Anadolu Üniversitesi bünyesinde kurulan Sosyal Medya ve Dijital Güvenlik Eğitim Uygulama Merkezi (SODİGEM), Bilim Kurulu çocukların oynadığı bilgisayar ve cep telefonu oyunlarını incelemeye alarak, komutlar verip çocukların ölümlere neden olan Mavi Balina ve Momo’nun da aralarında olduğu 7 oyun hakkında ebeveynler için bilgilendirme kitapçılığı hazırladı. Dijital dünya ve tehlikeleri konusunda toplumu bilinçlendirmek, yaşanabilecek tehlikeleri en aza indirmek amacıyla hazırlanan 17 sayfalık ‘Ebeveynler içi tehlikeli dijital oyunlar’ kitapçığında, hangi oyunları kimlerin oynadığı, verdiği komutların ve ailelerin bu oyunlarla nasıl mücadele etmesi konusunda bilgiler yer alıyor.
KİTAPÇIKTAKİ TEHLİKELİ OYUNLAR
SODİGEM Bilim Kurulu tarafından hazırlanan kitapçıkta Mavi Balina, Momo, Mariam, 48 Hours Challange, 72 Hours Challange, The Aerosol Challange, Fire Challange, Pass-out Challange gibi meydan okuma oyunları ‘tehlikeli’ olduğunu ailelerin bu oyunlara dikkat etmesi gerektiği belirtiliyor.
Anadolu Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Şafak Ertan Çomaklı, oyunların en çok çocuklar tarafından merak edildiğini ve bunu eğlence olarak gördüklerini söyledi. Bu nedenle ailelerin susturmak için çocuklara verdiği tablet ve cep telefonlarından erişilebilen oyunlara dikkat edilmedi gerektiğini ifade eden Prof. Dr. Çomaklı, “Örneğin bir çelik çomak oynarken, elindeki çubuk attığınız zaman kişinin gözüne gelebilir. Bunların önlemlerini alabilirsiniz. Dijital dünyadaki oyunların neticelerini, sonuçlarını ön göremediğimiz için şu anda dijital oyunları eğlence materyali olarak görüp çocukları zaman geçirsinler, kendi başlarından atsınlar, aile çocuğun gürültüsünden uzak kalsın, çocuğun sesini kessin diye çocuğa veriyor. Bu oyunların içerisinde büyük tehlikeler var. Neticesi itibariyle çocuğun bünyesinde bağımlılık meydana getirilebilecek birtakım huşular var. Bunların bazılarının bilinçli olduğunu düşünüyoruz. Oyunların karakteri itibariyle böyle bir gelişim sergilediğini tespit ediyoruz. Burada SODİGEM merkezimiz bir çalışma yaptılar. Özellikle dijital tehlikeli oyunlarla ilgili bilgilendirme kitapçığı hazırladılar. Özellikle ebeveynler için, genellikle çocukların sesini kesmek, ağlayan çocuğu susturmak, bir şey istiyorsa çocuğu verip kurtulmak amacıyla dijital oyunları çok kullanıyorlar. Özellikle anne babalar gittikleri bir ortamda hemen tabletleri çocuğun eline veriyor. Bunu oynamasını istiyor, çocuk eğlenceli bir şey aradığı için hemen oyuna başlıyor. Anneye babayı rahatsız etmeyecek şekilde oyuna başlıyor. Bu oyunların içerisinde çocuğu ölümlere kadar sürükleyen durumda olan, psikolojisiyle oynayacak olan, istemediği bir şeyi isteyerek yaptırabilme derecesine kadar götürülebilen oyunlar var” dedi.
