Milli Eğitim Bakanlığı'nın (MEB), Türkiye'nin yetişmiş insan kaynağı ihtiyacını karşılamak amacıyla yurtdışında lisansüstü eğitim alan öğrencilere verdiği bursluluk programı için ilan edilen bin 500 kontenjana bu yıl 10 bin 661 öğrenci başvuru geldi. Program kapsamında öğrenciler 67 farklı ülkeye gönderilecek.
Yurt Dışına Lisansüstü Öğrenim Görmek Üzere Gönderilecek Adayları Seçme ve Yerleştirme (YLSY) sınavıyla yurtdışında öğrenim görenlerin tüm harcamaları MEB tarafından karşılanıyor. Burslu öğrenciler, Türkiye'ye geri dönmediğinde bu harcamaları kendilerinden tahsil ediliyor. 2000'li yıllarda geri dönüş oranı yüzde 30 düzeyinde bulunurken, bu oran son dönemde yüzde 90'lara yükseldi.
Bakanlığın resmi burslu statüde yüksek lisans ve doktora öğrenimi için ayırdığı bütçe 10 yılda 13,6 kat artışla 315 milyon liraya çıktı.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Yüksek Öğretim ve Yurtdışı Eğitim Genel Müdürü Semih Aktekin, MEB Sakıp Sabancı Basın Merkezi'nde burs programlarına ilişkin bilgilendirme toplantısı düzenledi.
Türkiye'de hizmetine ihtiyaç duyulan bilim ve teknoloji transferinin gerçekleştirilmesi ve yükseköğretim kurumlarının öğretim elemanı ihtiyacını karşılamak üzere cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren yurtdışı eğitim bursunun verildiğini dile getiren Aktekin, başlangıçta yılda 120 öğrenciye burs verilirken, 1929-1964 arasında 4 bin 200 öğrencinin burslu öğrenim görmesine imkan tanındığını aktardı.
Aktekin, 1964-2005 yılları arasında ise 5 bin 489 öğrencinin burslu statüde yurtdışına gönderildiğini belirterek, "2006 yılında hayata geçirilen ‘5 Yılda 5 bin Öğrenci Projesi' ile program ivme kazanmış ve özellikle yeni kurulan üniversitelerimizin can simidi olmuştur" değerlendirmesini yaptı.
Geçen yıl 1416 sayılı kanunda yapılan değişiklikle, bu kanun uyarınca mecburi hizmet karşılığı yurtdışına gönderilenlerin öğrenimlerini başarıyla tamamladıktan sonra mecburi hizmet yükümlülüklerini ifa etmek üzere, adlarına gönderildikleri kurumların ilgili kadrolarına atanacakları hükmünün getirildiğini dile getiren Aktekin, kanunla getirilen diğer değişiklikleri şöyle anlattı:
"Devlet memuru olup burstan yararlanmak isteyen adaylar için öngörülmüş olan istifa şartı ortadan kaldırılmıştır. Yurtdışında lisansüstü eğitim amacıyla geçirilen sürelerin tamamının memuriyette geçmiş sayılarak, bu sürelerin her yılının bir kademe ilerlemesine ve her üç yılının bir derece yükselmesine esas olacak şekilde değerlendirilmesi kararlaştırıldı. "
Aktekin, 2013 yılına kadar daha çok ABD ve Batı Avrupa ülkelerine öğrenci gönderilirken, 2013 yılından itibaren Türkiye'nin uluslararası arenadaki pozisyonu da dikkate alınarak dünyanın hemen hemen tüm bölgelerine öğrenci gönderilmeye başlandığına dikkati çekerek, bu kapsamda geçen yıl, bursluluğa hak kazanan öğrencilerin ABD, Almanya, Arjantin, Avustralya, Azerbaycan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bosna Hersek, Brezilya, Bulgaristan, Cezayir, Çin, Endonezya, Etiyopya, Fas, Finlandiya, Fransa, Güney Afrika Cumhuriyeti, Güney Kore, Gürcistan, Hırvatistan, Hindistan, Hollanda, İngiltere, İran, İspanya, İsrail, İsveç, İtalya, Japonya, Kanada, Kazakistan, Kırgızistan, Kuveyt, Lübnan, Malezya, Meksika, Mısır, Norveç, Özbekistan, Pakistan, Polonya, Rusya, Sırbistan, Singapur, Suudi Arabistan, Tunus, Türkmenistan, Ürdün ve Yunanistan gibi ülkelerde de lisansüstü öğrenim göreceklerini söyledi.
Burs miktarları ülkelere göre değişmekle birlikte, bazı ülkeler için ödenen aylık burs miktarlarına ilişkin örnekler veren Aktekin, ABD için bin 780 ABD doları, İngiltere için bin 200 sterlin, Kanada için bin 870 Kanada doları, İran için bin 150 avro, Almanya için bin 490 avro, Rusya için bin 530 ABD doları, Çin için bin 220 ABD doları, Singapur için bin 340 ABD doları aylık burs ödendiğini kaydetti.
