AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, kutup bilimleri konusunda yaptığı özgün çalışmalarla Türkiye'nin öncü ülkeler arasında yer alma vizyonu doğrultusunda "Ulusal Kutup Bilim Programı (2018-2022)" hazırlanarak, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulmuştu.
Bu programın temel amaçları, Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü (KARE) tarafından kutup bölgelerine ulusal seferlerin düzenlenmesi, Ulusal Kutup Bilim Programı'nın uygulanması, kutup bilimleri konusunda ikili iş birlikleri tesis edilerek, diğer ülkelerin bilim üslerine Türk bilim insanlarının gönderilmesi ve Antarktika'da Türk bilim üssünün kurulması olarak belirlenmişti.
TÜBİTAK, programda belirlenen öncelikli araştırma temalarına ilişkin Ar-Ge ve bilimsel araştırma faaliyetlerinin gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla Arktik bölgesine veya Antarktika kıtasına Türkiye tarafından gerçekleştirilmesi planlanan ulusal bilim seferlerine katılarak veya katılmadan yapılabilecek kutup projelerinin belirlenmesini sağlamak amacıyla çağrı açtı.
Türkiye'den kamu ve özel kurumlara açık olan ve TÜBİTAK enstitülerinin de müracaat edebileceği çağrıya, 2 Temmuz'a kadar başvuru yapılabilecek. Çağrı özelinde bütçe üst limiti 200 bin lira olacak. 25 bin liraya kadar da proje teşvik ikramiyesi verilebilecek. Proje süreleri en fazla 24 ay olabilecek.
Türkiye'nin temsili de amaçlanıyor
Bu yıl salgın nedeniyle Ulusal Arktik Bilim Seferi (TASE) yapılamayacağından, Arktik bölgesine ait sadece seferden bağımsız kutup projeleri desteklenecek.
Antarktika kıtasına yönelik destek verilecek projelerse Ulusal Antarktika Bilim Seferi'ne (TAE) katılarak veya katılmadan yapılabilecek projeler arasından seçilecek.
Sefere katılmayacak projeler için sefer bölgesinde örnekleme, veri toplama ve ölçüm üçüncü kişilerce yapılamayacak. Sefere katılım gerektiren projelerde, katılım sadece 6. Ulusal Antarktika Bilim Seferi (TAE-6) için geçerli olacak. Bilimsel sefere katılım gerektiren projeler kapsamındaki sefer masrafları TÜBİTAK MAM KARE tarafından karşılanacak.
Çağrıda daha önce TAE seferlerine katılım sağlamayan projelere öncelik verilecek. TAE-6 öncesi seferlere katılmış proje yürütücüleri, projelerinden indeksli dergilerde yayın yapmış olması halinde tekrar proje başvurusunda bulunabilecek.
Ulusal araştırma seferlerinde Türkiye'nin kutup bölgelerinde üst seviyede temsili de amaçlandığından, desteklenmesine karar verilen projeler kapsamında uluslararası toplantılara katılım sağlanması, uluslararası hakemli bir dergide yayın yapılması ve sonuçlarının TÜBİTAK MAM KARE’ye bildirilmesi bekleniyor.
Türkiye'nin ulusal seferleri
Türk bilim insanları, dünyanın en uç, en izole noktası olarak bilinen Beyaz Kıta'ya 2017 yılından bu yana ulusal seferler düzenliyor. 2017'deki ilk sefere 9, 2018'deki ikinci sefere de 28 kişi katılmıştı.
2019'daki 3'üncü ve 2020'deki 4'üncü Ulusal Antarktika Bilim Seferi, 24'er kişinin katılımıyla gerçekleştirilmişti. Ayrıca, Türk bilim insanlarının "Beyaz Kıta"nın şifrelerini çözmek üzere çıktıkları 4'üncü seferi konu alan "Gezegenin Kara Kutusu: Antarktika" ve "Antarctica Diaries: A Trip to the End of the World, 2020" belgeselleri de yayınlanmıştı.
TÜBİTAK'ın şimdiye kadar destek verdiği bilim insanlarının yer, canlı ve deniz bilimleri alanındaki kutup projeleri, TÜBİTAK MAM KARE'nin internet sitesinden takip edilebiliyor.
AA