İşgal altındaki Doğu Kudüs'te Mescid-i Aksa'nın da bulunduğu Eski Şehir'de, Selahaddin Eyyubi ile fetihlere katılan Hakkarili Kürtlerin bıraktığı izler, hem kentin sokaklarında hem de Filistinlilerin hafızasında canlılığını koruyor.
Kudüs'ün surlarla çevrili kadim bölgesinde sokakları, hanları, çarşıları ve evleri oluşturan neredeyse her taşın ardında keşfedilmeyi bekleyen bir hikâye bulunuyor.
Asırlar önce Kudüs’ü Haçlılardan geri almaya gelen İslam ordusunda yer alan Hakkarililerin öyküsü de bunlardan iri.
EL-HAKKARİ YOLU
Mescid-i Aksa’nın çok yakınında bulunan “el-Hakkari Yolu” (Tarîk el-Hakkârî) adını, Selahaddin Eyyubi komutasında Haçlı ordularına karşı Kudüs’ün fethine katılan ve fetihten sonra buraya yerleşen Hakkarili Kürtlerden alıyor.
Bu kişilerin en öne çıkan isimlerinden olan ve Akka kentinde Haçlılara karşı savaşırken şehit düşen İsa bin Muhammed el-Hakkari’nin kabri de bu yol üzerindeki tarihi bir evin avlusunda bulunuyor.
SELAHADDİN’İN KOMUTANI, DANIŞMANI VE İMAMI: İSA BİN MUHAMMED EL-HAKKARİ
Kudüs’teki Hakkarililerin varlığı konusunda en dikkat çeken isimlerden biri İsa bin Muhammed el-Hakkari.
İbn’ül Esîr (el-Kâmil fî’t-Târih), İbn Kesîr (el-Bidâye ve'n-Nihâye), Tâceddin es-Sübkî (Tabakât-üş-Şâfiiyye) gibi İslam tarihçilerine göre İsa el-Hakkari, devrin önde gelen bir fıkıh alimi olmasının yanı sıra, Selahaddin Eyyübi’nin komutanı ve baş danışmanıydı.
Cezire ve Halep medreselerinde dönemin önde gelen alimlerinden ilim tahsil eden el-Hakkari, Haçlı seferlerine karşı ilk cihada çıkanlardan biriydi.
El-Hakkari, Selahaddin-i Eyyübi’nin amcası, komutan Esedüddin Şirkuh’un emrine girerek onunla beraber Mısır’a gitti. Eyyübi hanedanının Mısır’da egemenlik kurmasında büyük rolü olan Şirkuh’un yönlendirmesiyle burada Selahaddin’in hizmetine girdi.
Devletin en üst kademelerine kadar yükselen el-Hakkari, Selahaddin’in Mısır’ı fethinin ardından Kahire kadısı tayin edildi. Selahaddin’e danışmanlık yaptı ve ordusunda komutanlık görevi üstlendi.
Selahaddin Eyyubi ile 1187’de Kudüs’ün fethine katılan İsa el-Hakkari, 1189 senesinde Akka Muharebesinde şehit oldu ve naaşı Kudüs’e getirildi.
El-Hakkari, bugün Kudüs’ün Eski Şehir bölgesinde yaşayan Filistinlilerin hafızasında yerini koruyor.
AA muhabirinin konuştuğu burada yaşayan Filistinlilerden Ebu Eşref ed-Daas (78), Kudüs’teki Hakkarililere ve İsa el-Hakkari’ye ilişkin, şunları söyledi:
"Şeyh İsa el-Hakkari, Selahaddin Eyyubi'nin Kudüs şehrini fethederek İslam ümmetine geri kazandırdığı dönemde buraya getirdiği dini önderlerden birisidir. Büyük bir alim olmasının yanı sıra onun (Eyyubi'nin) ordu komutanlarından biriydi. Akka'da şehit oldu.
Naaşı, şehit olan diğer arkadaşlarının naaşlarıyla birlikte el-Hakkari mahallesine defnedildi. Kabirleri hala burada. Aynı zamanda Şeyh Hakkari, burada Kuran-ı Kerim ve nebevi sünnetin öğretimi için medrese kurmuştu."
“Kudüs fethedildiği zamandan beridir, yani bin yıldır, bu cadde el-Hakkari olarak adlandırılıyor, böyle biliniyor.” diye konuşan Daas, El-Hakkari Yolu’nun adının İsrail’in 1967’de Doğu Kudüs’ü işgalinde de değişmeyerek aynı kaldığına dikkati çekti.
DİRBAS EL-KÜRDİ EL-HAKKARİ
Öte yandan Kudüs’ün fethinin ardından buraya yerleşen ve devrin önemli fakihlerinden kabul edilen Dirbas Bedreddin el-Kürdi el-Hakkari de, mezarı Eski Şehir’de yer alan Hakkarili Kürtlerden biri.
Dirbas el-Hakkari, 13’üncü yüzyılda kurulan “Caviliyye Medresesi”nde dersler verdi.
Hakkarili alim, Caviliyye Medresesi’nin bir bölümünü oluşturduğu, bugün “el-Ömeriyye Medresesi” adıyla bilinen ve ilkokul seviyesinde eğitim veren bu medresenin bahçesinde medfundur.
aa