Ömer Çiftçi'nin haberi:
RİSALEHABER-Biruni ismi, İslam medeniyeti ve bilimi dendiğinde ilk akla gelen isimlerden biridir. Biruni, matematik, astronomi, kimya ve biyoloji gibi pek çok farklı alanlarda eserler vermiştir. İslam biliminin öncülerinden olan Biruni'nin adı matematik biliminde sıkça duyulsa da, çağının ötesinde eserlerinde gökyüzü, ay ve dünya ile ilgili çalışmaları da meşhurdur.
Biruni, M.S 973 ila 1048 yılları arasında yaşamış, kökeni tam olarak bilinmese de Fars asıllı olduğu tahmin edilen bir Müslüman ilim adamıdır. Biruni'nin adının bu kadar duyulmasında pek çok farklı kitabında bugün bile kullanılan temel prensipler koymuş olması etkili olsa da, özellikle astronomi alanında yaptığı çalışmalar ile NASA'nın ismini Ay'da bulunan bir kratere vermesine neden olmuştur.
Biruni, bugünün uzay hakimi batı dünyasının henüz dünyayı düz ve sabit sandığı yıllarda hem dünya, hem de uydumuz ay ile ilgili yaptığı çalışmalar ile isminden söz ettirir. Örneğin kendi döneminde henüz kimsenin ilkelerini bilmediği ve dünyayı yukarıdan aşağı kat eden boylam adlı hayali çizgilerin hesaplanması konusunda önemli çalışmalar ortaya koymuştur. Sonrasında enlem ve boylam adlı hayali çizgiler çekilirken -ki bugünün havacılık başta olmak üzere pek çok teknolojisinin kullandığı enlem ve boylam çizgileridir- Biruni'nin çalışmalarından faydalanılmıştır.
NASA'nın Biruni'nin ismini Ay'da bir kratere vermesinin nedeni ise, ünlü gök bilimci Kopernik'ten bile çok çok önce Ay tutulmasının hesaplarında kullanılan tutulma düzlemi eğiliminin sabit olduğunu bulmuş ve gezegenler ve Ay konusunda da Kopernik'ten çok daha önemli çalışmalar yapmıştır. Biruni'ye ait olan "Nihâyâtü'l-Emâkin" ve "el-Kanunü'l-Mesudi" adlı eserlerdeki çalışmalar, modern uzay ölçümlerinin ve çalışmalarının yapıldığı 1950 yılından çok daha önce modern ölçümlere yakın sonuçlar içermektedir.
İşte bu yüzden NASA, isminin büyüklüğüne saygıdan dolayı, Ay'ın uzak bir bölgesinde bulunan bir kratere de İslam Bilgini Biruni'nin ismini vermiştir. Bu krater, ABD'nin 1972'de Ay'a inen insanlı uzay aracı Apollo 16'nın keşfettiği bir kraterdir.