Harika bir tevafuktur ki, akşam daha önce gördüğüm Kur’an’da İnsan ile ilgili 31 sayısını tekrar hatırladım ve bu sabah bunu gördüm.
“Omurga, bir taraftan vücudumuzun dik durmasını, diğer taraftan da içindeki kanaldan geçen omuriliğin korunmasını sağlayan kemik zincirine verilen addır. Omurilik ise; Beyin kökünden başlayarak, kuyruk sokumuna kadar uzanan ve beyin ile organlar arasındaki irtibatı sağlayan merkezi sinir sistemine verilen addır. Spinal Kord ya da medula spinalis olarak da adlandırılır. Organların bütün motor (hareket) faaliyetleri ve (duyu his) faaliyetleri omurilik tarafından yaptırılır ve kontrol edilir. Omurilik bunun yanında tek başına refleksleri de kontrol etmektedir. Bazı bilim çevreleri, omurilikte oluşan baskı ve tahriş ona bağlı organlarda dengesizlik yarattığını, uzun süre bu hal devam edilirse hastalıklar gelişmektedir.
33 kemikten oluşan omurga her birine vertebra (omur) adı verilmektedir. Bu omurların bulundukları bölgeye göre şekilleri bazı farklılıklar göstermekle birlikte genel anatomik yapıları aynıdır. Bu şekil farklılıklarına göre sınıflanan omurlar 5 grupta ele alınmaktadır.
İnsan Omurga Sayısı. Cervikal (Dorsal) Vertebraları 7 tane. Torakal Vertebraları 12 tane. Lomber Vertebraları 5 tane. Sakral Vertebraları 5 tane. Coxgeal Verttebraları Birbirine yapışık halde 3-4 tane.
Cervikal Vertebraları: Kafatası bitim noktasından başlayıp, ense köküne kadar uzanan boyun bölgesindeki 7 omur cervikal vertebraları olarak adlandırılmaktadır. Kollar, ellerin motor (yani hareket ve duyu) faaliyetleri omuriliğin bu seviyedeki bölgeleri tarafından kontrol edilmektedir. Eğer omurgada meydana gelen bir hasar bu bölgede omuriliğe zarar verirse, vücudun kollar ve aşağısındaki bölgelerinde (parmaklar) hassasiyet oluşmaktadır
Torakal (Dorsal) Vertebraları: Ense den başlayıp, kaburgaların omurgayla birleştiği son noktaya kadar olan 12 vertebraya verilen addır. Bu omurlar; gövde bölgesine ait motor ve duyu kontrol etmektedir. Eğer hasar bu bölgede gerçekleşirse, kalp retiminde veya bağlı organlarda dengesizlik oluşur, gövde karın bölgedeki organlarda da rahatsızlık vermektedir, genital ve seksüel yetenekler üzerindeki (Hassasiyetleri de) etkilemektedir.
Lomber Vertebraları: Torakal vertebraları sonra bel bölgesini tutan 5 tane vertebraya lomber vertebraları adı verilmektedir. Lomber vertebraları bir hasar omuriliğe hafif bası yaparsa, ağrı ve uyuşma belirtisi oluşur, hasar ağır ise paraplejik felç yaşanacak; bacaklar ve aşağı bölgede kalan fonksiyonlar, yani genital ve seksüel yetenekler üzerindeki kontrol ortadan kalkacaktır.
Sakral Vertebraları: Kuyruk sokumu bölgesindeki 5 vertebraya verilen addır. Bu vertebralar, (diz altında kalan) ayakları ve seksüel- genital işlevleri kontrol eder. Bu bölgede yaşanacak bir hasar sonucunda ayaklar ve genital – seksüel fonksiyonlarda duyu ve motor faaliyetler kaybedilecektir.
Coxygeal Vertebraları: Kuyruksokumunun uç kısmında birbirine yapışmış ve güdükleşmiş halde uzanan 3-4 vertebraya verilen addır. Bu vertebralar tek başlarına bir bölgeyi kontrol etmemekte, burada yaşanacak travmalar belirgin bir felce yol açmamakta, ancak sadece ayaklarda işlev bozuklukları olabilmektedir.
Bu şekilde sınıflandığında omurların içte kalan tambur şeklindeki oval kısımlarına corpus, sağında ve solunda kalan çıkıntılarına çıkıntı, arka kısmında kalan boynuz şeklindeki uzantıya da spinöz çıkıntı adı verilmektedir. Vertebralar, birbirlerine aralarındaki discus (diskus okunur) adı verilen yastıklarla bağlanmaktadır.
