D vitamini yağda çözünüp, yağ dokuda ve karaciğerde depolanmaktadır. D vitamini gıdalarda özellikle yağlı balık, karaciğer, yumurta sarısı, kakao, tereyağı, süt ve süt ürünlerinde bulunur.
GÜNEŞ KORUYUCUYU DEVAMLI KULLANMAYIN
D vitamini ihtiyacının % 10’u gıdalarla temin edilmekte, geriye kalan kısmı güneşle ciltte yapılmaktadır. Cilt, D vitamini imali için doğrudan güneş görmelidir. Camların arkasından veya kıyafetlerle örtülü iken maruz kalınan güneş ile D vitamini eksikliği giderilememektedir.
Güneş koruyucu kremler de D vitamininin ciltte yapımına engel olmaktadır. Günümüzde artık daha fazla kapalı ortamlarda bulunulması sebebi ile hemen her yaşta D vitamini eksikliğine çok sık rastlanmaktadır. Bu eksikliğin bu kadar yaygın olmasının temel nedeni, güneşten doğru ve yeterli yararlanamamamızdır.
D VİTAMİNİ, KAS VE KEMİK KÜTLESİNİ ARTIRIR
D vitamini diş ve kemik sağlığı açısından çok önemlidir. Kalsiyum ve fosfor maddelerinin kan seviyelerini dengeleyen vitamindir. Kalsiyumun bağırsaklardan emilimini sağlarken, böbreklerle kalsiyum kaybını azaltmaktadır. Kemiklerin mineralizasyonunu yani kemiğin kalsiyum birikimi ile sertleşmesi D vitamini ile olmaktadır. D vitamini eksikliğinde kemik yumuşamakta, çocuklarda raşitizm, erişkinlerde osteomalazi (kemiğin yumuşaması) ileri yaşlarda da osteoporoz oluşmaktadır. Bununla birlikte D vitamini adale kütlesi ve kas gücünü arttırmakta, özellikle ihtiyarlarda sık görülen düşmeleri de engellemektedir.
Yaşlılar, açık tenli ve hassas kişiler, diyabet hastaları ve kapalı ortamlarda çalışanlar, yüksek faktörlü güneş koruyucu kullananlar, ciddi böbrek ve karaciğer hastalıkları olanlar, mide ameliyatı olanlar, beslenme bozukluğu yaşayanlar, bazı epilepsi ilaçlarını kullanan kişiler, kortizon kullananlar, gebelik ve emzirme dönemindeki kadınlar D vitamini eksikliği ile ortaya çıkabilecek rahatsızlıklara karşı dikkatli olmalıdırlar.
D VİTAMİNİ, DİYABET VE KANSERE KARŞI KORUYUCUDUR
D vitamini diyabete karşı koruyucudur. D vitamini seviyesi yeterli çocuklarda Tip 1 diyabetin önemli oranda azaldığı, düşük olanlarda ise metabolik sendrom ve Tip 2 diyabet sıklığının arttığı gözlenmiştir. Tip 1 ve 2 diyabet hastalarında da D vitamini eksikliğine çok sık rastlanmaktadır.
Obezite ve diyabet hastalarının D vitamini düzeyleri ölçülmelidir. D vitamininin yüksek tansiyona da yararı olduğu, kalp-damar sistemi hastalıklarına karşı riski de azalttığı bilinmektedir. Ayrıca D vitamini bağışıklık sistemini güçlendiren bir vitamindir. D vitamininin prostat, kalın bağırsak meme kanserine karşı koruyucu etkileri olduğu bilinmektedir.
Multipl skleroz (MS) hastalığı, ülseratif kolit, Crohn hastalığı gibi bağışıklık sisteminin sebep olduğu hastalıklarda D vitamini seviyesinin düşük olduğu, D vitaminin yeterli düzeylerde olmasının bu hastalıkları önleyebildiği gösterilmiştir.
GÜNEŞTEN DOĞRU FAYDALANIN
Özellikle yaz aylarında güneşin dik ve etkili olduğu 11:00-15:00 saatleri dışında, sabah ve akşam saatlerinde her gün 20-30 dakika kollar ve ayakların güneş koruyucu krem olmaksızın güneş görmesi kişinin ihtiyacını karşılamaya yeterlidir. D vitamini, diğer pek çok vitaminin aksine yararı, etkinliği ilmî olarak kanıtlanmış bir vitamindir.
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNDE HEKİM KONTROLÜ ŞART
D vitamini eksikliği teşhisi, kanda seviyesi ölçülerek konur. D vitamini ihtiyacı günlük, erişkinlerde 400 ünite /gün ve 50 yaş üzerinde gebelik ve emzirme dönemlerinde ortalama 600 ünite kadardır.
Günlük ihtiyacı karşılanamayanlara bu ihtiyacı karşılayacak ağızdan tedavi tavsiye edilmektedir. D vitamini eksikliği tedavisi ise, ağızdan veya kalçadan enjeksiyonla uygulanan daha yüksek dozlu ilaçlarla yapılır. D vitamini mutlaka hekim kontrolünde kullanılmalıdır, aşırı kullanımı zehirlenme ve ciddi yan etkilere yol açabilmektedir.
Dünya Bülteni