Elektronik imzanın esasları Telekomünikasyon Kurumu tarafından 23 Ocak 2004 tarih ve 5070 sayılı yasayla belirlenirken, ancak yaklaşık 15.000 kullanıcıya ulaşabilen elektronik imza uygulamada istenilen yerini bir türlü alamadı. Islak imza yerine belgelerin elektronik ortamda imzalanmasına olanak tanıyan elektronik imza, yerini daha kullanışlı olan mobil imzaya bırakmaya başladı. Türkiye'de mobil imza bir kaç kurum tarafından geliştirilirken özellikle bankacılık uygulamalarında önemli yer aldı.
Kamu kuruluşları da e-imzaya geçiyor
Türkiye'de e-imza ile ilgili düzenlemeler tamamlanmış olmasına karşılık sadece 2008 yılına kadar 16 devlet kurumu, e-imza uygulamalarına uygun altyapıya kavuşabildi. Toplam 60 kurum e-imza ile ilgili olarak TÜBİTAK'a başvuruda bulunurken, diğer 44'ünün altyapısı ise henüz e-imzaya uygun değil.
İşadamlarının artık pazar kavramını da gözden geçirmesi gerektiğine dikkat çeken İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Murat Yalçıntaş ise, elektronik imza konusunda KOBİ'lerin de yeterli bilgi donanımına sahip olması gerektiğine değinerek, "Örneğin biz İTO'da günde ortalama yaklaşık 800 tane tescil yapıyoruz. E-imza ile üyelerimiz kendi iş yerlerinden hiç dışarıya çıkmadan bizim portalımıza girecekler ve hangi evrakı talep ediyorlarsa o evrakla ilgili formu dolduracaklar, o evrakla ilgili işlemi yapacaklar" dedi.
Gümrüklerde büyük kolaylık
Mobil imza sistemin gümrüklerde tam olarak kullanılmaya başlamasıyla gümrüklerde yüzde 18 tasarruf sağlanıyor. Bu tasarruf 50 milyar YTL'ye karşılık geliyor. Ancak asıl kazanç, işlemlerin hızlanması ve kolaylaşması olacak.
Daha önce 4 gün ile 7 gün arasında zaman alan beyanname verme sürecinin bu uygulama ile bir günden kısa sürede tamamlanması mümkün olacak. Mobil imza teknolojisi Türkiye'nin 1 trilyon dolarlık ihracat hedefine ulaşması açısından önem taşıyor. Mobil imza destekli beyanname sistemi, gümrüklerin otomasyonu kapsamında daha önce gerçekleştirilen e-gümrük sisteminin üzerine oturuyor.
Poliçesini bu sistemde hazırlayan veya hazırlatan mükellef, beyannamenin elektronik olarak imzalanması için elektronik veya mobil imza seçeneklerinden birini işaretliyor. Mobil imzanın seçilmesi durumunda kayıtlı GSM telefonu numarasına onay mesajı geliyor. Birkaç dakikada ve mekana bağlı olmadan GSM telefonu üzerinden gerçekleşen bu işlem, zaman ve para olarak önemli tasarruf ortaya çıkarıyor.
AB'de 3 milyon e-imza var
E-imza özellikle KOBİ'lerin zaman ve paradan tasarruf etmesini sağlayacak ve daha etkin rekabet etmelerine imkan verecek. Türkiye Bilişim Vakfı (TBV) Başkanı Faruk Eczacıbaşı ise AB'de halen 3 milyon e-imza kullanıldığını söyledi. Eczacıbaşı, "1997 yılından beri birçok ülkede sayısal imzanın hukuki çerçevesi hakkında çalışmalar yapılmıştır.AB üyesi ülkelerin yanı sıra, ABD, Kanada, Arjantin, Brezilya, Japonya, Singapur, Hindistan, Rusya, Çin, Tayvan, İsrail ve Avustralya'da sayısal imza kanunlaşmıştır ve elektronik ticarete hız ve güvenilirlik kazandırılmıştır." dedi.
Kimler E-İmza aldı?
E-imza konusunda TÜBİTAK'tan sertifikasyon alan kurumlar arasında Telekomünikasyon Kurumu, Maliye Bakanlığı, İller Bankası, Gazi Üniversitesi, Dış Ticaret Müsteşarlığı, İş Kurumu, BDDK, PETKİM, TÜLOMSAŞ, Türk Patent Enstitüsü, TÜİK, TPAO, Bakırköy İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü, Türkiye Şeker Fabrikaları, Türk Telekom ve Vakıfbank bulunuyor.
Elektronik imza nedir?
5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu'nda yer alan şekliyle elektronik imza; başka bir elektronik veriye eklenen veya elektronik veriyle mantıksal bağlantısı bulunan ve kimlik doğrulama amacıyla kullanılan elektronik veriyi tanımlar.
Elektronik imza; bir bilginin üçüncü tarafların erişimine kapalı bir ortamda, bütünlüğü bozulmadan (bilgiyi ileten tarafın oluşturduğu orijinal haliyle) ve tarafların kimlikleri doğrulanarak iletildiğini elektronik veya benzeri araçlarla garanti eden harf, karakter veya sembollerden oluşur. Başka bir değişle; elektronik imza elektronik ortamda gönderilen belgelerin hangi kuruma ya da kişiye ait olduğunu doğrulayan mekanizmadır.
Elektronik imza ile neler yapılabilecek?
Uygulama ile birlikte kullanıcılar, e-imzaları sayesinde ÖSS, KPSS, pasaport gibi başvurularını, nüfus cüzdanı, vatandaşlık işlemlerini, sosyal güvenlik kurumlarıyla olan işlerini, hastaneler başta olmak üzere sağlık işlemlerini, vergi ödemelerini, internet bankacılığı, sigortacılık işlemlerini internet üzerinden güvenli bir şekilde yapabilecek. İnternet üzerinden kredi kartıyla daha güvenli şekilde alışveriş yapılabilecek.
Sertifikasyon kurumları, ürettikleri kart ya da anahtarlar karşılığında ortaya çıkabilecek sorunlara karşı Mali Sorumluluk Sigortası yaptıracaklar. E-imza uygulaması sayesinde gerekli düzenlemelerin yapılmasıyla elektronik olarak nüfus sayımı ve seçimlerde oy verme işleminin bile yapılabileceği belirtiliyor.
Dünya Bülteni