Uzmanlar, standartlara uyulmadan üretilen "merdiven altı" tabir edilen kırtasiye ürünlerinin, kanser dahil birçok ciddi sağlık sorununa neden olabileceğini belirterek, ailelerin bu ürünleri seçerken dikkatli olması gerektiği uyarısını yaptı.
Yeni eğitim-öğretim döneminin başlamasına az bir süre kala, akıllara takılan en önemli soruların başında doğru kırtasiye ürünü seçimi geliyor.
Standartlara uygun ürünlerin seçilmesi noktasında ebeveynlere uyarılarda bulunan uzmanlar, kalitesiz, merdiven altı ürünlerin kısa vadede olmasa bile uzun dönemde ortaya çıkabilecek sağlık sorunlarının nedeni olabileceğini bildiriyor.
AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Medicana International İstanbul Beylikdüzü Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Yücel Taştan, okulların açılma döneminde, okul öncesi hazırlık ve alışveriş yaparken, çocuklara seçilecek çantadan silgiye, kalem tıraşa kadar tüm ürünlerde bazı noktalara dikkat edilmesi gerektiğini söyledi.
Standartlara uygun ürünlerin yanı sıra kaçak olarak üretilen ve sağlığı ciddi şekilde olumsuz etkileyecek ürünlerin de görüldüğünü aktaran Taştan, ucuz olduğu için tercih edilen ürünlerin neden olabileceği olumsuzluklara dikkati çekti.
"Ucuz diye aldanmayın"
Prof. Dr. Taştan, "Özellikle kırtasiye ürünlerinin üzerindeki boyalar çok önemli. Çünkü bunların bir kısmı kanserojen maddelerden üretilebiliyor. Bunlara dikkat edilmesi gerekiyor." dedi.
Tüm bunların yanı sıra, çabuk kırılarak çocuğun yaralanmasına sebep olabilecek nitelikteki ürünlerin de çok fazla tercih edilmemesi gerektiğine işaret eden Taştan, şunları kaydetti:
"Sağlıksız ürün içeren kırtasiye malzemeleri, hem alerjik hem kanserojen hem de vücutta biriken madde oldukları için üst üste birikip ileride kanser olma riskini artırıyor. Bu ürünler kullanılırken kısa vadede bir sorun olmaması, ileride sağlık problemi yaşanmayacağı anlamına gelmiyor. Buna aldanmamak lazım. Standartlara uygun olarak yapılmayan merdiven altı ürünlerin içinde birçok kanserojen madde var. Vücudu çok etkileyen ve ileride çok zararlı olabilecek, çocuğun gelişimini etkileyebilecek, çeşitli hastalıklara yol açabilecek, özellikle alerjik sorunlara neden olabilecek oyuncak ve kırtasiye ürünlerinden kaçınılması çok önemli. Kaliteli, Türk Standartları Enstitisü (TSE) ve CE belgelerini almış ürünleri almak çok önemli. Ürünlerin ucuzluğu insanları cezbetmemeli. Ayrıca ailelerin kırtasiye ürünlerinin çok küçük boyutta olanlarından da kaçınması gerekiyor. Çünkü bunlar ağız içine alınıp yutulabiliyor ve çocukta birçok probleme yol açabiliyor."
"Fitalatlar kanserojen özelliğe sahip kimyasallardır"
Biruni Üniversitesi Hastanesi Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Hatice Bulut da "Öyle ki okul ürünlerinin içerisinde bulunan fitalatlar, azo boyalar, solvent bazlı çözücüler, ağır metaller çocuklar için ciddi riskler barındırmaktadır." diyerek, kırtasiye ürünlerinde görülebilecek risklere ilişkini bilgi verdi.
Fitalatların, plastiğin esnekliğini arttırmak için kullanılan kanserojen özelliğe sahip kimyasallar olduğuna işaret eden Bulut, bunların çok değişik kullanım alanlarının bulunduğunu söyledi.
Bulut, "Fitalatlar, okul, beslenme çantalarının, su mataralarının plastik kısımlarında bulunabileceği gibi, gıda ambalajlarında, ev eşyalarında, sabun- losyon gibi bakım ürünlerinde de olabilir." dedi.
Bulut, şunları kaydetti:
"Ülkemizde bu konuyla ilgili yönetmelik gereğince oyuncaklardaki fitalat miktarının, ürünün ağırlığının yüzde 0,1'inden fazla olamayacağı bildirilmektedir. Fitalatlar vücuda, cilt ile temas, ter ve tükürük yoluyla geçebilmektedir. Ayrıca gıda ambalajlarındaki PVC (polivinil klorür) plastikten de gıdalara fitalat geçmektedir. Bu durum çocuklarda alerjik reaksiyonlar, solunum güçlüğü, astıma yatkınlık, karaciğer, böbrek hastalıkları, erken ergenlik, kısırlık ve ileri dönemlerde çeşitli kanserlere yol açabilmektedir."
Ağır metallerden arsenik, antimon, civa, kadmiyum, kurşun, krom, selenyum, nikel gibi maddelerin okul malzemeleri içerisinde olabildiğine işaret eden Bulut, bu maddelerin ürünlerdeki yoğunluğunun biyoduyarlılık sınır değerlerinde verilen limitleri aşması halinde nörolojik sorunların yanı sıra, kanserojen etkilerin de görülebildiğini ifade etti.
Bulut, şöyle devam etti:
"Kırtasiye ürünlerine yönelik diğer bir tehlike yapıştırıcıların içindeki kimyasallardır. Xylol, toluen, aseton, trikloretan, perkloretilen, halojenli hidrokarbonlar risk oluşturan maddelerdir. Bu ürünler, Sağlık Bakanlığı'nca yasaklanmış olan ürünlerdir. Azo boyar adı altında belirtilen kimyasallar, genelde tekstil ve gıda boyalarında bulunup, içeriğinde arilamin adı verilen kanserojen maddeler barındırmaktadır. Oyuncak, kırtasiye, çocuk giyimi ve çocuk bezlerinde de azo boyar maddeler için verilen sınır ölçütlere dikkat edilmelidir."
Bulut, kırtasiye ürünü seçerken dikkat edilmesi gereken unsurlara ilişkin de şu bilgileri verdi:
"Alınan ürünlerde Türk Standartları Enstitisü (TSE) ve Avrupa Birliği teknik mevzuatında belirtilen normlara uygunluk ifadesi olan CE damgalarının olmasına dikkat edilmeli. Uzak Doğu'dan gelen üretimi belirsiz, ucuz, aşırı boyalı ve koku salan ürünler seçilmemeli. Çocukların kullanacağı beslenme çantası, yemek kapları, su mataraları mümkün olduğunca plastik maddeden yapılmış olanlardan seçilmemeli. Solvent bazlı kalemler satın alınmamalı, kalem seçerken su veya alkol bazlı olanları tercih edilmeli. Yapıştırıcı alırken içerisinde uçucu madde olan yapıştırıcılar tercih edilmemelidir."
AA