MEB ülke ve bölge uzmanları yetiştirecek
ÖSYM'nin lisans programları tablosundaki 985 lisans alanının tarandığını, ilan edilen burs kontenjanlarına 416 farklı lisans alanından mezun olan öğrencilerin başvurabilmesinin sağlandığını anlatan Aktekin, bu yıl 511 lisansüstü öğrenim alanında 67 farklı ülkeye öğrenci gönderileceğini duyurdu.
Bu yıl YLSY seçimi ve yerleştirme sürecinde bin 500 kontenjan için 10 bin 661 başvuru geldiğini bildiren Aktekin, bu öğrencilerin 1,5 yıl süreyle yabancı dil kursu alacaklarını, gittikleri ülkelerin yerel dillerini de öğrenebileceklerini söyledi.
- Ülkelere özel uzmanlar yetişiyor
MEB'in 2 yıl önce başlattığı uygulamayla yurtdışında ülke ve bölge uzmanları yetiştirmek üzere ayrı bir kontenjan açtığını bildiren Aktekin, şu bilgileri verdi:
"Bu burslara siyaset bilimi, sosyoloji, tarih, antropoloji gibi farklı alanlardan mezun öğrenciler başvurulabiliyor. Böylece bu öğrenciler ülkeye döndüklerinde belli üniversitelerde kürsüler kuracaklar. Bu kürsülerde bazı ülkeler ve bölgeler üzerine akademik çalışmalar yapılacak. Örneğin Erzurum Atatürk Üniversitesinde İran çalışmaları, Rize Recep Tayyip Üniversitesinde Gürcistan çalışmaları, Trakya Üniversitesinde Balkan çalışmaları, Ankara'daki çeşitli üniversitelerde ise Japonya ve Afrika çalışmaları, Boğaziçi Üniversitesinde Uzak Doğu çalışmaları gibi bölgesel konularda uzmanlaşmış akademisyenler, ülkenin yeni vizyonuna uygun bilimsel çalışmalar yapacaklar ve bu alanda Türkiye'de önemli bir ihtiyacı karşılayacaklar. Bu arkadaşlarımızın Türkiye'ye döndüğünde uluslararası gelişmeleri, bilgi birikimlerini Türkiye'ye aktaracak muazzam bir insan potansiyeli ortaya çıkacak."
MEB'e yurtdışında 300 uzman yetişiyor
Semih Aktekin, 2013'ten itibaren Milli Eğitim Bakanlığı adına öğrenim görmek üzere yurtdışına burslu öğrenci gönderdiklerini bildirdi. Zihinsel engelliler eğitimi, özel yetenekliler eğitimi, eğitim sosyolojisi, yabancı dil eğitimi gibi alanlarda son 3 yılda 300 burs imkanı sağladıklarına işaret ederek, lisansüstü eğitimlerini tamamlayan bursiyerlerin, bakanlığın merkez ve taşra teşkilatında ilgili genel müdürlüklerinde uzman olarak görev alacaklarını ve politika geliştireceklerini söyledi.
Türk beyin gücü artık geri dönüyor
YLSY burslarına ilişkin bütçeye değinen Aktekin, "MEB'in resmi burslu statüde yüksek lisans ve doktora öğrenimi için ayırdığı bütçe 10 yılda 13,6 kat artışla 315 milyon liraya çıktı. 10 yıl öncesini karşılaştırırsak, ülkelere göre aylık burs miktarlarında yüzde 50-70 oranlarında artış gerçekleştirdik" bilgilerini paylaştı.
Aktekin, burslu öğrencilerin, Türkiye'ye geri dönmediğinde masraflarının kendilerinden tahsil edildiğini belirterek, "Türkiye'de bilimsel olanaklar, iş imkanları, ekonomik imkanların cazip hale gelmesiyle 2000 yılı öncesi MEB burslularının yüzde 30'u Türkiye'ye dönüyordu. Bu yıllardan itibaren dönüş oranı iş garantisi, ülkemizdeki ekonomik ve sosyal gelişmeler, artan imkanlar, akademisyenlerin ekonomik şartlarında sağlanan imkanlar gibi sebeplerle yaklaşık yüzde 90'ların üzerine ulaştı" dedi.
En fazla ABD'ye öğrenci gönderiliyor
Genel Müdür Semih Aktekin, MEB burslusu olarak halen yurtdışında öğrenim gören 2 bin 646 öğrencinin bulunduğunu, bunlardan bin 470'sinin ABD'de, 851'inin İngiltere'de 134'ünün de Almanya'da eğitim aldığını sözlerine ekledi.
AA