Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyince (Türk Konseyi), çevrim içi düzenlenen Türk Konseyi Devlet Başkanları Zirvesi'nin sonuç bildirisi yayımlandı.
Bildiride, toplantının Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Kasım-Comart Tokayev başkanlığında, Kazakistan Cumhuriyeti Birinci Cumhurbaşkanı, Elbaşı ve Türk Konseyi'nin Onursal Başkanı Nursultan Nazarbayev, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kırgız Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sadır Japarov, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulu Berdimuhammedov, Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ın yanı sıra Türk Konseyi Genel Sekreteri Baghdad Amreyev'in katılımlarıyla gerçekleştirildiği kaydedildi.
Türk Konseyi Devlet Başkanları, ilkbahar ekinoksunu müjdeleyen, doğanın yenilenmesini ve yeni bir hayatın başlangıcını simgeleyen Nevruz Bayramını kutladı.
Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan'ın bağımsızlıklarını yeniden kazanmalarının yaklaşan 30. yıl dönümü dolayısıyla tebriklerini ve 1991 yılında Türk Dili Konuşan Devletlerin bağımsızlığını hemen tanıdığı için Türkiye Cumhuriyeti'ne şükranlarını ifade eden Devlet Başkanları, Türk Dili Konuşan Devletlerin son yıllarda elde ettiği kayda değer siyasi ve sosyo-ekonomik ilerlemeye vurgu yaptı.
Devlet Başkanları, Türk dünyasında çok taraflı ilişkilerin gelişimine yüksek değer atfettiklerini ve Türk devletleri arasındaki iş birliğini daha da derinleştirmeye yönelik güçlü taahhütlerini ifade etti.
Azerbaycan topraklarının askeri işgalden kurtarılmasını övgüyle anan ve Ermenistan-Azerbaycan çatışmasının sona ermesinden memnuniyet duyduklarını dile getiren Devlet Başkanları, Türk dünyasında daha yakın iş birliği ve daha ileri dayanışma için uzun vadeli vizyon ve hedefleri belirleme ve stratejik yönelimi şekillendirme kararlılıklarını yineledi.
Devlet Başkanları, başlangıcından bu yana Türk Konseyi'nin elde ettiği değerli kazanımları vurgulayarak, konseyin Türk dünyasında iş birliğinin ve eşgüdümlü faaliyetlerin sağlanmasındaki, Türk dünyasının değerlerinin ve çıkarlarının bölgesel ve uluslararası arenada daha fazla tanıtılmasındaki ve desteklenmesindeki rolünü artırma niyetlerini teyit etti.
Halklarının yararına barış, istikrar, güvenlik ve refaha katkı sağlayan bir araç olarak çok taraflı ekonomik iş birliğinin öneminin altını çizen Devlet Başkanları, Türkistan şehrinin geniş Türk dünyasından halkları bir araya getirmedeki manevi önemini kabul etti.
İslam ahlakının Türk ekolünü kuran ve Türk dünyasında felsefenin gelişiminde güçlü bir etkide bulunan ilham kaynağı büyük bir şahsiyet olarak Hoca Ahmet Yesevi'nin mirasını öven Devlet Başkanları, Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi'nin Kurulmasına Dair Nahçıvan Anlaşması doğrultusunda, örgüte üye devletlerin ortak tutum geliştirmelerini teminen, Türk dünyasının çıkarlarını etkileyen bölgesel ve uluslararası konularda istişarelerde bulunmaya devam etmenin önemini ifade etti.
