بِاسْمِهِ سُبْحَانَهُ
Kur'an'ı Kerim'de; sanat kavramı; Hz. Davut'a zırh yapma sanatı öğretildiği şeklinde geçer. Enbiya/80.
Ayrıca sanat kavramının kökü olan s'un ve türevleri 20 yerde geçer. Erol Göka-Güzellik ve Estetik.
"Sen dağları görür; yerlerinde durur sanırsın, onlar bulut gibi geçip/giderler. Bu her şeyi sapasağlam yapan Allah'ın sanatıdır." Neml/88.
"Yaratanların en güzeli." Müminun/14.
"O her şeyi en güzel şekilde yarattı." Secde/7
Yine Kur'anımızda; hüsün/güzel kavramı türevleriyle 194 yerde geçiyor. İhsan, muhsin hasene de aynı kökten.
Allah'ımızın Cemil, Bedi, Garip vb pekçok esmai hüsnası var.
Bir hadisi kutside ise Cemil; "Ben güzelim güzeli severim" buyurdu.
İnsanı ahsen-i takvim şekilde/en güzel olarak yarattı.
Ehli Sünnet görüşünce; kainat ve içindekiler daha güzeli olmayacak şekilde sanatlı yaratıldı.
Resulü Ekrem (sav) ise; adı güzel, kendi güzel, işi güzel, ahlakı en güzel insan/ peygamber.
"Risale-i Nur Esma-i Hüsna içinde; ismi Nur, ismi Hakim, ismi Bedii'nin mazharıdır. Zahirinde (görüntüsünde), tarzı beyanında, ismi Bedii'nin cilvesi (kaynağından çıktığı şekilde görünme) görülüyor." (S.T.Gaybi)
Sözler/Risale-i Nur yazarının kişilik ve kimliğinde ise; Bedii ismi bütün güzelliğiyle tezahür eder.
Bedii; kişiliğinde tezahür ettiğinden; bilip/görenler Said Nursi'ye; zamanın bedii dediler. (Bedi isminin yansımış/ tezahür etmiş demek. Veli ve Mevla'na benzeri.)
***
Taha Çağlaroğlu'nun; Risale-i Nur Estetiği/aşkın güzellik adlı eserinden.
Bediüzzaman'ın 50. vefat yıldönümüne armağan edilen özgün bir eser. Orta boy 271 sayfa.
İlk bölüm; edebiyatımızda Risale-i Nur ve Bediüzzaman.
Edebiyatımızın seçkin şahsiyetleri ve eserlerinde Üstad ve Sözler nasıl geçiyor?
Ayrıca. Albert Camus, Dosto, Tolstoy, Renan Gunon gibi edebiyat zirveleriyle benzerlikleri var mı?
Estetik Bir Ruh Haritası olarak Risale-i Nur.
Tablolar
Bediüzzaman Estetiği Üzerine Soruşturmalar/Sorular ve cevapları; Suad Alkan, Mustafa Oral, Muhsin Kalkışım ve diğerleri.
Sadık Yalsızuçanlar, Cihan Aktaş, İbrahim Özdemir. Bediüzzaman'ın edebiyat ve felsefi zeminini kurcalıyor. Senai Demirci; Risale eksenli bir estetik/güzellik denemesi yapıyor.
Risale-i Nur Dili son üst başlık.
Bu alanda Mahmud Kaplan, Himmet Uç, Caner Kutlu ve Metin Karabaşoğlu'nun görüşleri var.
Ayrıca Köprü ve Zafer Dergileri'nde yer alan pekçok güzel çalışmadan örnekler sunulmuş.
***
Bu eser özetlenecek bir eser değil.
Samimi, zarif, duyarlı bir nur talebesinin mütevazı ve yol açıcı bir çalışması.
Ruhu ve tecessüsü Üstad ve Sözler'e nüfuz etmiş besbelli.
Çileli, dertli, çabalı bir insan Taha Çağlaroğlu.
"Kainatın bütün hakikatları esma-i İlahiye'ye dayanır. Kainattaki sanatlara Cemil, Bedi, Kamil bir Allah adına bakmalıyız. Ne güzel değil, ne güzel yapılmış demeliyiz."
Mülk melekut, isim manası, harf manası, niyet, nazar, aşkı mecazi aşkı hakiki, gurbet, zeval, ebediyet nedir?
Göz, kulak, hayal, basir, Sanii nasıl görür/görmeli?
Sanatın kaynağı; hüsün elbet bir aşık ister hakikatine dayanır ama nasıl? (15.Söz)
Cemal, celal, kemal denklemi nedir?
Suretperestlik/sanemperestlik/ estetizm/güzelliğe tapma nasıl olabilir?
Her güzelliğin kaynağı hüsnü mücerettir ne demek?
Roman, şiir, tiyatroya Bediüzzaman'ın bakış ve şerhi nasıl?
Tablolar başlıklı yazılar ise; Sözler esaslı duyarlılık denemeleri.
İşte Cehennemin Seslenişi'inden başlıklar;
-Kendince eğlenceler düzenledin
-Tüm bunlar seni tatmin etmedi
-Sürgün evleri hazırlattın
-Gül yetiştirenleri horladın
-Hatırın ince gülünü kopardın (ulu hatırı hiçe saydın)
-Dışı şeker içi zehir bir hayatı dayattın!
