Bu gün, namazın çok önemli görevlerinden ikisini dikkatlere sunmaya çalışacağım.
1-Namaz, insana, her an Allah’la beraber olduğunu hatırlatıyor.
2-Namaz, insanı, Allah’ın üstün ahlakıyla ahlaklandırıyor.
Namaza durmakla insan, Allah’la beraber oluyor veya her an Allah’la beraber olduğunun farkına varıyor. Çünkü namaz ona sesleniyor: “Ey insan! Nereye gidersen git, her an Allah’ın huzurundasın ve sen Onun kulusun. Dünyevî işlere dalıp ta Rabbini unutma!”
Zaten Yüce Mevla da: “Beni, hatırlamak için namaz kıl.” buyurarak namazın bu hatırlatma görevine dikkat çekmiş, bu hatırlatmayı yapsın diye de namazı beş vakte serpiştirmiştir.
Namazın isanı Allah’ın ahlakıyla ahlaklandırması meselesine gelince, o da şöyle olmaktadır:
Yukarda dedik ki: Namaza durmakla insan, Allah’la beraber oluyor. Allah’la beraber olana hayır gelir, bereket gelir, rahmet gelir. Çünkü Allah, hayr-ı mutlaktır. Yani O hep hayırdır. Hayrın ve güzelliğin kaynağıdır. Ondan asla kötülük gelmez. O rahmetin, bereketin, cemalin, kemalin kaynağıdır. Onun kahrı bile lütuftur. Bu gerçeği bilen ârifler:
“Allahım senden ne gelecekse gelsin
Sen ki kahrınla da lutfunla da güzelsin.” demişler.
Yine demişler ki:
Senden hoştur bana gelen,
Ya gonca gül, yahut diken,
Ya hilat ü ya da kefen,
Narın da hoş, nurun da hoş.
Namazla biz, miraca çıkıyoruz. Allah’ın huzuruyla şerefleniyoruz. Allah’ın güzel isimleriyle donanıyor ve Allah’ın ahlakıyla ahlaklanıyoruz. Onun katından dünyamıza güzellikler taşıyoruz. Mesela:
Allah’ın güzel isimlerinden biri “Hayy” dır. Ölmeyen diri demektir. Biri de Muhyî’dir. Dirilten demektir. Diri olan ve dirilten Allah’ın huzuruna çıkan bir inasan, gerçekten dirilir. Başkalarının da namaza başlamasına ve dirilmesine vesile olur. Gerçek ve ebedî hayata kavuşur. Ölümsüzlük sırrına erer. Allah’ın bir ismi de Bâkî’dir. Hayatı devam eden, ölmeyen ve ölmeyecek olan demektir. Bakî’nin yolunda olan ve Bâkî’nin yolunda ölen beka bulur, ölmez. Onun için Yunus:
“Aşık Yunus öldü deyu sala verirler,
Ölen beden imiş aşıklar ölmez.”
diyor. Aşk ile Allah’ın huzuruna çıkanlar için ölümün de, hayatın tâ kendisi olduğunu söylüyor.
Bütün saadetlerin, mutlulukların kaynağı Allah’tır. Allah’ın huzuruna namazla çıkan insan yalnız dünya mutluluğuna değil, aynı zamanda ahiret saadetine de kavuşur. Böyle birisi ölse dahi öldü denilmez. Yer değiştirdi denilir, terhis teskeresini aldı denilir, fani dünyadan baki dünyaya geçti, denilir. Namazla Allah’ın huzuruna eren insan, Allah’ın Hayy ve Muhyî yani diri olan ve dirilten isimlerine mazhar olur. Bu isimlere mazhar olan haksız yere cana kıymaz. Asla ve kat’a katil olmaz. Cinayete tenezzül etmez. Elinden geldiğince can verir, can kurtarır.
Allah’ın güzel isimlerinden biri Hakîm’dir. Hakîm’in huzuruna çıkan hikmetleşir. Hikmet ehli olur, abesle iştigalden kurtulur. Allah’ın güzel isimlerinden biri Nur’dur. Nur’un huzuruna çıkan nurlanır. Nur alır, nur saçar.
