Ömer Faruk Huyut'un haberi
Geçtiğimiz günler, sigara ve içkinin zararlarının anlatıldığı Yeşilay haftasıydı. Bediüzzaman Said Nursi, Yeşilay'ın kuruluşunda bulunmuş ve uzun süre Yeşilay için çalışmıştır. Yeşilay'ın kuruluşundaki tutanaklarda da bazı görüşleri yer almaktadır. İşte Yeşilay ve Bediüzzaman üzerine bilgiler...
Yeşilay Derneği, Osmanlı’nın son dönemlerinde, Cumhuriyetin kuruluş öncesi İstanbulu’un İngiliz işgali altında iken kuruldu.
Zamanın Padişahı ve Şeyhü İslamın, âlim ve fazıl kişilerin, Bediüzzaman Said Nursi, Fahretttin Kerim Gökay, Eşref Edip gibi, resmiyette 17 kişi ama daha birçok ünlü sima kuruluşta yer alıyorlar.
Bilindiği gibi İngilizler hâkimiyetini kurabilmek için “İngiliz Muhipler Cemiyeti” ni kurduruyorlar. Dahilde gönüllüleri var. İşgale karşı direnci kırmak için bir takım dedikodular yayıyorlar. Bu dedikoduların asılsız uydurma olduğu konusunda kamuoyunu aydınlatmak için Bediüzzaman, “Hutuvat- Sitte” adlı eseri neşrediyor. İngilizlerin uydurma fitnelerini deşifre ediyor.
İngilizler aynı zamanda gemilerle getirttikleri içkileri bedava dağıtıyorlar.
Yiğitlerin bedenlerini de akıllarını da ruhlarını da etkisiz hale getirmeyi planlıyorlar.
İşte Yeşilay böyle bir iklimde kuruluyor.
Cemiyetin kurulmasına neden olan en önemli olay; Birinci dünya savaşı sonrasında limanlarımıza gelen düşman gemilerinin beraberlerinde tonlarca içki getirmeleri ve kısa zamanda içki ve uyuşturucu madde alışkanlığı bir salgın halini almaya başlamasıdır.
Bu vahim olayı fark eden vatansever aydınlar (Ord. Prof. Dr. Mazhar Osman Bey ve arkadaşları) Şeyh'ül-İslam Haydarizâde İbrahim Efendi'nin teşvik ve himayesinde halkı ve gençliği uyarmak ve bu yolda mücadele etmek için 5 Mart 1920 tarihinde merkezi İstanbul'da Nallı Baba Camisinin yanındaki Matbuat Cemiyetinin binasında "Hilâl-i Ahdar" adıyla bir cemiyet kurdular.
Daha sonraları, cemiyet ilkönce "Yeşil Hilal" ve sonra da "Yeşilay" isimlerini kullandı. Cemiyetin şimdiki yasal adı ise "Türkiye Yeşilay Cemiyeti" dir.
BEDİÜZZAMAN SAİD NURSİ YEŞİLAY’IN KURUCULARINDAN
İlk kurucuları: Ord. Prof. Dr. Mazhar Osman Bey, Şeyhülislam Haydarizade İbrahim Efendi, Eşref Edip Fergan, Fahrettin Kerim Gökay, Süheyl Ünver, Salih Keramet Nigar ve Bediüzzaman Said Nursi’dir.
BEDİÜZZAMAN'IN YEŞİLAY’IN KURUCULARINDAN OLUŞU 1966'DA AÇIKLANDI
İlk defa 1966 da Fahrettin Kerim Gökay, Yeşilay Dergisinde “Yeşilay Nasıl Kuruldu” başlıklı makalesinde yazdı.
Necmettin Şahiner’in 3 Mart 1981 de Gökay ile yaptığı röportajda bu konu bir kez daha teyid edildi.
Necmettin Şahiner'in araştırmasına göre, Yeşilay ilk kurulduğu günlerde, biri küçük iki defter tutmuş. Bu üyelerin imza ve hüviyeti içindir. İşte bu defterde Said Nursi’nin ve diğer üyelerin imza ve hüviyetleri yer almaktadır. Diğer defter ise toplantılarda yapılan konuşmalar ve verilen tekliflerin bulunduğu tutanaklarda yer almaktadır.
Yine Şahiner'in tespitine göre bu tutanakların bazılarında Bediüzzaman'ın da yer yer cümlelerine rastlanmıştır.
Reis: Yirmi yaşından genç olanlara içki verilmemesi Dahiliye Nezaretine (İçişleri Bakanlığına) müracaat edelim.
Bediüzzaman Said Efendi: “İyi… İyi..
Reis: (Gayr-i Müslimlerin) onbeş yaşından aşağı çocuklarına da satış yasaktır.
Bediüzzaman Said Efendi: “Bunlara dahil olarak Polis Nizamnamesini isteyelim.”
Tutanakların bir yerinde “medreseleri üye kabul edelim” teklifine karşı
Bediüzzaman Said Efendi: “Zaten talebeleri nehy-i mükerat (Allah’ın yasak kıldıklarını duyurmak) ile mükelleftirler. Din namına talebe vazife ile mükelleftir.”
İçkinin içilmesini önlemek amacıyla alınan kararlar hakkında konuşulurken konuşmaların bir yerinde;
Bediüzzaman Said Efendi: “İstanbul’un yüzde onu muhakemesine malik (kendi iradesi ile hareket edebilir ve kendini koruyabilir) Yüzde doksanı avamdır. Avam nasihatten ziyade kuvvetten korkar. Alaküllihal (ister istemez) kuvvete ihtiyaç vardır. Darül Hikmet’i-İslamiye çalışıyor, tevkif edemedi (yasaklayamadı veya durduramadı) Anadolu’da birden men edildi.”
Yine bir başka tutanakta:
Bediüzzaman Said Efendi: “En ziyade neşriyata ve matbuata ehemmiyet vermemiz lazımdır.”
Bediüzzaman Said Efendi: “Şeriatta hüküm var. Tabiplerin beyan ettiği hikmettir. (Doktorların bu husustaki açıklamalarını delil gösterilmesini istemektedir) Hamr, kumar bunlar kebairdendir.” Diyerek alınan kararlarda görüşlerini açıklama hususunda aktif rol aldığı anlaşılmaktadır.
Bu tutanakların gösterdiği önemli bir husus daha var o da; Bediüzzaman Hazretleri Yeşilay Cemiyetinin ilik yılında gayretle çalışmış ve toplantılarına katılmıştır. Daha sonra zaten Ankara’ya davet edilmiş ve oradan Van’a geçmiştir.