"Yumrulu deri hastalığı" olarak tanımlanan, sığırlarda verim kaybına ve ölümlere yol açan rahatsızlığa karşı Bursa Uludağ Üniversitesinde (BUÜ) aşı üretildi.
Üniversite ve özel sektör iş birliğinin yanı sıra TÜBİTAK desteğiyle gerçekleştirilen proje kapsamında, BUÜ Veteriner Fakültesi Viroloji Ana Bilim Dalı Laboratuvarı'nda 5 kişilik ekip, yaklaşık 4 yıl süren çalışma yürüttü.
Gerekli deneylerin yapılmasının ardından, halk arasında "Afrika hastalığı" olarak bilinen ve "capripox" virüsünün sebep olduğu hastalığa karşı yerli aşı geliştirildi.
Viroloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Kadir Yeşilbağ, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'de hayvan hastalıklarıyla mücadelenin çok önemli olduğunu söyledi.
Hastalıklarla mücadelede kullanılacak aşı ve biyolojik maddelerin büyük bölümünün ithal edildiğini belirten Yeşilbağ, "Biz, bunların yerli kaynaklardan karşılanabilmesi için bir çalışma sürecine girdik." dedi.
"Türkiye'nin hemen her bölgesinde çok yaygın görüldü"
Capripox virüsünden kaynaklanan hastalığın Türkiye'ye 2012'de girdiğini aktaran Yeşilbağ, şu bilgileri paylaştı:
"Afrika kökenli bir hastalık. Önceleri Güney Afrika'da görülürken, iklim değişiklikleri ve sokucu sineklerin vektörel hareketlerine bağlı olarak daha yukarı bölgelere taşınmış, İsrail'e ve oradan Türkiye'ye sirayet etmiş bir hastalık. Hem gelişme kaybı hem zayıflama, sağmal hayvanlarda süt veriminde önemli düzeyde kayıp ve ölümlere neden oluyor. Özellikle genç hayvanlarda yüksek oranda ölümler görülebiliyor. Türkiye'nin hemen her bölgesinde çok yaygın görüldü, hala da görülmeye devam ediyor."
Yeşilbağ, sığırlarda deride farklı büyüklüklerde nodüllerin oluşmasıyla ortaya çıkan, epidemik karakterli hastalıkla ancak aşıyla mücadele edilebileceğini vurguladı.
Yerli aşının laboratuvar çalışmalarına projenin planlanması ve destek bulunmasının ardından başladıklarını belirten Yeşilbağ, "Önce laboratuvar hayvanlarında testler yapıyoruz. Sonra hastalığa maruz kalmamış hayvanlarda aşı uygulaması yapılıyor ve herhangi bir zararlı etki oluşturup oluşturmadığına yani yan etkilerine bakılıyor. Ardından aşıladığımız sığırlara hastalık oluşturan bir virüs vererek, aşının koruyuculuğunu test ediyoruz. Yüzde 100 koruma almamız durumunda aşı, ruhsatlanabilir aşamaya geliyor." diye konuştu.
"Aşı, yurt içi ve yurt dışında pazarlanabilir"
Proje için özel sektörden 100 kişilik ekip, 10 araştırmacı ve BUÜ Viroloji Ana Bilim Dalı Laboratuvarı'nda 5 uzmanın çalıştığını anlatan Yeşilbağ, şunları kaydetti:
"Yaklaşık dört yıl süren ulusal proje çalışmamız sonrasında Türkiye için oldukça önemli olan 'lumpy skin disease' ya da sığırların 'yumrulu deri hastalığı' olarak tanımladığımız hastalığa karşı bir aşı geliştirdik. Yerli üretimle geliştirilen aşı, yurt içi ve yurt dışında pazarlanabilir boyuta ulaşmış durumda."
Yeşilbağ, aşının sağlıklı hayvanlara yapılabildiği bilgisini vererek, "Genellikle 3 aylıktan büyük sığırların aşılanmasını öneriyoruz. Buzağılar da hastalığa maruz kaldığı için onların da aşılanması gerekiyor. Yaş sınırının üst limiti yok. Tüm yaştaki sığırların aşılanması uygun. Kolay bir aşılama prosedürü var. Disiplinli aşılama programı olması gerekiyor." ifadelerini kullandı.
AA