Bir aracı, bir cihazı kullanabilmek için onunla ilgili bir takım kullanım eğitimi almak gerekir. Araç kullanmak da sürücü ehliyet sertifikası almayı gerektirir. 30 yılı aşkın bir zamandır sürücü ehliyetleri Milli Eğitim Bakanlığı özel eğitim kurumları bünyesinde yer alan sürücü kursları tarafından verilmektedir. Avrupa standartlarında geçerli bir sürücü ehliyeti alabilmek için ülkemizde de sürücü adayları sadece araç sürebilmek ile değil bunun yanında araç bilgisi, sağlık ve trafik konularında da sınavdan geçirilerek daha bilinçli bir sürücü adayı yetiştirmeyi hedeflemişlerdir. Aldığımız sürücü ehliyeti ile aracı kullanabilmenin yanında trafik kurallarına da uymayı kendimize bir mecburiyet olarak bilmemiz gerekmektedir.
Kurallar saygıyı, saygı da doğru algıyı gerektirir
Trafikte rutin kuralların yanı sıra adab-ı muaşeret olsa gerek. Trafikte seyrederken ışıklara yaklaşır yaklaşmaz bir adım daha öne geçebilmek adına ansızın şerit değiştirmek hem bizi hem de arkamızdan gelebilecek bir sürücüyü tehlikeye atmak demektir. Bir-iki saniye fark için bu kadar acele etmeye ne gerek var. Trafikte seyrederken önünüzde normal hızında seyreden bir araca usulüne göre müsaitse şerit değiştirmesini beklemek varken neden makas atmayı tercih ederiz? Park etmemiz gerekiyorsa, bazen aracımızı iki araçlık yere park ediyoruz, biraz daha yer bıraksak bizden sonra gelecek araca yer versek acaba daha iyi olmaz mı? Şehir içinde araç kullanırken neden 40-50 km/saat ile gitmek varken 80-90 km/saat ile gitmeyi tercih ederiz? Acaba acelemiz nedir, yoksa hızımızla hava mı atmak istiyoruz? Aracımız dizel, 2 bin motor veya 4X4 ise hızlı mı gitmek gerekiyor? Aracımız biraz cüsseli ve lüks ise yavaş hareket edilse ne olacak, bizi ayıplayan mı olur?
Trafik ve temizlik
Araç sürerken sigarasını yakıp bitirdikten sonra izmaritini söndürmeden pencereden atan sürücü acaba kendisinden sonra gelen sürücüyü ne kadar tehlikeye attığının farkında mı? Çevreyi kirletmenin bedelini nasıl ödeyecek? Aracında temizlik yapayım derken tonlarca suyu kullanmanın israf olduğunu neden düşünmeyiz? Yolda seyrederken araç içerisinden yol kenarlarına araçta tüketilen yiyeceklerin atık ve ambalajlarını dışarı fırlatmak yerine neden bir poşete biriktirip daha sonra bir çöp kutusuna atmayı düşünmüyoruz?
Hoşgörülü ol adil davran
Her hareketimizde olduğu gibi trafikte de adil davranmamız gerekmektedir. Gerek şehir içinde ve gerekse şehirlerarası kullanımda yollar sadece bize tahsis edilmemiştir, kamuya ait bu yollarda tüm sürücülerin eşit kullanım hakları vardır. Seyir halinde iken gerekli yerler yayalara ve araçlara yol vermede hoşgörülü ve adil davranmalıyız. Bazen öyle oluyor ki biz sürücüler de haliyle yaya olmak durumunda kalıyoruz, o zaman empati yapmak gerekiyor. Bazen bakıyorum yaya geçidinde bekleyen bir vatandaşa dakikalarca yol vermeyen sürücüleri görmek mümkün. Araç sürerken acele ile bir başka sürücünün önüne aracını kırıp bir adım öne geçmek diğer sürücünün hakkına riayet etmemektir. Unutmamamız gerekir ki: “trafikte güven istiyorsak yolu paylaşmasını öğrenmeliyiz.”
Yorgun çıkma yola dinlen ver bir mola
Ülkemizde geçmiş yıllara göre trafik kazaları düşüş göstererek azalma eğilimine girmiştir. Bunun en büyük nedenlerinde birisi otoban ve bölünmüş yolların yaygın olmasıdır. Buna rağmen meydana gelen trafik kazalarının birçoğu yol ve araç kusuru nedeniyle değil daha çok sürücü kusurları, uykusuz ve yorgun olarak yola çıkmak, acelecilik, sürüş yeteneği ve aşırı hızdan kaynaklanmaktadır.
Tedavüldeki eski araçlar
Ülkemizde hala trafikte kullanımda olan çok yaşlı ve bakımsız araçları görmek mümkündür. Yaşlı da olsa bakımlı araçlar bir nebze de olsa trafikte tehdit oluşturmamaktadır, asıl tehlike bakımsız ve eski araçlardır. Bu araçların muayene edilirken yaşına ve kalitesine bakılarak eğer elverişli ise trafiğe uygunluk raporu verilmeli, aksi takdirde trafikten men edilmeleri gerekir.
Şehir içi trafikte ağır tonajlı araçlar
Şehir içi trafikte ağır tonajlı araçlara müsaade edilmemelidir, şehir içindeki yollarımızın birçoğu bu nedenle erken yıpranmakta ve haliyle şehir içi seyretmekte olan araçların erken arızalanmasına sebebiyet vermektedirler.
