Salâten Tüncînâ (Münciye) hakkında reddiye (2)

Evvelen bir tashih…

İlk makâlemizde ısrar ile üzerinde durduğum üç nokta vardı. Bunlardan birincisi; Lemeât’teki bahsin Salâten Tüncînâ için olmadığını ve hâliyle genel olarak umûmi duâlar hakkında olduğunu nazara vermiştim. İkincisi; Salâten Tüncînâ’nın okunmasından men’ edilemeyeceğini söylemiştim. Üçüncüsü; İkinciye delîl olarak başta Hazret-i Üstâd’ımız olmak üzere farz namazlarından sonra Salâten Tüncînâ’nın okunduğunu ve husûsi duâ defterinde ehemmiyetine dâir not düştüğünü ve sâir ehl-i Sünnet zâtların da bu Salavât hakkında hüsn-ü kabûlleri olduğunu zikretmiştim ve açıkça delîllerini de sizlerle paylaşmıştım.

Yaptığım bu üç teşhis ve izâhâtın içinde, birincisi olarak zikrettiğim kısımda ‘kısmen’ bir tashih yapmam icâb ediyor. Şöyle ki;

Salâten Tüncînâ’nın mânâ ve mâhiyetine bakar sâir delîlleri takdîm etmek üzerine bu ikinci makâleyi hazırlarken, epey geçmiş bir zaman önce bir kardeşim tarafından bana sözlü olarak aktarılan ancak şahsî araştırmalarımda güvenilir bir kaynakta yazılı olarak rastlayamadığım ve Merhûm Mustafa Sungur Ağabey tarafından gelen bir nakilden de bahsetmek ve mânâsı üzerine de izâhât yapmak niyetindeydim. Makâleyi tanzîm ederken bir kardeşim tarafından Mustafa Sungur Ağabey’e ait bir ses kaydı bana iletildi. Geçmişte bana sözlü olarak aktarılandan çok daha ziyâde ma’lûmat ihtivâ eden bu ses kaydı, bahsettiğim bu tashihi yapmaya beni sevk etti. Evet, Lemeât’teki bu bahiste zikredilen “aksâ’l-gâyât” ifâdesi umûm duâları içine alır bir mihenk olduğu halde, Salâten Tüncînâ üzerinden misâl verilerek yazıldığını (amma velâkin bunun okunmaz mânâsında olmadığını) Mustafa Sungur Ağabey’in ses kaydından dinledim, sizlere arz ediyorum…

Ses kaydındaki ilgili satırları aynen aktarıyorum:

“Nur Talebeleri böyle kahramandırlar. O da (Bekir Berk Ağabey) o sahanın (kahramanı), her birinde böyle misâl var. Salâten Tüncînâ varya, Salavât-ı Şerîfe amma duâdır yâni. Salavât-ı Şerîfe de duâdır. [Allâhumme salli alâ Seyyidinâ Muhammedin ve alâ âli Seyyidina Muhammedin salâten] Allah’ım sen öyle bir salât et ki,  [tüncînâ bihâ] onunla bize necât ver. [min-cemî'il-ehvâli vel âfat.]  (…)  [Ve takdî lenâ bihâ cemîal hâcât] Cemi hacâtlarımızı Resûlullah’ın hürmetine kaza et. (…) [ve terfe'unâ bihâ ındeke a'lâ'd-deracât] Allah’ın indindeki en üstün derecelere bizi terfi et, yükselt. Yine Resûlullah’ın hürmetine. [ve tubelliğunâ bihâ aksâ'l-ğayât] Onun ile, Terakkinin, hedefin en ahsâsına bizi şey yap (ulaştır, vâsıl eyle). Üstâd diyor burada bu duâ muhâldir diyor bi zaman buna. Bu aksâ'l-ğayât Resûlullah’ın makâmıdır. Bunu istemek muhâldir. Hatta eski eserlerde yazmış, sözlerde var bu. Lemeât’da var. Sonra diyor ki, sonra anladım ki yâni, herkesin kendi istidâtı aksâ'l-ğayât’ı. Şimdi hepimiz buraya, bu dünyâya Allah’ın bize derc ettiği, böyle islâm’dan önce ektiği tohumların inkişâfına yâni onun için dünyaya gelmişiz. Herkes kendi gâyâsına en  aksâ'sına ulaşmak. Tabii bu aylar diyelim, muhitine, şeyine göre değişir ama demek istediğim, bunun için dünyaya gelmişiz. İstidâdları lem’âlandırmak için gelmişiz (…) Bunlar da birer ve’sile işte.  (… ilâ âhir)“  [1]

Bu tashîhimizi ve hükmümüzü zanna dayanarak değil, mevcûd bir delîle isnâd ederek yaptıktan sonra önemle arz ederim ki; Hazret-i Üstâd’a bu Salavât’ın mânâsı sonradan açılmış ve demiş ki; “sonra anladım ki, herkesin kendi istidâtı aksâl-gâyâtıdır”.

