Sıfır atık felsefesinin dünyaca tanınmış öncülerinden Bea Johnson, Toplumsal Gelişim Merkezi Eğitim ve Sosyal Dayanışma Derneğinin Üsküdar'daki merkezine yaptığı ziyaretin ardından AA muhabirine, sıfır atık felsefesinin altın kurallarını ve önerilerini anlattı.
Sıfır atık felsefesine öncülük eden ve bu alanda yürütülen birçok projeye önemli katkılar sunan Johnson, bu felsefenin politik bir düşünce değil "bir yaşam şekli" olduğunun altını çizdi.
5 altın kural
Johnson hayatın her alanına temas eden bu yaşam stilinin 5 altın kuralı olduğunu belirterek şunları kaydetti:
"Bu kurallar hassasiyetle uygulandığında hayatınızın değiştiğini göreceksiniz.
Birinci kural, ihtiyacımız olmayan herhangi bir şeyi reddediyoruz.
İkincisi, kullandığımız ve ihtiyacımız olan şeyleri sınırlandırıyoruz.
Üçüncüsü yeniden kullanılabilecek nitelikte olan eşyalar alıyoruz. Özellikle ikinci el eşyalar almaya dikkat ediyoruz.
Dördüncüsü, ilk üç kuralın haricinde, yani reddedemiyorsak, sınırlandıramıyorsak ve yeniden kullanabilecek durumda değilsek geri dönüşüm yapıyoruz.
Son kural ise çürütmek, yani kullanımı sona eren ne varsa uygun yöntemlerle doğada çözündürüyoruz. "
Kendisinin de bu kuralları uygulamakta ilk başlarda zorluk çektiğini anlatan Johnson, engeller aşıldığında ve yeni alışkanlıklar edinildiğinde yeni bir yaşam biçimine geçildiğini söyledi.
Hayat standardımızı yükseltiyor
Johnson, "sıfır atık" hedefine yönelik yaşamanın sonuçlarına ilişkin, şu ifadeleri kullandı:
"Sıfır atık felsefesi öncelikle hayat standardımızı yükseltiyor. Dünyada da giderek artan bir ilgi var. İnsanlar tüketim çağının getirdiğini kabul etmiyorlar. Gerçek olmayan ihtiyaçları kabul etmiyor. Daha fazla tüketmek insanların hayatını kolaylaştırmıyor, aksine zorlaştırıyor. Bazı insanlar çevre bilinciyle, bazıları sağlıklı olmak, bazıları da maddi tasarruf yapmak ya da zaman tasarrufu yapmak için sıfır atık felsefesine yöneliyor. Bazı insanlar da yaşam şeklini benimsemiyor ve hayatlarında bu tarzı benimsiyor.
"Hem maddi açıdan tasarruf ettik, hem de sağlığımız düzeldi"
Johnson, sıfır atık yaşam şeklinin Türkiye'de de birey ve devlet düzeyinde kapsamlı bir şekilde uygulanmasını tavsiye etti.
Beş altın kuralın önemini vurgulayan Johnson, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Türk halkına şu çağrıyı yapıyorum: Bu beş altın kural doğrultusunda önce 'hayır' demeyi öğrenmeliyiz. Tüketim toplumu içinde promosyon olarak verilen ve ihtiyacımız olmayan tüm ürünleri kabul etmemeli ve evimize almamalıyız. Evimize girdiğinde çöp olarak da ortaya çıkıyorlar. Bu sayede bu süreci de engellemiş oluyoruz. Zamanla nelere hayır dediğimizi ve nasıl sonuçları olduğunu gördüğümüzde çok daha iyi anlayacağız. Örneğin plastik kullanım yasağı getirilebilir. Plastik böylece öncelikle evimize, sonra da ülkenize girmez. Geri dönüşüm konusunda daha fazla bilinçlendirme çalışmaları yapılabilir. Aynı şekilde çöplerin çözülmesi için evlerde uygulanabilecek kompost gibi teknikler ve destekler de artırılabilir."
Kimsayal ürün kullanımından vazgeçtik daha az hasta olduk
Kimsayal ürün kullanımının sağlık için zararlarına da dikkati çeken Johnson, kendi hayatından örnekler verdi.
Johnson, kimyasal ürünlere ilişkin, "İnsanlar deterjan, çamaşır suyu gibi ürünlerden vazgeçtiklerinde daha fazla hasta olacaklarını düşünüyorlar. Hayır, daha az hasta olacaklar. Ben evimde beyaz sirke kullanmaya başladım. Bütün deterjanları kullanmayı bıraktım. Acaba çocuklarımı ve ailemi riske mi atıyorum diye kendime sordum. Ama sonradan hepimizin çok daha az hasta olduğumuzu gördüm. Deterjanlar bize bir sağlık getirmediği gibi temizlik endüstrisinin daha fazla ürün satmak için dayattığı şeylerden. Hem maddi açıdan tasarruf ettik, hem de sağlığımız düzeldi. Biraz mikrop da iyidir çünkü insanların bağışıklık sisteminin de kuvvetlenmesine ihtiyacımız var. Sıfır atık yaşam şeklinin birçok farklı faydası da var. Örneğin eskiden rimel kullanıyordum. 2012'ye kadar senede bir defa göz iltihabı oluyordum. Şimdi böyle bir sorunum kalmadı. Eski makyaj malzemelerimi bıraktığım için artık sinüzit de olmuyorum." ifadelerini kullandı.
Dünyada ekolojik yaşamın korunması için uzun yıllardır mücadele veren Johnson, sözlerini şöyle tamamladı:
"Sıfır atık bir yaşam şeklidir. Belirli bir zümrenin tekelinde değil herkes için kapsayıcıdır. İster bisiklete binin ister uçağa, ister et yiyin ister yemeyin, ister hippi olun ister modayı çok yakından takip eden biri olun sıfır atık yaşam şekli herkes için önemli ve uygulanabilir. İkinci el kullanımında da şunu belirtmek istiyorum. İkinci el ürünlere 'vintage' derseniz insanlar onu daha havalı bulacak ve onu alacaklar."
aa