Trafik ışıkları
Şehirlerimizin hemen hemen birçoğunda araç sayısı günden güne artış göstermektedir. Hele hele pandemiyle yaşanan tedirginlik ile özel araç sayısı ülkemizde artış göstermekte ve trafiğe çıkan araç sayısı gün be gün artmaktadır. Bu da haliyle trafikte izdihama sebep olmaktadır. Buradaki muhtemel olumsuzluklar bir nebze de olsa trafik ışıkları ile düzene girmektedir ancak öyle sürücüler var ki bazen kırmızı ışıkta durması gerekirken aşırı hız ile karşı tarafa geçmeyi tercih edebilmektedir, bu da ister istemez trafik kazalarına davetiye çıkarmaktadır.
Radar ve kontrol mekanizması
Radar konusunda maalesef ülkemizde yeteri kadar kontrolün olduğu kanaatinde değilim. Gerek şehir içi ve gerekse şehirlerarasında yeteri kadar radarımız yok. Sürücüler radarın nereye ve ne zaman konulacağını da bilerek ona göre tedbirlerini alıyor. Işıklarda kamera olup olmadığını, elektronik denetleme sistemi (EDS) olup olmadığını biliyor ve ona göre hız yapıyor veya ışık ihlali yapabiliyor. Bu ve benzer olumsuzlukların ve açıkların kapatılması gerekir düşüncesindeyim.
Fahri trafik müfettişleri
Ülkemizde Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Başkanlığının mevzuatına göre Fahri Trafik Müfettişliği (FTM) birimi oluşturularak trafik kurallarına uymayan sürücülerin görüldüğü yerde belgelendirilmesi şartı ile ceza kesilmesi mümkün hale gelmiştir. Her ilde Fahri trafik müfettişleri rastladıkları trafik ihlallerini mevzuat çerçevesinde değerlendirerek ceza vermeye yetkilidirler.
Trafik kazalarında cezai müeyyide ve caydırıcılık
Suudi Arabistan veya Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetine bir şekilde gidenlerimiz bilir. Benim izlenimlerime göre Suudi Arabistan’da sürücüler çok dikkatli araç kullanmak zorunda olduklarının bilinci içerisindedirler. Orada bir yayaya çarparak yaralanmasına ve ölümüne sebep olmak ağır cezaları ve müeyyideleri beraberinde getirmektedir. Bu nedenle sürücüler özellikle yayaları nerede görürse görsün, yolun ortasında veya olmadık bir yerde görse bile dikkat etmek ve ona çarpmamak için yavaş seyretmek zorundadır. Yine ha keza, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde radar ve EDS sistemi hemen hemen her ışıkta ve şehir içi ve şehir dışı bağlantılarda yer almaktadır. En ufak bir ihlal sonucunda cezalar sürücünün hemen adına ve plakasına kesilerek gerekli önlemler alınmakta ve caydırıcılık burada da iş görmektedir.
Park problemi
Araçların yıllar geçtikçe çoğalması, her bir ailede neredeyse iki aracın olması haliyle park problemini de beraberinde getirmektedir. Bu kadar aracı nereye sığdıracaksınız, mümkün değil. Birçok apartmanda yeterince kapalı ve açık otoparklarımız yok. Bunun yanı sıra şehir içinde çok katlı otoparklarımız yeterli değil bu konuda da yerel yönetimlerimize görevler düşmektedir. Daracık yolların her iki tarafına araç park ederek sadece tek bir aracın nöbetleşe geçmesine lütfen izin vererek yolu işgal etmek uygun değildir. Allah muhafaza o mahalde muhtemel bir yangın ya da hasta birisinin olması durumunda itfaiye veya 112 acil aracının geçmesi imkansız hale gelecektir.
Direksiyon başındayız kapsama alanı dışındayız
Araç kullanırken kesinlikle cep telefonu kullanmaktan kaçınmalıyız, seyir halinde iken cep telefonu kullanmak tamamen aracın kontrolümüzden çıkmasına sebep olabilir. İnsan ancak tek bir şeyi aynı anda kullanabilir. Eğer siz araç sürerken cep telefonunuzu kullanıyorsanız mutlaka karşı taraf ile görüş alışverişi ve muhakeme etme durumunuz var demektir. Bu da sizin araç kullanma yeteneğinizi ikinci plana yiterek kazaya sebebiyet vermenize neden olabilecektir. EDS sistemleri ile seyir halinde iken cep telefonu kullananlara kesinlikle trafik cezası verilmesi gerekmektedir. “Ya aracını kullan ya da telefonunu kullan” prensibi ile hareket etmeliyiz.
Öncelik hayatın öncelik yayanın
Trafikte birbirimize saygılı ve hoşgörülü olmamız, birbirimize adil davranmamız, trafik kurallarına yerli yerince uymamız, uykusuz araç sürmememiz, araçlarımızın teknik muayene ve bakımlarını zamanında ve aksatmadan yapmamız, aşırı hızdan kaçınmamız, şehir içinde ve dışında mutlaka emniyet kemerini takmamız, seyir halinde iken kesinlikle cep telefonu kullanmamamız, hatalı sollamadan kaçınmamız, yayalara saygılı olmamız, geçiş üstünlüğünü yayalara vermemiz, arkamızda her an bir fahri trafik müfettişinin bize ceza yazabileceğini düşünmemiz ve ona göre hareket etmemiz, araç sürerken sabırlı olmamız, aracı mümkün mertebe itinalı kullanmamız, trafik ışıklarına ve levhalarına dikkat etmemiz biz sürücülerin ve tüm vatandaşlarımızın menfaati gereğidir. Bilmeliyiz ki “trafik kazaları çiğnenmiş kuralların intikamıdır.” Bu duygu ve düşünceler ile tüm okuyucularımızın trafikte huzur ve güven, sağlık ve sıhhat içerisinde, kazasız ve belasız bir şekilde araçlarını kullanmasını temenni ederim. Kalbinizi sevdiklerinizden gözünüzü yoldan ayırmayın. Allah’a emanet olunuz.