Lemeât ilk 1921 yılında te’lif edilmiştir. Lemeât’teki bahsin de te’lif târihini buradan anlayabiliyoruz. Ancak Hazret-i Üstâd’ın Mustafa Sungur Ağabey’e olan bu izâhâtı ve ilk teksîr Delâili’n-Nûr’un basılması elbette ki çok daha ilerideki bir zamandadır. Bu durumda Allah’u âlem, Hazret-i Üstâd’ımız bu mânâsına binâen Lemeât’ın yeni basımlarında bu bahsi çıkartmış ve Delâili’n-Nûr içine fazîletine dair notu eklemiştir diye anlıyorum.

Semendel Yayınları demiş: “Latince harflere çevrilen Lemeát nüshalarında ise bu bölümün neden kaldırıldığı hususunda ma‘kúl ve mantıklı bir îzáha rastlanamıyor.” [2]

“Lemeât, parlayışlar, parıltılar mânâsına gelmektedir. Eser 48 sayfadır. Ayrıca sonunda ‘Tarihçe-i Hayatın Zeyli’ diye iki sayfalık bir ek bölümü vardır. Bu ek bölümde Abdülmecid Nursi’nin ve Abdurrahman Nursi’nin birer küçük manzumeleri yer almaktadır.

Bu eserin yeniden neşri sırasında, müellifi Bedîüzzaman tarafından bâzı değişikliklere tabi tutulmuştur. ‘Sözler’ isimli eserin sonuna, yeni harfleriyle eklenen Lemeât, 1957 yılında bizzat müellifi tarafından bâzı değişikliklere tabi tutulmuş, bazı çıkartmalar yapılarak daha da küçültülmüştür.” [3]

Evet, ağabeylerin de mükerreren söylediği gibi, Risâle-i Nûr eserleri üzerinde bu nev’deki bir tasarruf ancak müellifi Bedîüzzaman Hazretlerine âittir ve günümüzdeki lâtini olarak basılan Risâleler tamâmen böyledir ve bu nev’deki bir tasarruf Onun izni olmadan (yâni bir bahsin tamâmen risâlelerden çıkarılması gibi) yapılmadığını ve yapılamayacağını mükerreren beyân etmişlerdir. Merhûm Abdulkadir Badıllı Ağabey, Hazret-i Üstâd’ın kendisine âit el yazılarıyla risâlelerin üzerinde yaptığı tashîhleri göstermiştir.

Hazret-i Üstâd’ın husûsi duâ defterini arka sayfasıyla birlikte yeniden yayınlayalım.

Bedîüzzaman Said Nûrsî Hazretlerinin bizzat kendisi için yazdırdığı ve vefâtına kadar da yanından ayırmadığı Cevşen-i Kebîr defteridir. Hazret-i Üstâd’ın, Salâten Tüncînâ (Münciye) hakkında yazdırdığı notta şu yazmaktadır: “Meşhûr-u âlem ve gâyet mücerreb ve umûm aktabların mergûbu bir salavât-ı şerîfedir.” (Yâni, âlemce meşhûr ve faydası çok kez tecrübe edilmiş ve kutub makâmındaki büyük evliyâlarca rağbet görmüş, kıymet verilmiş bir salavât-ı şerîfe’dir.) [4]

SALÂTEN TUNCÎNÂ hakkında Şifâü’l-Eskâm eserinde Fakihânî Rahimehullah Ebû Mûsâ Darir’den şöyle nakleder: “Bir gemi yolculuğunda Aklabiye denilen çok şiddetli bir fırtınaya tutulan bu zat, uyku esnasında Resulullah Efendimizi görür ve Efendimiz sallallâhü aleyhi ve sellem kendisine bin defa okumak üzere Salâten Tüncînâ Salavât-ı Şerifesini tâlim buyurmalarını söyler. Nihâyetinde tüm gemi halkının kurtulduğunu nakleder.” [5]