Disklerin omurga sistemi içindeki rolü, kemiklerin birbirine değerek aşınmasını önlemek ve omurga hareketine müsaade eden esnekliğe imkan sağlamaktadır.
Omurga bunun yanında, her taraftan onu saran ve ligaman adı verilen bağ dokularıyla sıkı sıkıya sarılmıştır. Ligamanların ön bölgeyi tutanlarına onterior ligaman, arka bölgeyi tutanlarına da posterior ligaman adı verilmektedir.
İşte bütün bu unsurlarla bir bütünlük oluşturan omurga sistemi stabil (yani sabitlenmiş) bir halde görevini tam olarak yapmakta ve omuriliği korumaktadır. Başlangıçta da belirtildiği gibi, Omurilik, omurganın içerisinde yer almaktadır. Ancak omurilik bu kanal içerisinde; dura adı verilen bir zarla çevrili olan BOS’un yani beyin omurilik sıvısının içinde bulunmaktadır. BOS yani boyun omurilik sıvısı, spinal kordun dura ve kemiğe değmesini engelleyen bir hidrolik tampon görevi görmektedir.
Omurilik, anatomik olarak iki kısımdan oluşmaktadır. İlk kısım; C1’den L1-2’ye kadar uzanan ana parçadır. İkinci kısımsa; bu bölgeden aşağı kadar uzanan ve at kuyruğuna benzeyen sinir lifi demetinden oluşan ve cauda equina (kauda eqina okunur)adı verilen kısımdır. Anatomik olarak bu şekilde yapılan omurilik; organlarla bağlantıyı, vertebralar arasında uzattığı sinir kökleri vasıtasıyla kurar.
Toplam 31 çift sinir kökünün bölgelere göre dağılımı şöyledir:
1. Cervikal Bölge 7+1=8 çift.
2. Torakal Bölge 12 çift.
3. Lomber Bölge 5 çift.
4. Sakral Bölge 5 çift.
5. Coxygeal Bölge 1 çift.
Bu anatomik özelliklere sahip olan omurilik, bir hastalık ya da travmaya bağlı olarak baskıya uğrarsa, yani basıya maruz kalırsa işlevini yitirebilir. Bası yapacak hastalık ya da travma direkt omurilik üzerinde olabilmekle birlikte, bu durum daha çok, omurgada yani vertebra kemiklerinde gelişen bir hastalık veya travmanın etkisiyle olmaktadır. Özellikle bir kaza sonucu kırılan vertebralardan kopan kemik parçaları, vertebranın içinden geçen omuriliğe zarar vermekte (kesi oluşturarak) omurilik felcine sebep olmaktadır.
Omurga Anatomisi - Dr.Nimet KAŞKARLI
Genel Bakış
Spinal kolon (omurga) vücudu destekleyen ana yapıdır. Omur adını verdiğimiz 33 kemikten oluşur: servikal, torasik, lomber, sakral ve koksiks.
Servikal (boyun) Bölge
Servikal bölge C1-C7 arasında 7 omurdan oluşur. İlk servikal omura atlas adı verilir. İkinciye axis adı verilir. Atlas ve axis omurgayı kafatasına bağlayarak başın dönmesine ve eğilmesine olanak tanır.
Torasik Bölge
Torasik bölge ortada yer alır ve T1-T12 arasında 12 omurdan oluşur. Bu omurlar göğüs kafesinin kotlarıyla bağlantı oluşturur.
Lomber (bel) Bölge
Lomber (bel ) bölge L1-L5 arasında 5 omurdan oluşur. Burası omurganın en çok ağırlığa maruz kaldığı yerdir.
Sakral Bölge
Sakral bölge S1-S5 arasında kaynamış 5 omurdan oluşur. Bu omurlar sakrum denilen katı olarak tek bir kemiği oluşturur.
Koksiks
Kuyruksokumu adı da verilen koksiks, 4 küçük omurdan oluşur. Bu küçük kemikler ayrı veya kaynamış olabilir. Tümü birden koksiksi oluşturur çeşitli kaslar, tendonler ve ligamanlar bu kemiğe yapışır. Koksiks aynı zamanda otururken vücudu destekler.
Vertebra (Omur)
Omurganın 5 bölgesinin tüm omurları vücudun ağırlığını destekler, omuriliği ve sinir köklerini korur. Her omurun kendine has özellikleri ve fonksiyonu vardır.
Omur Cismi
Omurun ana yapısı omur cismidir – omurun ön kısmında silindir şeklinde bir kemiktir. Omurun ağırlık taşıyan ana bölümüdür.