Allah’ın isimlerinden bazıları da Rahman, Rahîm, Kerim, Cemil, Adl, Aziz, Afuvv ve Hakk’dır. Bu isimlerin sahibinin huzuruna namazla çıkan o huzurdan rahmetle, şefkatle döner. Cömertlikle, güzellikle, adaletle, izzetle, affedicilikle, hilimle, sabırla, sevgiyle, saygıyla, hoşgörü ile, hakla, hakikatle yüklü bir vaziyette döner.
Saydığım ve daha sayamadığım nice güzel isim ve sıfatların cilveleriyle bezenen bir insan, kötü ve çirkin olmaz. Hakk’ın cilvesiyle boyanmış bir insan kimseye haksızlık yapmaz. Bu güzel sıfatlar ve bu güzel isimlerin cilveleriyle bezenen, ahlaklanan insanların ülkesinde anarşi ve terör, hırsızlık ve kapkaç, cinayet ve hiyanet olmaz. Onun içindir ki Yüce Allah. “Namazı kıl, çünkü namaz her türlü çirkinliklerden, kötülüğün ve ahlaksızlığın her çeşidinden seni korur, kurtarır.” (1) buyuruyor.
-Neden?
-Çünkü namaz kılan Allah’ın güzel isimleriyle süslenmiş, güzel ahlakıyla ahlaklanmış olur. Bu güzel isimler ve güzel ahlak insanın çirkinleşmesine, kötülük yapmasına, eğriliklere sapmasına yol vermez.
EĞRİLİKLERE YOL VERMEYEN İBADET
Yunus meşeden şeyhinin dergâhına hep doğru, dümdüz odunları taşır. Şeyhi sorar:
-Oğlum meşede hiç eğri odun yok mu? Yunus’un cevabı enteresandır:
-Var efendim.
-Neden getirmiyorsun?
-Siz o kadar doğrusunuz ki efendim, bırakın Yunus’un eğriliğini, odunun eğrisi bile bu dergâha yakışmıyor.
Namaz, insana şunu söylüyor:
Kâinat bir dergah ise, mürşid-i hakiki de Allah’tır. Ey namaz kılan insan sen de Yunus’sun. Yunus şeyhinin dergâhına odunun dahi eğriliğini yaklaştırmaz ve yakıştırmazken, sen nasıl Rabbinin dergâhına, huzuruna eğrilikleri yaklaştırır ve yakıştırabilirsin?
İşte namaz, namaz kılanlara bu hassasiyeti fısıldıyor. Sen biraz önce her türlü kirden, ayıptan ve eğrilikten münezzeh olan Allah’ın huzurundaydın. Dikkatli ol, onun huzuruna layık olmaya çalış, diyor. Namaz, insana doğru ve dürüst yaşamayı, Allah’ın ahlakıyla ahlaklanmayı emrediyor; insanı güzelleştiriyor.
Cennette, cennetin sakinleri, Cenab-ı Hakk’ın cemalini seyirden dönünce saraylarında kendilerini bekleyen eşleri, Allah’ı ziyaretten dönen eşlerini tanıyamayacak hale gelecekler. Çünkü güzelliği sonsuz olan Allah’ın güzelliği, onları bakmaya doyulmayacak derecede güzelleştirmiştir. Namaz kılmakla insan, adetâ cennete girmiş, Rabbisini seyre dalmış gibi olur. Haliyle böyle bir insan güzelleşir. Evliya ile oturan veli, eşkıya ile oturan da şakı olur.
Cennetten Allah’ın cemalini seyretmek, bu dünyada aşk ve muhabbetle seccadeye kendisini atanlara, Allah’ı görürcesine namazını kılanlara nasip olacaktır. Demek namaz insanın hem içini, hem dışını, hem halkını, hem hulkunu, hem kalbini, hem kalıbını güzelleştiren bir ibadettir. Namazsızlık, insanı, bu güzelliklerden mahrum eder. (2)
DİPNOTLAR:
1-Ankebût, 29/ 45
2-Geniş bilgi için bkz. Karakaş, Vehbi, Namaza Nasıl Başlanır, Nun Yayınları, İst. 2010