Hadislerde geçen bu mâhiyetteki duâ metinlerinden de birkaç misâl verelim;

Ümmü Gülsûm binti Ebî Bekr rivâyet ediyor: Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm, Âişe’ye şu duâyı öğretti: “Allahım! Senden şimdi ve gelecekte (olacak) olan, bildiğim ve bilmediğim bütün hayırları istiyorum. (…) Allahım! Senden kulun ve Resûlün Muhammed’in istediği bütün hayırları istiyorum.” [6]

Ve aynı şekilde,

Şeddâd b. Evs der ki: Hazret-i Peygamber aleyhissalâtu vesselâm bize namazımızda (veya namazımızdan sonra) şöyle duâ etmeyi öğretirdi: “Allahım! Bildiğin bütün hayırları senden istiyorum.” demiştir. [7]

Hadislerde zikredilen “…. bütün hayırları istiyorum” ifâdeleri de sayısız, miktarsız ve tamâmını istemek nev’indendir, fakat Allah’ın Resûlü aleyhissalâtu vessellâm bu şekilde duâ etmeyi öğretmiştir. Demek şuurlu olunmasa bile herkes kendi istidâtının aksâ’l-gâyâtını istemiş oluyor. Zâten aksi olması için kişinin kendini umûm Peygamber ve Nebîlerden öteye koyar ve ötesini ister bir niyet ile duâ etmesi lâzımdır ki,  akl-ı selîm olan bir Mü’min’den südûr edecek bir niyâz değildir.

Ayrıca birçok hadiste, ‘şunları derseniz veya bunu zikrederseniz…’, amellerinizin en hayırlısını ve Allah katında en iyi ve en yücesinden daha da iyi olanını elde etmiş olursunuz veya ‘günde yüz defa şöyle şöyle deseniz, bundan daha çok yapan olmadıkça kimse kendisine yetişemez veya kıyâmet gününde sevâb olarak onu geçemez…’ gibi teşvîk ve müjdelerle dolu duâlar ve zikirler vardır.

Salâten Tüncîna (Münciye), Delâili’n-Nûr içinde kaydedilmiştir ve Cevşenü’l-Kebîr başta olmak üzere bâzı evrâd ve ezkâr kitapları içinde Delâili’n-Nûr ismiyle bulunmaktadır. Ve Salâten Tüncînâ Salavât-ı Şerîf’i ile başlamaktadır. Bir çoğunda Bedîüzzaman Hazretlerinin meşhûr notu bulunmaktadır.

Bayram Yüksel Ağabey anlatıyor: “Üstâdımız, kırlara gittiğimizde hiç boş durmazdı. Daima Cevşen, Evrâd-ı Bahaiye, Delâili’n-Nûr, Hülâsâtü’l-Hülâsâ, Hizbi’n-Nûriye, Tahmidiye ve hususan Sekine’yi hiç bırakmazdı.” [8]

Tâhiri Mutlu Ağabeyin ‘Kırk Anbar’ ismini verdiği ve kendi el yazısıyla hazırladığı ve her dâim yanından ayırmayarak okuduğu bu duâ kitabında, Yâsîn, Amme, Mülk, Fetih, Rahman gibi sûreler ile birlikte Cevşen, Evrâd-ı Kudsiye, Tercümân-ı İsm-i Azam, Veysel Karanî’nin duâsı, Delâili’n-Nûr, Hulâsâtü’l-Hulâsâ, Sekine, Tahmidiye, Celcelutiye ve sâir duâlar ve Risâle-i Nûr’dan bâzı alıntılar da bulunmaktadır.

“Tahiri Ağabey, Kur’ân’a başlamadan önce (…) Delâili’n-Nûr’dan kısa bir bölüm okuturdu.” [9]

