İnsanoğlunun birey olarak enesi; Ahzap sûresinde(33/72) buyurulduğu üzere, Bediüzzaman Hazretlerinin buna dayanarak ifade buyurduğu; göklerin ve dağların yüklenmekten çekindiği ve korktuğu emanetin bir ferdi ene’dir, yani benliğin sorumluluk ruhudur.
Öyle ki enenin (benlik), Hazreti Adem’den (as) şimdiye kadar insanlık aleminin etrafında dal budak salan nurani bir Tuba ağacının veya Zakkum ağacının çekirdeği hükmünde olduğunu ifade etmiştir.
İslami bir terbiye ve çağına uygun bir eğitim sisteminden geçmeyen birey tamamen dünyevi olan tulu emel peşinde koşan, dünyanın zevklerini gayeyi hayal edinen, hayatını buna göre dizayn etmeye çalışan birey, ene’sinin zakkum ağacı çekirdeği hükmünde olan tarafını yeşertmiş kalın bir ağaca dönüştürmüş olacaktır.
Fakat İslami bir terbiye ve çağına uygun bir eğitim sistemi içinde yetişen bireylerin ene’sinin Hayır temelleri üzerinde kişiliği ve karekteri oluşurken ‘ Nefsini bilen, Rabbini bilir’ Rabbini bilenler insani olmayı, bireysel ve ailevi sorumluluklarını yerine getirmeyi bilir ve yaşadığı topluma karşı sorumluluklarının farkına varmış bireyler, yaratılış gayesi olan Allaha kul olmanın bilinciyle yaşamını idame ettirme hedefi ve gayreti içinde olacaklardır.
Bunların olabilmesi için bireyin tedrici olarak, ana rahminden önce başlayan ebeveynlerinin yetiştirilmesi, kurdukları ailede, nefsani yönlerini temsil eden, çatışan, mücadele eden, üstünlük sağlamaya çalışan eneyi değil, hayır için bir araya gelmiş, birbirilerinin farklılıklarını kabul eden, eksik yönlerini tamamlayan, destekleyen, yardımcı olan, hayra teşvik vb. eden bir ailede yetişen bireyler kendisine ve topluma bakış açısı farklı olacak, ene’sinin Tuba ağacının çekirdeği hükmünde olan yönü yeşerecek, sağlamlaşacak mutlu ve huzurlu bireyler ortaya çıkacaktır.
Bu işe sadece aileyle olacak bir iş değildir; bütün toplumun ve devletin temel vazifelerinden biri olmalı belki de birinci vazifesi olmalıdır. Aileden veya öncesinden başlayan bu süreç, okul öncesi, ilkokul, ortaokul, lise, üniversite hatta iş hayatında bile bu eğitim sistemi devam etmeli, şartlara ve seviyeye göre sürdürülmelidir.
Bu eğitim sisteminde esas olan felsefe Üstad Hazretlerinin ifadesiyle "Vicdanın ziyası, ulûm-u diniyedir. Aklın nuru, fünun-u medeniyedir. İkisinin imtizacıyla hakikat tecellî eder. O iki cenah ile talebenin himmeti pervaz eder. İftirak ettikleri vakit, birincisinde taassup, ikincisinde hile, şüphe tevellüd eder. "(Münazarat, Sualler ve Cevaplar)
Birey bu eğitim sistemine tabi tutulmalıdır. Bunlardan birisi eksik kaldığı takdirde insanı kamil olma ve yetiştirmede zorlanılacak Mesela beşeri ilimlerde tahsil yapan birey maddeci veya şüpheci olacak, sadece dini ilimlerde tahsil yapanlar ise taassup içine girip günün şartlarını ve teknolojisini okuyamayacak belki ayrı düşerek bir yönü eksik kalacaktır.
Eğitimde kamil insan yetiştirmek için yani dini ilimlerde, tıbbi bilimlerde, teknolojide, fen bilimlerinde, psikolojide, iktisatta, sosyolojide, uzay bilimlerinde vs. Üstad Hazretlerinin buyurduğu gibi "Rabbimizi bize tarif eden üç büyük, küllî muarrif var: Birisi şu kitab-ı kâinattır ki, Birisi Hâtemül-Enbiyâ Aleyhissalâtü Vesselâmdır. Birisi de Kurân-ı Azîmüşşandır. "(Sözler, on dokuzuncu) Bu hakikatler ışığında olacaktır. Kurân-ı Azîmüşşan bütün zamanlara ve çağlara hitap ettiğinden ve Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâmın’da lalügüher sözleri ve davranışları kıyamet kopana kadar bütün insanlık için hakikatler kaynağı olduğundan, bunların ışığında ve rehberliğinde kitab-ı kâinatı okumak, anlamak asra ve zamana uygun beşeri sahada ilerleyerek bu hakikatler etrafında bireyleri yetiştirmek maddi ve manevi alanda tekamülü sağlamaktır. Bu tekamül bireyin tuba ağacının çekirdeği hükmünde olan ene’sini (ruhunu) ortaya çıkarıp, dallanıp, budaklanacak, şayet bu hakikatler yeteri kadar anlaşılmaz ise insanın daha çok zakkum ağacı çekirdeği yönüne bakan ene’si (nefsi) ortaya çıkacak dallanıp budaklanacak insan ayetin(33/72) buyurduğu gibi zalim ve cahil olacak veya kalacaktır. Selam ve Dua ile