Psikoterapist, Aile Çift ve Evlilik Terapisti Uzman Psikolog Naciye Tokaç, sınava hazırlanan öğrencinin sınavın yaklaşmasıyla birlikte kaygı belirtilerinde artış olacağını belirtti. Tokaç, YGS sınavı öncesi yapılması ve yapılmaması gerekenler hakkında şöyle bilgi verdi:
“Son haftaya kadar kaygısının olmadığını belirten öğrencilerde bile kaygı düzeyinde artış görülmektedir. Ders çalışmak istememe, huzursuzluk, endişe, güvensizlik, sosyalleşme de azalma, aileden kaçınma, unutkanlık, dikkat sorunları, konsantre olamama ve çarpıntı, mide bulantısı gibi kaygının fiziksel belirtilerinde artış olmaktadır. Bu durum bireyin kendisine olan güvenini düşürmekte ve yapamayacağım duygusu daha da artmaktadır. Unutmamalısınız ki; son haftaki performansınız değildir her şeyi belirleyen. Bu güne kadar aylarca, günlerce çalıştınız. Daha önceki öğrendikleriniz uzun süreli hafızanıza yerleşti ve sınav anında önünüze sorular geldikçe hepsi tek tek bellekten çağrılacak."
Ülkemizde üniversiteye sınavla girildiğini belirten Tokaç, şunları söyledi: "Bu gerçeği neden sınav var gibi bir tartışma ile değiştiremezsiniz. Bu nedenle sınav olgusunu tartışmak yerine bu durumu kabul edip, sorumluluk alarak sınav için çalışma düzeninin oluşturulması önemlidir. Eğer sınav haftasına kadar düzenli, yeterli, gerekli çalışmayı sağlayabilmiş iseniz sınav haftasında gösterilecek ekstra çabanın anlamsız olduğunu da biliyorsunuzdur. Sınav haftasında daha fazla çalışmaya çalışılmamalı, tekrar yapılmalı, denemeler çözülmeli ve eğitim rehberlerinin söylediklerine uygun davranılmalıdır. Çocuğa “başaramayacaksın, yapamayacaksın, sen bu sınavı kazanamayacaksın, doğru düzgün çalışmadın” demek ne kadar doğru değilse; “başaracaksın, ben sana inanıyorum, sen yapamazsan kimse yapamaz, sen bu sınavı kazanacaksın” demek de o kadar yanlıştır.
Çünkü olumsuz telkin çalışma motivasyonunu ve öğrencinin kendisine inancını zedelerken; aşırı olumlu telkin ise; kendisinden beklentinin gerekli olandan fazla olmasına ve beklentiyi karşılayamadığında kazanamayacağına dair kaygısının artmasına neden olur. Bu söz olumlu telkin kılığına girmiş olumsuz telkinlerdir. Özellikle sınava birkaç gün kala sarf edildiğinde kaygı ile baş edilmesini oldukça güçleştirecektir. Ailelerin bu sözler yerine sadece öğrenciyi dinlemeleri ve onun kendisini ifade etmesine izin vermeleri yeterli olacaktır. Sınavın son haftasında sınava ilişkin kaygının en yüksek olduğu zamanlar olduğu düşünüldüğünde meslek hedeflerinin konuşulması, sınavda kaç puan alınacağının hesaplanması sınava günler kala anlamsız olacaktır."
Sınav haftasında bu gibi düşünceleri ertelemek, sınav sonrasına bırakmanın en doğrusu olacağını belirten Tokaç, şöyle konuştu: "Sizin düşünmeniz gereken, şuan için önünüzdeki sınavda çözeceğiniz sorulardır. Sınav günü yaklaştıkça sınav; öğrenci için her zamankinden daha anlamlı hale gelir ve mutlaka kazanması gerektiğini düşünür. Genellikle bu gibi sınavlar kişi için yaşamdaki bir dönüm noktası olarak düşünülür ve sanki başka seçeneği yok olarak düşünürler. Bu nedenle sınav mutlaka kazanılmalıdır. Ancak unutulmamalıdır ki; bu sınavları kazanmış ve istediği bölümleri okumuş birçok kişi hayatın aslında düşündükleri gibi olmadığını sonradan fark etmişlerdir. Ya işlerini hiç yapamamakta ya da mutsuzlukla yapmaktadır. Unutulmaması gereken hayattan kendisi için iyi şeyler sunmasını dilemek ve iyi şeylere sahip olmak için sadece çabalamaktır. Bu sınav sadece bunlardan birisidir. Sınava günler kala; sınav anındaki kaygıyı azaltabilecek yapılması gerekenlerden birisi de sınava girilecek okulun görülüp gezilmesidir."
İnsanı en rahatsız eden duygulardan birinin belirsizlik olduğunu belirten Tokaç, şunları söyledi:
"Sizin için sınavda karşınıza ne çıkacağını bilmemek belirsizlik yaratıyor. Bu nedenle sınava girilecek okulun görülmesi, gezilmesi biraz da olsa belirsizliği ortadan kaldıracaktır. Evet önünüzde önemli bir sınav var ve bundan sonraki yaşamınızı hangi işi yapıyor olarak geçireceğinizle ilgili bir sınav bu. Ancak siz zaten aylardır bu sınav için çalışıyorsunuz ve öğrendiklerinizi sınavda ortaya koyabilirsiniz. Bugüne kadar birçok sınav deneyiminiz oldu ve siz artık tecrübelisiniz. Sadece kendinize inanın, rahatlayın ve gülümsemeyi ihmal etmeyin.”
İHA