Harran Üniversitesi Arkeoloji Bölümü ve Harran Ören Yeri Kazı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Önal, AA muhabirine, Kültür ve Turizm Bakanlığının finansmanı, Şanlıurfa Müze Müdürlüğü koordinasyonunda Türk Tarih Kurumu, Şanlıurfa Valiliği, Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi, Harran Üniversitesi ve Harran Kaymakamlığı desteğiyle ören yerindeki kazı ve restorasyon çalışmalarının yıl boyu devam ettiğini hatırlattı.
800 YIL ÖNCE MOĞOL İSTİLASINDA YIKILDI
Harran Ulu Cami'nin milattan sonra 744-750'de Emeviler döneminde Halife ikinci Mervan tarafından yapıldığını aktaran Önal, caminin yaklaşık 800 yıl önce Moğol istilası sırasında yağmalanarak yıkıldığını belirtti.
Önal, bu istilaya rağmen Harran Ulu Cami'nin doğu cephesi, mihrabı, şadırvanı ve minaresinin büyük bölümünün ayakta kaldığını ifade etti.
Harran'ın Emeviler döneminde başkent olarak kullanıldığını ve bu nedenle buraya halifelik düzeyinde devasa bir caminin yapıldığını aktaran Önal, bu caminin bir benzerinin ise Şam Emevi Camisi olduğunu söyledi.
"TÜRKİYE'NİN EN ÇOK KAPILI CAMİSİDİR"
Önal, Harran Ulu Cami'nin Türkiye'nin en eski anıtsal camisi olma özelliğinde bulunduğunu anlatarak, "4 sahınlı (avlu), kırma çatılı, 25 tane kapısı mevcuttur, Türkiye'mizin en çok kapılı camisidir. Yine sanat tarihi uzmanlarının ifadesiyle Türkiye'mizin en zengin taş süslemeli camisidir. Bitkisel, geometrik ve rumi desenli taşları süslemeli olarak yapılmış biçimde Harran Ulu Cami." dedi.
Bölgeye gelen ziyaretçilerin Harran Ulu Cami'deki eserleri yakından görmeleri için çalışmalar yaptıklarını anlatan Önal, şunları kaydetti:
"Harran Ulu Cami'nin kazısı ve restorasyon çalışmaları tamamlandı. Ziyaretçi yolu düzenlendi, bilgi levhaları hazırlandı ve yerine konuldu. Sadece kurdeleyi kesip ziyaretçilerin içeri alınması ve Harran Ulu Cami'nin görkemi ve zengin taş süslemeli mimarisinin ziyaretçilerle buluşturulması planlanıyor. 15-20 gün içerisinde Kültür ve Turizm Bakanlığımız ve Şanlıurfa Valiliğimiz tarafından ziyarete açılışı gerçekleştirilecektir."
Mehmet Önal, camiyi gezen ziyaretçilerin doğu duvarlarını, nal formundaki kapısını, sekizgen dinlenme şadırvanını, namaz kılınan yerleri, zengin taş süslemeleri, hazine odasına ait kalıntıları, sütunlar, kare kesitli minare gibi bir çok eseri yerinde görme imkanı bulacaklarını aktararak, ziyaretçilerin öz çekim yapabilmeleri için de iki bölümde rumi desenli mimari parçalar ve konsüllerden alan oluşturduklarını söyledi.
Bölgenin ilk kez ziyaretçilere açılacağını aktaran Önal, "Ziyaretçiler şu ana kadar Harran Ulu Cami'sini hep uzaktan, Harran Höyük'ten seyretmekte ama kazı tamamlandığı için restorasyon çalışmaları, gezi yolları bittiği için artık caminin içerisine girip camiyi içinden mimarisiyle ve bezemeleriyle, süslemeleriyle birlikte görecek ve ecdat yadigarı kalıntıları göreceklerdir." dedi.
aa