“Ahmed Fuad Hoca çok takvâ, abid ve maneviyatı kuvvetli bir zattır. Torunu Nureddin Cemal Güven şunları anlattı: Ahmed Fuad Efendi’nin annesi Mevlana Hazretleri’nin kırkıncı göbekten torunudur. Hayatı, nizam ve intizam içinde geçmiş, planlı yaşamış bir insandır. Bir ay önceden yapacaklarını planlayan bir insandı. Bir ömür boyu günlük tutmuştur. Fevkalade Türkçe’ye hâkim bir insan. İstanbul lehçesi Türkçe konuşan, hiç kazaya kalmış namazı olmadığı halde belki kabul olmamıştır diye bunları hesaplayıp yeni baştan kılan birisidir. Hiç teheccüt kazası yoktur. Öldüğü gece dahi teheccüte kalktı. Secdeye elimle götürüyordum. Ya Allah, Ya Rahman, Ya Rahim diyerek öldü. (Ahmet Fuad Hoca da) Geceleri Cevşen, Delâili’n-Nûr ve Evrad-ı Kudsiye gibi zikirleri ezberden okur. Hâfız olması cihetiyle Üstad kendisine Hâfız Ali’nin varisi, eğitimci olması bakımından da Safranbolu’nun Hasan Feyzi’si olarak iltifat ederdi.” [10]

“Atıf Ağabey, 1949’da Aydın’ın Nazilli ilçesine bağlı Sultanhisar bucağına yerleşir. Burada Risale-i Nur eserlerini yazarak çoğaltmaya devam eder ve Osmanlıca hususunda çok sayıda talebe yetiştirir. Yakın çevreyi de devamlı gezmeye başlar. 1952’de yakın talebesi Sabri Karagöz ve Konyalı Halıcı Sabri ile beraber Nazilli’de çok ağır şartlar altında bir hapis hayatı daha yaşar. Hasan Atıf Egemen, Ege’de geçimini sepet, çuval, süpürge satarak temin eder. Daha sonra Cevşenü’l-Kebir, Delaili’n-Nur, Hülasatü’l-Hülasa yazarak İzmir’de tabettirir. Osmanlıca hattı çok mükemmel ve okunaklıdır.” [11]

“Atıf Efendi, Cevşenü’l-Kebir, Evrad-ı Kudsiye, Delâili’n-Nûr ve Hülasâtü’l-Hülâsâ’yı yazmış, tab’ettirmiş ve Üstâd’ımıza da bir miktar göndermişti. Bu hizmete 1950’de başlamıştı. Sonra da Üstâd’ımız İstanbul’da iken, huzurunda bazılarını tashih ettirmiştir, bu hususa dair Hz. Üstad’ımız bir mektubunda şöyle demiştir:

Rabian, Kardeşimiz Atıf’ın Pakistan gibi yeni İslâm Devletlerine Delâili’n-Nûr ve Hülâsâtü’l-Hülâsâ’yı göndermek ve başta Arabî bir fıkrada benim bulunmam niyetini Hüsrev’e yazıyor. Evet, Atıf’ın fikri ile bunları Nûr Mecmûaları ile beraber Medresetü’z-Zehra’nın erkânı münasip gördüğü tarzda göndermeleri münâsiptir.” [12]

İsmail Yıldız anlatıyor: “İkinci mahkemenin sonunda Diyarbakır Ağır Ceza Mahkemesine naklettiler. Otuzbeş gün de Diyarbakır Cezaevinde kaldım. Yetmiş gün kadar mevkufiyetim oldu. Cezaevinde Cevşen, Delâili’n-Nûr ve bir kısım Risâleleri yazıyordum. Mevkuflardan biri okuma yazma bilmediği halde, sabahtan öğleye kadar yanımızda oturur, yazılara bakardı.”

Bu yaşanmış ve canlı şâhitlerden misâller yazmamızın sebebi, içinde Salâten Tüncînâ’yı ihtivâ eden Delâili’n-Nûr ile azîm bir meşgûliyetin olduğunu ve Bedîüzzaman Hazretlerinin de tamâmından haberdâr olduğunu anlamamız içindir. Ve bu gayretlerin hepsi Lemeât’ın ilk te’lif tarihi olan 1921’den en az sekiz-dokuz yıl sonrasından itibâren, Hazret-i Üstâd’ın vefâtına kadar kendisinin ma’lûmatı dâhilinde ve tensibiyle vuku’ bulmuştur. Bu da Salâten Tüncînâ’nın makbûliyetini umûmuza gösterir açık bir delîldir.

