Mustafa R. Özgür'ün haberi
Osmanlı arşivlerinden çıkan ve yayınlanan belgeye göre 1. Dünya Savaşı esnasında bir taraftan 200 bin şehit vererek Kudüs’ü savunan Osmanlı, diğer taraftan da Kudüs için yeni kalkınma planları hazırlamış. İşgalden 1 yıl önce, savaş devam ederken hazırlanan ve 8 Ağustos 1916 tarihinde kabul edilen 5 yıllık kalkınma planında sağlık, ziraat ve altyapı alanlarında devasa çalışmalar var.
Osmanlı’nın tarih karşısındaki “onurlu” duruşu, çıkan her belge ile bir daha belgeleniyor. Osmanlı Arşivleri Genel Müdürlüğü’nün arşivlerinde bulunan belgeye göre; Osmanlı, 1. Dünya Savaşı’nın en kızgın günlerinde bir taraftan Kudüs’ü savunurken diğer taraftan da Müslümanların ilk kıblesi olan Mescidi Aksa’nın şehrine devasa miktarlarda yatırım yapma planlarını devreye sokmuş.
KUDÜS İÇİN EN FAZLA ŞEHİDİ BİZ VERDİK
401 yıl 3 ay 6 gün boyunca Kudüs-ü Şerif’e hâkim olan Osmanlı, Kudüs’ü terk ederken de Müslümanların ilk kıblesini içinde barındıran bu şehre hizmet etmiş. Kudüs’e hâkim olduğu yüzlerce yıl içerisinde şehre büyük hizmetleri dokunan Osmanlı, bu süreçte Kudüs’ün tarihi dokusuna dokunmadan şehri güzelleştirdi, alt yapısını oluşturdu ve ihtiyaca göre yeni binalar ve yerleşim yerleri yaptı. Şehrin şu anda da tarihi dokusunun % 70’i aşan kısmı Osmanlı tarafından yaptırılmış. Kudüs’e hizmet eden Osmanlı, bu şehri işgalcilerden korumak için de tarihin gördüğü en yüksek şehidi vermişti.
1. Dünya Savaşı esnasında Osmanlı, taarruz cephesi olarak açtığı Sina Filistin’de, Süveyş ve Mısır’ı alarak, İngilizlerin Hindistan ile ilişkisini kesmeye çalışıyordu. İngiltere ise Filistin’le birlikte, Arap Yarımadası’na ve böylece petrole tam hâkimiyet elde etme amacı güttü. İlk iki saldırıdan yenilen İngilizler, 24 Ekim 1917’de 138 bin askerle saldırdılar ve Kudüs’ü de bombalayarak 9 Kasım 1917’de Kudüs’ü ele geçirdiler. Tam dört yıl süren bu cephe savaşında Osmanlı ordusunun kaybı 200 bini geçti. Bu, tarih boyunca o toprakların gördüğü en yüksek kayıptı.
BELGE, OSMANLI ARŞİVLERİ’NDE KAYITLI
Kudüs’ü savunmak için Anadolu’nun yiğitlerini vatan toprağı olan kızgın çöllere süren Osmanlı, can derdindeyken bile Müslümanların ilk kıblesini düşünmüş. Osmanlı Arşivleri’nden çıkan ve ilk defa Vakit’in yayınladığı belgeye göre; Osmanlı, 1. Dünya Savaşı esnasında bir taraftan 200 bin şehit vererek Kudüs’ü savunurken diğer taraftan da Kudüs için yeni kalkınma planları hazırlamış. Savaş devam ederken Kudüs-ü Şerif Mutasarrıflığı, Dâhiliye Nezareti Umur-ı Mahalliye-i Vilayat Müdüriyeti ile Nafia Nezareti Umur-ı Tahriyye Müdüriyeti arasında geçen yazışmalar, sağlık, ziraat ve altyapı alanlarında yapılması planlanan 5 yıllık kalkınma planını ortaya çıkartıyor. 8 Ağustos 1916 tarihinde Nafia Nazırı tarafından imzalanan belgede ise plana dair bir kısım detaylar veriliyor ve şöyle deniliyor: “Umur-ı nafiaya aid inşaat ve te’sisat- cedideyi mutazammın olmak üzere Kudüs-ü Şerif Sancağı mutasarrıflığından bi’t-takdim bir suret-i musaddakası irsal buyurulan beş senelik mesai programı tedkik olundu.”
Vakit