Son dönemde vatandaşların cep telefonlarına gelen birbirinden alakasız reklam aramaları ve mesajlarının sıklığı gittikçe artıyor. Gün boyu susmayan telefon aramaları arasında su arıtma cihazından ansiklopediye, kablolu TV'den internete, kuru temizlemeden güzellik merkezlerine kadar birçok firmanın reklamı yer alıyor. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) ile Ticaret Bakanlığı vatandaşları rahatsız eden bu ticari elektronik iletilere düzenleme getirdi. Bu kapsamda 2020 yılında İleti Yönetim Sistemi kuruldu. Müşterilerine SMS ve aramalarla ulaşmak isteyen firmalara İleti Yönetim Sistemi'ne kayıt zorunluluğu getirildi. Vatandaşlara da İleti Yönetim Sistemi üzerinden kontrol etme imkanı tanındı. Vatandaşa sistem üzerinden istediği firmaya izin verme, istemediği mesajları da engelleme hakkı getirildi. Yasağa uymayan firmalar da cezalandırıldı. Ancak bir süre sonra bu sistem de telefon tacizini durduramadı.

KUMAR BATAKLIĞINA SÜRÜKLÜYOR

Firmalar, İleti Yönetim Sistemi'ne kayıt yaptırmadan, vatandaşın onayını almadan yeniden telefon tacizine başladı. Daha da ileri giden sanal kumar portalları, telefonla aradığı vatandaşlara sanal krediler açıp kumar bataklığına bile sürükleyebiliyor. Numaraların tek tek engellenmesi de bu tacizleri durduramıyor. Yeni telefon numaraları ile vatandaşın telefonu açmasını sağlamak için, çapraz arama hilesine başvuruluyor. Örneğin İstanbul'da bir vatandaş Ankara üzerinden, Ankara'daki vatandaş da İzmir üzerinden aranıyor.

MEŞGULKEN ARAMA SÜRÜYOR

Telefon görüşmeleri sırasında da taciz kesilmiyor, vatandaş reklam aramalarına cevap vermek için çoğu zaman kendi aramalarını kesmek zorunda kalıyor. Kanunsuz şekilde elde edilen, içinde telefon numaralarının da olduğu kişisel verilerin hacker portallarında satılması arama listelerini de kabartıyor. Portallardan kanunsuz bir şekilde verilerimizi satın alan firmalar, İleti Yönetim Sistemi'ne kayıt yaptırma zahmetine katlanmadan aramaya koyuluyor. Bazı şirket çalışanlarının da kişisel verilerin yer aldığı dataları, izinsiz şekilde pazarlamacılara ya da internet sitelerine yüksek fiyatlara sattığı belirtiliyor.

KORSAN GÖNDERİYORLAR

Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, telefon tacizine maruz kalan vatandaşların şikayet haklarının olduğunu söyledi. Ağaoğlu şu ifadeleri kullandı: "Vatandaşlara, Ticari İleti Şikayet Merkezi'ne başvurduktan ya da İleti Yönetim Sistemi'nde engelledikten sonra üç iş günü içinde mesaj gelemez. Ancak korsan ya da kayıtsız gönderiyor olabilirler. Arayan şirketleri İleti Yönetim Sistemi'nde görmezseniz o şirket sisteme girmemiş demektir. Savcılığa ya da Ticaret Bakanlığı'na şikayet edebilirsiniz."

İZİN VERMEMEK REDDETMEK SAYILIR

Ağaoğlu şöyle devam etti: "Ticari iletide size muhakkak reddetme hakkının tanınması gerekiyor. E-postada da aynı yöntemle çıkış hakkı olmalı. Gönderilen ticari iletiyle ilgili herhangi bir ret ya da kabulünüzün olmaması o iletiyi istemediğiniz anlamına gelir. Üç iş gününden sonra mesaj gönderemez. İzin vermediğiniz yerden ticari ileti gelirse bununla ilgili de reddetme imkanı sunulmalı. İzin vermediyseniz otomatikman reddetmiş sayılırsınız."

KURTULMAK İÇİN ŞİKAYET EDİN

Eğer Ticari İleti Yönetim Sistemi'ne kayıt yaptırmayan şirketlerden mesaj ya da arama geliyorsa bu kurumlar, haksız kazanç uğruna kişisel verileri izinsiz kullanarak suç işlemiş oluyor. Vatandaşların bu durumdan kurtulması için onayı dışında yapılan arama ve mesajları Ticaret Bakanlığı'nın Ticari İleti Şikayet Merkezi'ne şikayet etmesi gerekiyor. Şikayet durumunda firmaya hukuki ve idari yaptırım uygulanıyor. Buna rağmen devam eden aramalarda Cumhuriyet Savcılıklarına şikayette bulunmak gerekiyor.

Verilerimiz elden ele dolaşıyor

Yeni medyayla birlikte verilere daha kolay ulaşılabildiğine dikkat çeken İletişim Uzmanı Said Ercan şöyle konuştu: "Bazı şirket çalışanları müşteri datalarını, cep telefonu numaralarını satışa çıkarıyor. Sektörde bu datalar maalesef elden ele dolaşıyor.

Her isteyen kolayca erişebilir. Sahte bir whatsapp hesabı açıyor ya da SMS gönderiyor. Çok kolay elde edilebiliyor. Google yazdığınız zaman bile kullanıcı datalarını bulabiliyorsunuz. Bir alışveriş şirketine kurumsal çapta kaydoluyorsunuz. O serviste çalışan yazılımcı kolaylıkla satabiliyor. Orada tek atımlık reklamlar var. Bilişim suçlarına bu izinsiz mesajları şikayet edebilirsiniz. Sadece kamu kurumu sizin onayınızı almadan mesaj atabilir. Bunlara dava açtığınızda da takip ediliyor. Kişisel veriler temel bir haktır alınıp satılamaz. Siz verilerinizin kullanabilmesi için izin verdiyseniz suç değil ama izin vermediyseniz ağır suçları var. Son dönemlerde özellikle pandemide bu mesajlar arttı. Sanaldaki insanı avlamak kolay hale geldi. Bazen cezayı bile göze alabiliyorlar. Bu noktada devletin yaptırımları gözden geçirmesi gerekiyor."

VERİLER AZ PAYLAŞILMALI

Vatandaşların son derece dikkatli olması gerektiğini belirten Sosyal Medya ve Dijital Güvenlik Eğitim Araştırma Merkezi (SODİMER) Başkanı Prof. Dr. Levent Eraslan, "Üye olduğunuz sitelerin çoğu elindeki bu verileri anket şirketleri, veritabanı ve benzeri şirketlere para karşılığı satmaktadır. Özellikle yeni kurulan şirketler isimlerinin yayılması adına bu verileri kullanmakta ve kullanıcılara ulaşıp promosyon tekliflerinde bulunuyor. Vatandaşlar üye olunan internet sitelerine dikkat etmeliler. Facebook'un bile verileri servis ettiği şu günlerde kişisel verilerin dağıtımı için alınabilecek en sağlam önlem sosyal medya kullanmamaktır fakat hayatımızın eksiksiz bir parçası haline geldiği için, üye olunan sitelere dikkat edilmeli ve mümkün olduğu kadar az kişisel bilgi paylaşılmalıdır" şeklinde konuştu.

Yeni Şafak