‘ÇOCUKLA TEMAS EDEN HERKESE ANLATACAĞIZ’
Hangi oyunların tehlikeli olduğu, neden tehlikeli olduğu, ne içerdiği, oyunlar üzerindeki işaretlerin ne anlama geldiğinin hazırladıkları kitapçıkta yer aldığını anlatan Prof. Dr. Çomaklı, “Ebeveynler oyun alırken üzerindeki işaretleri bilmesi gerekiyor. Yaş gruplarına bakarak almaması gerekiyor. İçerisinde şiddet içeren, tehlikeli alışkanlıklar, ne tür bağımlılık yarattığını bilmiyor. Anne babaların buna dikkat etmesi gerekiyor, lise konferansları, veli eğitimleri, çocuklarımızı da bilinçlendirmemiz gerekiyor. Panel, sempozyumlar hazırlayacağız ve bunları insanlara anlayacağız. Aynı zamanda öğretmenlerin çocuklara temas eden herkesin bu kitapçıktaki bilgileri bilmesi gerekiyor” diye konuştu.
‘OYUNLA ARKADAŞINA BIÇAK ÇEKEN VAR’
Oyunlarda meydan okumaların olduğunu ve bunların sonuçlarının ölümlere vardığına değinen Rektör Çomaklı şunları söyledi:
“Bunların ne olduğunu gösteriyoruz. Bazen espri olarak algılayabiliyor aileler ama okul çocukların ne yaptığını bilmiyorlar. Oyunlar sayesinde arkadaşına bıçak çekebiliyor. Oyundan esinlenip bunu bir iddia meselesi görüp, sonra oyunda bunu yaptığını görüntülerini alabiliyor. Bunun içerisinde Mavi Balina var, Momo gibi oyunların incelemesi var.”
MAVİ BALİNA OYUNUNA DİKKAT
Kitapçıkta Mavi Balina’nın çevrimiçi bir intihar oyunu olduğu belirtilerek 50 gün boyunca çocuklara 50 görev vermesiyle tanınıyor. Oyuncunun son görevinde ise intihar etmesi istenirken, verdiği görevlerden bazılarında ise bir korku filmi izlenmesi, koluna kesici bir aletle bir balina resmi çizilmesi, jiletle elini kesmesi, yüksek bir yerden atlaması ve kendini öldürmesi isteniyor.
KİMLER NEDEN OYNUYOR?
Kitapçıkta oyunları kimlerin ve neden oynadığına ilişkin şu ifadeler yer alıyor:
“Tehlikeli dijital oyunlar sadece çocuk ve gençlere değil yetişkinlere de hitap eder. Ancak ebeveynleri, öğretmenleri veya arkadaşlarıyla ilişkileri zayıf ya da problemli çocuklar bu oyunlara daha çok ilgi göstermektedir. Ayrıca içine kapanık ve dijital teknoloji kullanımına gerekenden çok zaman ayıran çocuklar bu oyunlardan daha fazla etkilenmektedir. Çocukların tehlikeli dijital oyunları oynamasına neden olan faktörler kendileri, aileleri ve sosyal çevreleri bağlamında gruplandırılabilirler. Gece kriminal zaman saatine 02.00-05.00 dikkat edilmeli. Çocukların Kendilerine bağlı faktörler, aidiyet ihtiyacı, sosyalleşme ihtiyacı, rekabet isteği, yalnızlık hissi, benlik saygısının düşük olması, kendini ispatlama isteği. Ailelere bağlı faktörler ise ilgisizlik, tutarsızlık, şiddet. Çevreye bağlı faktörler, olumsuz rol modeller ve dijital teknolojilere erişim kolaylığı.”
AİLELERE TAVSİYELER
Ebeveynlere uyarılar kısmında ise tehlikeli oyunlara karşı ailelerin yapmaları gerekenler şöyle sıralanıyor:
“Çocuklarla sağlıklı iletişim kurulmalı ve kaliteli zaman geçirilmeli, çevrimiçi ortamlarda kendilerini nasıl koruyacakları anlatılmalı, dijital ortamlar için ebeveyn denetim araçları kullanılmalı, güvenli internet kullanım sözleşmesi gibi olanaklar değerlendirilmeli, oyun oynarken onlara eşlik edilmeli, tehlikeli dijital oyunların doğurabileceği sonuçlar açıklanmalı, olumsuz bir durumla karşılaşılması halinde ihbarweb.org.tr adresi üzerinden yetkililere bildirim yapılmalı ve oyun derecelendirme kuruluşlarının değerlendirmeleri göz önünde bulundurulmalı”
DHA