Omurilik Kanalı
Omur cisminin hemen arkasında omurilik kanalı vardır. Omurilik bu kanalın içinde yer alır.
(Omurga Anatomisi Prof. Dr. İbrahim Aşık)
Kadı Beyzavi’ye göre, “Salat” kelimesi fa’let kalıbında “salvet”tir. Bu kelimenin lügat bakımından iki anlamı var:
Birincisi ve en meşhur olanı, duadır.
İkincisi ise; “Salveyn” denilen kuyruk sokumunun iki yan tarafının adıdır. Namaz kılan kimsenin rüku ve secdelerde bu yerlerini hareket ettirir. Bu ikinci mana meşhur olmamakla beraber, Kur’an’ın terminolojisinde göz önünde bulundurulması söz konusu olabilir. (Beydavi, Bakara:3. Ayetin tefsiri).
Lügat kitaplarında konuyla ilgili şu bilgiler vardır: Salat kelimesi, kuyruk sokumunun iki yan taraflarının adıdır. Caire ile kuyruk arasındaki boşluk adıdır. İnsan omurgasının ortasının adıdır. (Mucemeu’l-Maani el-Cami)
صَلَواة: (اسم)
صَلَوات : جمع صَّلا
صَلا: (اسم)
الجمع : أَصْلاء
الصَّلا : جانب الذنَب عن يمينِهِ وشمالِهِ
الصَّلا : الفُرْجَةُ بين الجاعِرَةِ والذَّنَبِ
الصَّلا : وَسَطُ الظَّهر من الإنسان والدوابّ والجمع : أَصْلاَء
والصلاة فعلة من صلى إذا دعا كالزكاة من زكى، كتبتا بالواو على لفظ المفخم، وإنما سمي الفعل المخصوص بها لاشتماله على الدعاء.
وقيل: أصل صلى حرك الصلوين لأن المصلي يفعله في ركوعه وسجوده، واشتهار هذا اللفظ في المعنى الثاني مع عدم اشتهاره في الأول لا يقدح في نقله عنه،
İnsan Omurga Sayısı:
1. Cervikal (Dorsal) Bölge: Vertebraların sayısı: 7 tane(Boyun kısmı)
2. Torakal /SIRT Bölgesi: Vertebraların sayısı: 12 tane.
3. L omber/BEL Bölgesi: Vertebraların syısı: 5 tane.
Bu iki bölgenin toplam omur disklerinin sayısı: 17 tane.
Arapçada bu iki bölgenin ortak adı “zahr”dir. Bu kelimenin ebced değeri: 1105=65X17’dir.
Hz. Peygamber (s.a.v) tarafından ilk kılınan farz namazı öğle vaktidir. Bunun Arapça’daki ifadesi “Zuhr”dür. Dinin omurgası olan namazın ilk kılınan farzının “Zuhr” adını taşıması ile, namazın ikamesi esnasında en fazla görev üstlenen insan omurgasının(sırt-bel) “Zahr” adını taşıması, tesadüfe havalesi imkânsız bir tevafuk, bir tevfik-i ilahidir.
Bu iki ismin aynı kök harflerinden meydana gelmesi ve ebced değeri itibariyle 17 sayısında birleşmesi, günlük beş vakit namazın 17 rekât olarak tespit edilmesi ile, namazın ikame edilmesinde en aktif görev üstlenen omurganın vertebra sayısının da 17 olarak yaratılmış olması, namazı farz kılan irade ile omurgayı yaratan iradenin aynı olduğuna şahadet etmektedir. Dinin insan fıtratına, insanın da dinin fıtratına uygunluğunu belirten ayette (Rum,30/30) bu hakikate dikkat çekilmiştir. Keza, hadis-i şerifte “Namaz dinin omurgası (direği)dir.” (Tirmizi, İman 8)
Kur’an’da “insan” kelimesinin tekrar sayısı:65’tir. İnsan suresinin ikinci ayetinde yer alan insan kelimesinin-sondan itibaren-tekrar sayısı:17’dir.
4. Sakral Bölge: Vertebraların sayısı: 5 tane.
5. Coxgeal Bölge: Verttebraların sayısı: 3-4 tane (Birbirine yapışık halde).
Omurilikteki toplam 31 çift sinir kökünün bölgelere göre dağılımı şöyledir:
1. Cervikal Bölge 7+1=8 çift.
2. Torakal Bölge 12 çift.
3. Lomber Bölge 5 çift.
4. Sakral Bölge 5 çift.
5. Coxygeal Bölge 1 çift.