belki yıldızların enkazları, başımızı ve diğer hayvânâtın başlarını, belki küre-i arzın başını, belki dünyamızın başını kıracaklardı, dağlar büyüklüğündeki taşları başımıza yağdıracaklardı. Ve bizi bu vatan-ı dünyevîmizden kaçıracaklardı. Halbuki, eskiden beri o yukarı âlemlerdeki tahrip ve tamirden, medar-ı ibret olarak, yalnız birkaç semâvî taşlar düşmüşse de, hiç kimsenin başını kırmamış. (Otuzuncu Lem'a-İsm-i Kuddûs'ün bir nüktesi)