Elhâsıl,

Salâten Tüncînâ içinde zikredilen, “bizi katındaki derecelerin en üstüne yücelt ve bizi hayatta ve âhirette bütün hayırlı gâyelerin en ilerisine kadar ulaştır ey duâlara cevâb veren Allah’ım” denildiği vakit, el­Müsned’de Ümmü Gülsüm’den zikredildiği üzere, “Allah’ım! Senden, Senin katında olanlardan dilerim” veya Sünen-i Tirmizî’de İbn Abbâs’tan nakledilği üzere “Kullarından birine vaat ettiğin veya kullarından birinin ulaştığı bir hayır varsa, ondan istiyorum senden Ey Âlemlerin Rabbi!” veya yine Sünen-i Tirmizî’de Ali b. Ebî Tâlib’den rivâyet edildiği üzere “Allahım! Beni en güzel ahlâklı olmaya yönelt” veya Sünen-i İbn-i Mâce’de Hz. Âişe’den rivâyet edildiği üzere “Allah’ım! Ben senden hayrın her türlüsünü isterim. Acil olanını, acil olmayanını, bilebildiğim ve bilemediğim her türlü hayrı Senden isterim” gibi duâlar ve istekler hep bu minvâldedir yâni Bedîüzzaman Hazretlerinin de ifâde ettiği gibi, herkesin kendi istidâdının nihâyetine bir talebi ve duâsıdır. Bu hadisler de bizlere birer misâl ve delîldirler. Evet, hem bu nev’den hadislerin olması,  hem Hazret-i Üstâd’ın izâhatı, hem Lemeât’ın yeni basımlarında bu bahsi çıkartması, hem vefâtına kadar Delâili’n-Nûr’un basılması ve kendisinin de bizzat okuyor olması, hem Salâten Tüncînâ’nın fazîletine dâir düştüğü nota kadar herşey bu mânâların hakîkat olduğunu bizlere gösteriyor… [13]

Mustafa Sungur Ağabey anlatıyor: “Diyebiliriz ki: Said Nursî, hizmeti ile, âsâr-ı Nuriyesinin devamlı hayattar neticeleriyle ve günbe gün gelişen cemaat-ı nuriyenin dünyanın dört bucağındaki hizmetleriyle ‘es-sebebü kelfâil’ sırrıyla dâima yükseliyor, terakkî ediyor ve hayat-ı ebediye hesâbına teâli ediyor. Ve rıza-ı İlâhiyenin nihâyetsiz merâtibine doğru bir değil, binler kanatla uçup gidiyor, gidiyor… Ve kıyâmete kadar da yükselecek, gidecek, gidecek… Tâ ‘aksâl-gâyât’ına kadar gidecektir. Ve minallahi’t-tevfik… Zâlike’l-fadlu minallah..” [14]

Salâten Tüncînâ (Münciye) meâlen:

Meâlen: "Allah'ım! Efendimiz Muhammed'e ve onun Ehl-i beytine öyle bir salât ve rahmet eyle ki; onunla bizi her türlü âfetlerden, korkulardan ve belâlardan kurtar.  Onunla bütün ihtiyaçlarımızı gider, bizleri her türlü  günahlardan bu salâvat hürmetine temizle, bizi katındaki derecelerin en üstüne yücelt ve bizi hayatta ve âhirette bütün hayırlı gâyelerin en ilerisine kadar ulaştır, ey duâlara cevâb veren Allah’ım. Âmin. Ezelden ebede her türlü hamd, şükür âlemlerin Rabbi olan Allah’a mahsûstur.“

حَدَّثَنَا أَبُو بِشْرٍ بَكْرُ بْنُ خَلَفٍ قَالَ: حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي عَدِيٍّ، عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مَيْمُونٍ، عَنْ أَبِي عُثْمَانَ، عَنْ سَلْمَانَ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: " إِنَّ رَبَّكُمْ حَيِيٌّ كَرِيمٌ، يَسْتَحْيِي مِنْ عَبْدِهِ أَنْ يَرْفَعَ إِلَيْهِ يَدَيْهِ، فَيَرُدَّهُمَا صِفْرًا، - أَوْ قَالَ: خَائِبَتَيْنِ - "

Selmân radıyallahu anhu dan rivâyetle, Resûlullah sallallâhu aleyhi vessellem şöyle buyurdular: “Şüphesiz ki Allah dilekte bulunan, isteyen kuluna, vermemekten haya eder. İkrâmı boldur, kulunun kendisine ellerini kaldırarak duâ ettiğinde onları boş çevirmekten haya eder.” (O iki eli boş çevirmez). [15]

Kardeşlerim hepinize binler selâm ederim…