-Günün birinde ölümü karşında buldun (apansız ve amansız)
-Sen (kendi) cenazenin ve sinema şeridinin başındasın
-Yeter yeter! diyorsun (ama nafile).
-(Risale-i Nur), Bediüzzaman'ın yaptığı gibi edebiyatta, ahlakta, insaniyette, medeniyette de meydan okuma dönemine yükselecektir. Suad Alkan.
-Risale-i Nur tek başına bir İslam kültür külliyatıdır. Sezai Karakoç.
-Nasıl ki; bir İslami estetik varsa; Bediüzzaman'ı bu estetiğin dışında düşünemeyiz. Arif Ay
-Risale-i Nur'un işlenmesinden çok ikliminde yaşayıp yazmaktan söz edilebilir.
-Doğrudan bir meselesi ele alınıp; izah, şerh, tanzim yapılabilir.
-Sözler'de bir hakikat bir maarifet estetiğinden söz edilmelidir.
-Sözler modern sanat anlayışıyla ele alınmaz. Üstad özgün bir dünyanın içinden konuşuyor, özgün bir sözlüğü, sembolizmi, kavram haritası ve mecazları var. Sadık Yalsızuçanlar.
-Hayatta kalma mücadelesi geride kaldıkça; Risale-i Nur'ların sanat ve edebiyata yansıması ister istemez gerçekleşecektir.
-Risalelerin anlatım ve üslubu İran/irfan sinemasında görülebilmektedir. Cihan Aktaş.
Sonunda;
Prof. İbrahim Özdemir'in Bediüzzaman-J.Pol Sartre karşılaştırması müthiş.
-"Her yaratılan tanrıdır ve tanrılaşmak için özgür olmak zorundayız" mealinde fikir inancına sahip ve 20. yüzyılı kurgulayan Sartre'yi Said Nursi yerin dibine gönderiyor sanki.
Risale-i Nur Estetiği kitabı okunup incelenmeyi bekliyor.
Yarınlarımızda güzellik ve estetiğe zaruret derecesinde muhtaç olacağımız görülüyor.
İnsanoğlu ya kendi çöplüğünde boğulup gidecek ya da tarihte görülmedik hasenatlı/ güzellikli bir bir hayat bizi bekliyor.
Sözler nasıl bir iman, ahlak, tefekkür, hayal inkılabı yaptıysa; bir hüsün/güzellik/estetik/bediiyat inkılabı da yapacak inşaallahı Veliyyil Tevfik.
***
Risale-i Nur sanat, edebiyat ve estetiğine emek veren yazar ve sanatçıların isimlerini hatırladığım kadar yazmayı bir sadakat ve insanlık görevi sayıyorum.
Ahirete geçenleri rahmetle, yaşayanları teşekkürle anıyor, yaşayanlara afiyet diliyor, ismini hatırlayamadıklarımdan özür diliyor, levhi mahfuzda unutma olmaz diyorum.
Özellikle sanat; kendi ikliminde ve aşılanarak/sinerjiyle gelişir. Nur iklimininde yazanları bilip örnek alabilmeliyiz.
Başkalarına öykünerek bir yere varamayız. Her yazar ve sanatçı kendi soy ağacı ve bahçesinde yetişir.
Kendi özgün sanat köküne saygı ve ilgi duymayanlar; sanat /estetik bahçesi kuramaz.
Öykünüp gıpta ettiği dış bahçeler Nur sanatçısına çiçek ve meyve sunmadı sunmayacak..
İşte iftihar ettiğimiz o isimler;
Huzur Sokağı ve Birleşen Yollar; Şule Yüksel Şenler, Mümine Güneş, Z.MüntehaPolat, Hekimoğlu İsmail (Minyeli Abdullah), Yavuz Bahadıroğlu, Prof. Himmet Uç, Elif Okulu ve Suad Alkan, Safa Mürsel; Bediüzzaman Said Nursi ve Devlet Felsefesi, Abdulkadir Badıllı; Mufassal Tarihçe-i Hayat, İslam Yaşar; Bediüzzaman Beşlemesi, Necmeddin Şahiner; Son Şahitler, Nevzat Tarhan, Şener Dilek, Ahmed Özer, İbrahim Kaygusuz, Sadık Yalsızuçanlar; Rüya Sineması, Osman Gökmen. (Hayat Dediğin tv belgeseli), Taha Çağlaroğlu, Risale-i Nur Estetiği, Servet Armağan; Risale-i Nur'un Dil Özellikleri, Mustafa Ulusoy; Dünyanın Üç Yüzü, Metin Karabaşoğlu, Senai Demirci, Caner Kutlu, Mehmed Oral, İbrahim Özdemir; (Felsefi Temelde) Muhsin Kalkışım, Ümit Şimşek, Mahmud Kaplan, Selim Gündüzalp, Cüneyd Suavi; Hayatın İçinden, Ömer Özcan, M.Nuri Bingöl, Yasemin Güleçyüz, M.Nuri Yardım, Ali Erkan Kavaklı, Halit Ertuğrul vd.
Ayrıca NecipFazıl, Sezai Karakoç, Rasim Özdenören (Mor Sinekler-Çok Sesli Bir Ölüm), Cemil Meriç, Erdem Beyazıt, Yusuf Kaplan, Şerif Mardin, Cemal Kutay, Arif Ay, Cihan Aktaş, Maria Veld-Entellektüel Biyoğrafi ile Mustafa Süzen-Çağın Örtüsünü Kaldıran Hakikatları vd.