"Türkistan şehri, Türk dünyasının manevi başkentlerinden biri olarak ilan edildi"
Bildiride, alınan kararlar ise şöyle yer aldı:
"Türkistan şehri, Türk dünyasının manevi başkentlerinden biri olarak ilan edildi. Türk dünyasının diğer seçkin kadim şehirlerine gelecekte rotasyon usulü temelinde benzer statünün verilebileceği konusunda mutabık kalındı ve Sekretarya'ya Türkiye'de yapılacak 8. Türk Konseyi Zirvesi öncesinde Dışişleri Bakanları Konseyi'nde (DBK) kabul edilmek üzere üye ülkelerle birlikte bu konuda bir yönetmelik hazırlama talimatı verildi. Kazakistan Cumhuriyeti'nin Birinci Cumhurbaşkanı, Elbaşı ve Türk Konseyi'nin Onursal Başkanı Ekselansları Sayın Nursultan Nazarbayev'in Türk Konseyi'nin isminin değiştirilmesi girişimini desteklenerek, Dışişleri Bakanlarına ve Sekretarya'ya, 2021 sonbaharında Türkiye Cumhuriyeti'nde düzenlenmesi öngörülen 8. Zirvede alınabilecek bu karara temel teşkil edecek belgeleri hazırlama talimatı verildi. 'Türk Dünyası Vizyonu-2040' ve 'Türk Konseyi 2020-2025 Stratejisi' belgelerinin ilk taslaklarını hazırlamasından dolayı Sekreterya'yı takdir edilerek, üye devletlerin ilgili makamlarına, Türkiye'de yapılacak müteakip zirvede, ulusal uygulamalarına uygun olarak muhtemelen onaylanmak üzere Sekretarya ile birlikte çalışarak anılan belgeleri hazırlama talimatı verildi."
Çatışmalardan etkilenen bölgelerin yeniden ihyası, inşası ve entegrasyonu çabalarında Azerbaycan hükümetiyle ve halkıyla dayanışmaların ifade edildiği bildiride, birbirlerinin egemenliğini, toprak bütünlüğünü ve uluslararası kabul görmüş sınırlarının değişmezliğini karşılıklı olarak tanıma ve saygı gösterme temelinde Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerin normalleşmesi desteklendiği belirtildi.
Türk Konseyi'nin, daha iddialı ve ulaşılabilir hedefler belirlemesine, özellikle ulaştırma, gümrük, enerji ve altyapı alanlarında stratejik öneme sahip bölgesel projeler gerçekleştirmesine ve bunları etkin şekilde uygulamasına olanak sağlamak için ekonomik şartların önemi vurgulanan bildiride, şunlar kaydedildi:
"Türk dünyasının edebiyat, sanat, sosyo-ekonomik, ilim ve kültürel hayatının gelişmesine büyük katkı sağlayan ünlü şair ve devlet adamı Ali Şir Nevai'nin Türk halkları nazarındaki büyük değerine işaretle ve doğumunun 580. yıl dönümünün bu yıl kutlanması münasebetiyle Türk Konseyi Uluslararası Ali Şir Nevai Ödülü tesis edilmesinde mutabık kalındı. Üye devletlerin ilgili kurumlarına, Türk dünyasının edebiyat, sanat, bilim ve kültürünün gelişimine önemli katkılar yapmış olan seçkin şair, filozof ve devlet adamlarından Yusuf Balasagun'un doğumunun 1005. yıl dönümünü, Nizami Gencevi'nin doğumunun 880. yıl dönümünü, Yunus Emre ve Türkçe yılını, Ali Şir Nevai'nin doğumunun 580. yıl dönümünü, Cambıl Cabayev'in doğumunun 175. yıl dönümünü ve Alihan Bökeyhan'ın doğumunun 155. yıl dönümünü ve Hüseyin Karasayev'in doğumunun 120. yıl dönümünü kutlama faaliyetlerinin Türk İşbirliği Örgütleriyle eşgüdüm içinde düzenlenmesi talimatı verildi. Son zirveden bu yana Türk Konseyi Sekretaryası'nın faaliyetlerinde elde edilen önemli başarıları takdir edildi."
Bildiride, Devlet Başkanları'nın, Kazakistan Cumhuriyeti Birinci Cumhurbaşkanı, Elbaşı ve Türk Konseyi'nin Onursal Başkanı Nursultan Nazarbayev'e zirveye öncülük ettiği için ve Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Kasım-Comart Tokayev'e toplantıdaki görüşmeleri yöneterek başarılı bir şekilde sonuçlandırdığı için teşekkür ettikleri aktarıldı.
Bildirinin, çevrim içi olarak Azerbaycan, Kazak, Kırgız, Türkçe ve Özbek dillerinde kabul edildiği kaydedildi.
AA