Serkan Sağlam'ın haberi
Türkiye'de dernek sayısı son 10 yılda yüzde 44 arttı. 2000 yılında 61 bin olan sayı 88 bine çıktı. Derneklerin faaliyet gösterdiği bölgelerde Marmara ilk sırada yer alırken, toplam üyelerin 1 milyonunu kadınlar, 6 milyonunu da erkekler oluşturdu.
Avrupa Birliği'ne (AB) uyum süreci çerçevesinde Anayasa ve yasalarda yapılan demokrasi alanındaki düzenlemeler, Türk insanını örgütlenme konusunda cesaretlendirdi. Bilinçlenen vatandaş, sivil kuruluşlara büyük ilgi gösterdi. 2003 yılına kadar tüm denetim ve yazışmaları Emniyet Genel Müdürlüğü sorumluluğunda olan dernek ve vakıflar, bu yıldan sonra yapılan yasa değişikliği ile valiliklere geçti. İzne tabi olmaksızın dernek açmanın kolaylaştırılması ve teşvik edilmesiyle son 10 yılda sivil toplum öncüsü derneklerin sayısı yüzde 44 arttı. 2000 yılında 60 bin 931 olan dernek sayısı 2011'de 88 bin 210'a çıktı. Derneklere üye sayısı 7 milyon 385 bin 538'e ulaştı.
Uyum yasalarıyla birlikte demokrasi, insan hakları ve özgürlük kavramlarının önem kazanması, insanları hak arama konusunda aktifleştirdi. Belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek için kurulan 'yasal topluluk' dernekler de son yıllarda sayıları ve etkinlikleri açısından büyük mesafe kat etti. İçişleri Bakanlığı Dernekler Daire Başkanlığı'nın verilerine göre son 10 yılda dernek sayısı yüzde 44 arttı. Toplam 88 bin 210 derneğin bulunduğu Türkiye'de 2010 yılında çeşitli alanlarda 3 binden fazla dernek açıldı. Önceki yıllarda daha çok 'yardımlaşma' amaçlı dernekler açılırken, son yıllarda insan hakları, kalkınma, hak ve özgürlükler, eğitim ve sanat alanında binlerce dernek kuruldu. Verilere göre, Türkiye'de 7 milyon 385 bin 853 dernek üyesi bulunuyor. Bunlardan 1 milyon 182 bin 155'ini kadınlar, 6 milyon 203 bin 698'ini erkekler oluşturuyor. Türkiye'de her 866 kişiye bir dernek düşerken bu oran özellikle AB üyesi ülkelerde oldukça yüksek. AB ülkelerinde dernek sayıları milyonlarla ifade edilirken, bu ülkelerdeki nüfusun büyük çoğunluğu sivil toplum örgütlerinde görev yaparak devlet sorunlarına ilişkin birçok konuda sorumluluk alıyor. Almanya'da 2 milyon 100 bin, Fransa'da 1 milyon 470 bin dernek bulunuyor. Fransa ve Almanya'da her 40 kişiye 1 dernek düşüyor. Bununla birlikte her 10 Fransız'dan 4'ü en az bir derneğin faaliyetine katılıyor. ABD'de 1 milyon 200 bin dernek bulunuyor. Ülkede her 15 Amerikalıdan biri bu tür kuruluşlarda çalışıyor. Dernekler, ABD'de kamu sektörü kadar önemli. 88 bin derneğin faaliyet gösterdiği Türkiye'de, 15 bin 511 dini (cami, Kur'an kursu, kilise ve havra dernekleri), 15 bin 289 spor, 14 bin 789 yardımlaşma, 10 bin 291 kalkınma ile 853 sivil haklar içerikli dernek bulunuyor. Türkiye'de dernekleşme oranı, bölgenin gelişmişliği ve şehir nüfuslarıyla doğru orantılı. İstatistiklere göre 17 bin 749 derneğin bulunduğu İstanbul'u 8 bin 437 dernekle Ankara takip ediyor. Bu sayı İzmir'de 4 bin 812, Diyarbakır'da 811, Şırnak'ta ise 134.
Türkiye genelinde faaliyet gösteren 88 bin derneğin yüzde 10'luk kısmını hemşeri derneklerinin oluşturduğu gözleniyor. Bölgeler baz alındığı zaman en fazla derneğin yüzde 35,2 ile Marmara Bölgesi'nde bulunduğu görülüyor. Marmara Bölgesi'ni yüzde 18,7 ile İç Anadolu, yüzde 14,2 ile Ege, yüzde 11,9 ile Karadeniz, yüzde 10,1 ile de Akdeniz izliyor.
Zaman