Abdullah Bey: “Otuz Bir Mart’tan sonra Hurşit Paşa isyancılarla birlikte Bedîüzzaman’ı da mahkemeye celp ediyor ve Bedîüzzaman’ı, ‘Sen de şerîat istemişsin!’ diye sorguluyor. İsyancıların amacı neydi? Hurşit Paşa neden böyle soru yöneltti?”
İstanbul’da avcı taburlarının Rûmî 31 Mart 1325 veya mîlâdî 13 Nisan 1909 tarihindeki isyanı, o günden beri tarihçiden sosyal bilimciye ve siyasetçiye hemen herkesçe çok yazılıp söylendi.
İsyan esnasında isyancı taburların, birçok isteklerini ve amaçlarını tek bir cümlede birleştirerek attıkları “Şeriat isteriz!” sloganlarını ciddiye almamız mümkün değildir. Bu sloganın o esnada, tahrikçi çevreler tarafından üretildiği ve hiçbir hakikati ifade etmediği ilk bakışta anlaşılmaktadır. Yani isyancıların bu bağırış ve hezeyanları, ne istediklerinin gerçekten şeriat olduğunu tescil eder, ne de hükümetin yapısı ve karakteri hakkında sağlıklı bir belge teşkil eder!
Otuz Bir Mart isyanının sebebi ve niçini hakkında söylentiler de pek çoktur. Tarihçiler bu isyanda İngiliz Entelijans Servisinin ciddî parmağı olduğu üzerinde dururlar. İsyanın amacı olarak; kâh Sultan Abdülhamid’i tahttan indirmek, kâh İttihat ve Terakki Hükümetini devirmek, kâh ordudan atılan alaylı zabitlerin tekrar orduya alınmasını sağlamak, kâh devlet dairelerinde yapılan tenkisat üzerine açıkta kalan memurların tekrar memuriyete alınmasını temin etmek...vs. gibi daha birçok sebepler sıralanmaktadır.
Görünen o ki, bu isyanda dış güçlerce, Osmanlı Devletini yıkmak, bölmek ve parçalamak gibi gizli ve tehlikeli amaçlar gözetilmiş; bu amaçlara ulaşmak için en problemli, en bulanık ve en sisli zamanlar tercih edilmiştir. Yani bu isyan, dört dörtlük bir dış düşman tezgâhı ve oyunudur! İsyancı taburlarsa, maalesef, bu tezgâhlara bilmeden âlet olmuşlardır.
“Şeriat isteriz!” nutukları, tahrik ve tahrip gücü yüksek birer slogan olarak sadece sokaklarda yankılanmış; sadece isyana sûret-i hak rengi ve görüntüsü vermeye yaramıştır. Bunu daha sonra mahkeme safahatında Hurşit Paşa’ya karşı Bediüzzaman’ın: “Şeriatın bir hakikatine bin ruhum olsa fedâ etmeye hazırım! Zira şeriat sebeb-i saadet ve adalet-i mahz ve fazilettir. Fakat ihtilâlcilerin isteyişi gibi değil!”’ sözlerinden de anlamak mümkündür.
Bedîüzzaman Hazretleri isyan esnasında isyancıları ve ihtilâlcileri yatıştırıcı ve sükûnete çağırıcı bir rol üstlendi; isyancılara ısrarla şöyle hitap etti:
“Ey asâkir-i muvahhidîn! Şeriat namına sizlere söylüyorum ki, İslâmiyet’in maddî kuvveti ordudur. Ordunun da ruhu ve mefkûresi mektepli zabitlerdir. Bunlara ilişmek hayat-ı millete cinâyet etmektir. Bu zamanda şecaat-ı fıtriye kâfî değildir. Zira ecnebiler bize fenn-i harple galebe çalmıştır.”’
Başka bir hitabesinde de Saîd Nursî isyancı taburlara: “Hayatınız ve kuvvetiniz itaattir. Bu meziyet-i mukaddeseyi en ufak âmirinize karşı bile irâe ediniz. Otuz milyon Osmanlı ve üç yüz milyon İslâm’ın nâmusu artık sizin itaatinize bağlıdır. Sancak ve tevhîd-i İlâhî sizin yed-i şecaatinizdedir. Sizin o mübarek elinizin kuvveti de itaattir. Sizin zabitleriniz müşfik pederlerinizdir! Kur’ân ve Hadîs ve hikmet ve tecrübe ile sabittir ki: Haklı âmire itaat farzdır”’ çağrısında bulundu.1
Saîd Nursî isyan eden sekiz taburu hitabeleriyle itaate getirdi, dize getirdi ve susturdu; isyan sona erdi. Daha sonra kendisi de isyancılarla birlikte sorgulandı. Fakat suçsuz olduğu tahakkuk ettiği için, beraat etti.
Tahrikçi sloganlar her zaman ve her zeminde vatan ve milletin birlik ve dirliği için en tehlikeli tezgâhların sadece birer parçası olmuşlardır. İtibar edilmemelidir.
Dipnot:
1- Tarihçe-i Hayat, s. 55; Şahiner, N., B. T. B. Said Nursî, s. 137; Hutbe-i Şâmiye, s. 93.
Yeni Asya