1. İster farz veya vacib, ister nafile olsun her türlü orucun sahih olması için niyet şarttır. Niyet etmeden sabahtan akşama kadar aç durmak oruç yerine geçmez.
2. Oruçta şart olan niyet kalb ile yapılandır. Oruç tutmayı kalbinden geçirmek niyet için yeterlidir. Niyetin dil ile ifade edilmesi mendup sayılmıştır. Sahura kalkıp yeme içme de niyet yerine geçer.
3. Niyetin zamanı bakımından oruçlar iki kısma ayrılır:
a. Güneşin batışından itibaren kuşluk vaktine, hatta öğle namazı vaktinin girmesinden az önceki, yani kerahet vaktinin girişine (istiva) kadar niyet edilmesi gereken oruçlar: Bunlar vakti belirlenmiş olan oruçlardır; Ramazan orucu, vakti belirtilmiş adak oruçları ve nafile oruçlar gibi. Bu oruçlara geceleyin niyet edilebileceği gibi kuşluk vaktine kadar da niyet edilebilir; ancak imsakten önce niyet etmek daha faziletlidir.
Bu oruçlar için sadece o gün oruç tutmaya niyet edilmesi orucun sahih olması için yeterlidir. Mesele Ramazan ayında birisi sadece oruç tutmaya niyet etse, Ramazan orucu diye kalbinden geçirmese bu oruç Ramazan orucu yerine geçer. Vakti belirlenmiş diğer oruçlar için de durum aynıdır.
b. İmsak vaktinden önce geceleyin niyet edilmesi gereken oruçlar:
Bunlar vakti belirlenmemiş zimmette sübut bulmuş olan oruçlardır; Ramazan’da tutulamayıp başka zamanda kaza edilen Ramazan orucu ile her çeşit keffaret oruçları, başlanıp da bozulan nafile oruçların kazası ve mutlak olarak yani zamanı belirtilmeden adanan oruçlar gibi. Bu oruçlar için önceden belirlenmiş bir vakit olmadığından bunlar için imsakten önce geceleyin niyet etmek lazımdır. Tan yeri ağardıktan sonra, yani imsak vakti geçtikten sonra bu oruçlara niyet edilemez.
Şâfiîler’e göre Ramazan orucu, kaza orucu ve adak orucuna geceden niyetlenmek şarttır. Fakat nâfile oruca zevalden önceye kadar niyetlenmek câizdir.
Mâlikîler’e göre niyetin geçerli olması için güneşin batmasından itibaren gecenin son kısmına kadar veya fecrin doğması ile birlikte yapılması gerekir. Onlara göre oruca niyetli olarak başlamak lazımdır. Oruç tutulacak zamanın bir kısmı geçtikten sonra yapılan niyet geçerli değildir.
4. Ramazan’ın her günü için ayrı ayrı niyet etmek gerekir. Çünkü her bir günün orucu kendi başına bir ibadet olup, öteki günlerde tutulacak olan oruçlarla bir ilişkisi yoktur. Dolayısıyla bir günün orucu bozulduğu zaman, sadece o günün orucu bozulmuş olur; öteki günlerin orucu bundan etkilenmez.
5. Her gün için ayrı niyet gerektiği için Ramazan’ın başında bütün Ramazan ayını oruçla geçirme niyet etmek yeterli değildir. Bununla birlikte Mâlikîler, ara verilmeksizin peşpeşe tutulması gereken oruçlarda başta yapılacak tek niyetin yeterli olduğunu kabul ederler.
6. Kalp ile niyet yeterli olmakla birlikte “Niyet ettim Ramazan-ı Şerifin yarınki orucuna” şeklinde dil ile de niyet edilmesi orucun faziletindendir.