Savaş meydanına beyaz elbiselerini giyip “ölürsem kefenim budur” diyen Alparslan, Bizans’ın Anadolu’ya gelen Türkmen göçlerini durdurmak niyetinde oluşuna karşı bu savaşta onların arzularını yıktı.
Romen Diogenes, Bizans’ın ihtişamını yenilemek, Türkmen akınlarını durdurmak için sefer hazırlıkları yapar. Geleneklerine göre Ayasofya’ya giderek orayı ziyaret eder. Bazı olumsuzluklarla, kehanetlerle karşılaşır. Yakutlarla bezenmiş haç önünde secde etmek ister. Fakat haç İslamın kıblesine doğru yüzüstü yıkılınca hükümdar bu duruma çok üzülür. Papazlar haçı bu durumda görünce haçı kaldırıp yerine koyarlar. Ertesi gün Romanos tekrar kiliseye geldiğinde yine haçı yerde bulur. Haçın zincirle bağlanmasını emreder. Üçüncü günü Ayasofya’ya geldiğinde yine haçı Müslümanların kıblesine doğru yerde bulur. Yenileceğini anlar, fakat ihtiraslarını yenemez Müslümanların üzerine yürür.
Savaş sırasında iki taraf arasında irili ufaklı savaşlar yapılırken, bir yandan da barış görüşmeleri için elçiler gider gelir. Sultan Alparslan’ın elçilerinin sağ salim yerlerine dönmesi için onlara Meryem İkonasını verir. Bu hareket işi bilenlerin yaptığı yoruma göre zafer simgesini onlara vermekle zaferi onlara vermiş olur. Savaş sırasında Alparslan müneccimlerine danıştı. Onlar yıldızların birleşmesini ve etkisini gözleyip zamanın durumuna ve şansa bakarak ondan işi ertelemesini istediler. Sultan alim ve şeyhlere de danıştı. Alimler “bugün Cuma günüdür, bugün doğuda ve batıda İslam minberlerinde okunan hutbelerde İslam ordusuna dua edilir. Bu fırsatı ganimete çevirmeli” dediler.
Savaş sırasında esmeye başlayan toz bulutu, Müslümanların gözerini kör edecek duruma gelir. Sultan bu durumu görünce atından iner ve secdeye kapanır, iki rekat namaz kılarak duaya başlar. “Yarabbi sana tevekkül ettim, bu cihat sebebiyle sana yaklaştım, senin azametin önünde yüzümü topraklara sürdüm. Eğler dilimle söylediğim sözlerim kalbimdeki düşüncelerime uygun değilse beni ve benim yanımdaki yardımcılarımı ve kölelerimi helak et. Eğer kalbimdeki düşüncelerimi bu dilimle söylediğim sözlerime uygun bulursan düşmanlara karşı yaptığım bu cihatta benden yardımını esirgeme, her müşkülümü çöz.”
Alparslan bu duayı birkaç kez okuduktan sonra rüzgarın seyri değişir, düşmana doğru esmeye başlar. Esinti o kadar fazladır ki düşmanların gözleri görmez olur. Asker perişan olmuştur.
Savaş sırasında Alparslan askerlerin Cuma namazına imamlık eder. Sonra Kur’an‘dan zafer vadeden ayetleri okur. Askerlerini şehitlik ve gaziliğe teşvik eder. Diyojen daha sonra antlaşma yapar ise de ondan vazgeçer, Alparslan da kumandanlarına Anadoluyu fethetme emri verir ve Anadolu fethedilir. Bu savaş Anadolu’yu ele geçirdiği gibi İslam birliğini de sağlamıştır.