Merve Tunçel'in haberi:
Oyuncağın görevi çocuğu oyalamak mı, yoksa eğitimine yardımcı olmak mı? Doğru oyuncak seçiminin püf noktaları neler? Oyuncak alırken en çok hangi hataları yapıyoruz?
Kız çocukları için ‘sporda’ serisinden tutun ‘doktorda’ serisine, erkek arkadaşıyla gittiği partilere kadar yaşamının en özel anına tanıklık ettiğimiz oyuncak bebekler, erkek çocuklar için boylarından büyük otomatik tüfekler ya da çek-bırak arabalar… Oyuncakların amacı çocukları sadece oyalamak mı, yoksa gelişimlerine katkıda bulunmak mı olmalı? ‘Ödevini yaparsan sana istediğin o arabayı alacağım’ ya da ‘Yemeğini yemezsen bebeğinle oynayamazsın’ şeklinde tehdit ve şantaj unsuru olarak çocuğa karşı kullanılması ne kadar doğru? Oyuncak seçimi nasıl olmalı? Pal Eğitici Oyun ve Oyuncak Akıl Oyunları Uzmanı Osman Metin anlattı.
Çocuğa ne kazandırıyor?
Oyuncak seçimi çok farkında olmasak da çocuğun ileriki yıllardaki gelişimi ve eğitim hayatında önemli rol oynuyor. Osman Metin, gezdiği ilkokullarda öğretmenlerin en çok çocukların yer yön kavramlarının gelişmemiş olmasından şikâyetçi olduklarını söylüyor. “Bu durum çocukların okuma ve yazma gibi temel becerilerini de olumsuz etkiliyor. Sonuçta adlarını bile yazmayı öğrenemiyorlar.” diyor. Oysa yaş grubuna uygun doğru oyuncaklar çocuğu eğlendirirken aynı zamanda yer yön, şekil ve renk, matematik gibi birçok alanda ona katkı sağlayabilir. Ayrıca bir sonuca farklı yollardan gitmeyi öğrenerek problem çözme becerileri de gelişir.
Oyuncak seçerken…
‘Bu oyun çocuğuma ne kazandıracak?’ sorusunu mutlaka sorun. Yaşına uygun becerileri örneğin şekiller, renkler, yer yön vs. gibi kendisine kazandıracak faydalı oyuncakları seçin. Zira bunlar ileriki yaşlarda matematik ve okuma yazma gibi alanlarda çocuğa fayda sağlar. Öğrenmesini kolaylaştırır.
Çocuğa bireysel değil ebeveyn ya da arkadaşlarıyla grup halinde oynayabileceği oyunları alın. Bu, onu sosyalleştirerek yalnızlıktan kurtarır. Ayrıca paylaşım duygusu da gelişir.
Mümkün olduğunca maket, yapboz vs. gibi çocuğun dahil olabileceği, ‘ben yaptım’ hissini yaşayabileceği oyuncakları seçin. Eskilerin elleriyle yaptıkları tahta oyuncaklara kıyamaması gibi çocuğunuz da eseriyle övünerek oyuncağı daha uzun süre kullanacaktır.
Tren vs. gibi seyredeceği değil, oynayacağı parçaları tercih edin.
Yaşına uygun veya yaşının biraz üstünde oyuncakları alın. Bu onu birazcık zorlasa da gelişimine katkıda bulunur.
Alınan her oyuncak çocuğun farklı yeteneklerine hitap etmeli. Örneğin bir oyuncakta renkler öğretiliyorsa diğeri yer yön algısını geliştirecek şekilde seçilmeli.
Özellikle boyalı oyuncaklarda gerekli sağlık sertifikasına sahip olup olmadığı mutlaka kontrol edilmeli.
Bu hatalara düşmeyin!
Çocuğa sürekli aynı oyuncaktan almayın. İlk seferinde oyuncak araba aldıysanız ikincisinde farklı bir alternatif geliştirin. Böylelikle çocuğun oyuncakları kullanım süresi uzar, çabuk sıkılmaz.
Çocuğunuzun odasını oyuncak dünyasına çevirmeyin. Mümkünse sadece birkaç oyuncak olsun odalarında. Aksi takdirde çocukta dikkat problemi oluşabilir.
Aynı çizgi film ya da masal kahramanının bütün oyuncaklarını almayın. Zira bu, çocuğun kendini onlarla özdeşleştirip gerçeklikten iyice kopmasına yol açar.
Kötü alışkanlıklara meylini artırabilecek zar ve kâğıt oyunlarından kaçının.
Mümkün olduğunca çocuğu oyuncak reklamlarından uzak tutun. Zira reklamlardaki göz alıcı ürünle aldığı arasındaki farkı gören çocuk hayal kırıklığı yaşayıp yeni bir oyuncak aldırmaya çalışır.
Şantaj unsuru olmasın!
Anne-babaların ödül ve ceza sistemini oyuncakları kullanarak pekiştirmeyi pek sevdikleri bir gerçek. Ancak bu, çoğu zaman çocukta hedef konusunda kafa karışıklığına yol açabiliyor. Örneğin çocuk her kitap okuduğunda ‘Şu kitabı okursan istediğin oyuncağı alacağım’ dendiğinde çocuk hedef şaşırabiliyor. Osman Metin, “Gerçek amaç ne? Okuma alışkanlığı kazanmak mı yoksa istediği oyuncağa ulaşmak mı? Bu konuda kafa karışıklığı olabiliyor çocukta.” diyor. Tabii bu, çocuğa ödül olarak hiçbir zaman oyuncak alınmamalı demek değil. Güzel bir davranış geliştirdiğinde ona ufak hediyeler alabilirsiniz. Ancak ona hangi davranışından dolayı bu hediyeyi aldığınızı söyleyip teşekkür etmek kaydıyla…
Zaman