Brüksel'de 22 Mart'ta düzenlenen üç bombalı saldırıda en az 31 kişi öldü. Saldırılardan ikisi Zaventam havaalanında, biri de Brüksel'in merkezindeki metro istasyonundaydı.

İstanbul'da 19 Mart'ta düzenlenen saldırı, 5 kişinin ölümüne yol açtı. 13 Mart'taki Ankara saldırısında ise 38 kişi can verdi.

Güvenlik güçleri veya istihbarat servisleri bazen bu tür saldırılara karşı yeteri kadar hazırlıklı olmamakla eleştiriliyor. Peki sıradan insanların hazırlıklı olmak için yapabilecekleri var mı?

BBC Türkçe'de yer alan habere göre, beklenmedik saldırılardan korunmanın beş yolu şöyle:

1- Hazırlıklı olun

Brüksel'in Zaventem havaalanında bulunanlardan bazıları, patlamaların ne olduğunu anlamadı; duydukları sesleri polis tatbikatı sandılar.

Güvenlik uzmanlarına göre, ne olduğunun geç farkedilmesi bazen ölüme yol açabiliyor.

Hayatta kalma konusunda uzman psikolog ve askeri bakımdan hayatta kalma eğitmeni John Leach, daha önceden birkaç kez "en kötü senaryo ne olabilir" diye aklından geçirmiş olanlarda bu idrak sürecinin daha hızlı olduğuna dikkat çekiyor.

"Tek yapmanız gereken, bir şey olursa ilk tepkim ne olmalı diye kendinize sormak" diyor.

Bulunduğunuz havaalanı, ziyaret ettiğiniz kamu daireleri veya çalıştığınız binada acil çıkış kapılarının yerlerini belirleyin.

2- Hızlı tepki verin ve birbirinize yardım edin

Bir saldırı sırasında insanların çoğu, birşey yapamayacak kadar şaşkına dönüyor. Psikologlara göre o anda kararlı davranmak hayatta kalma şansını arttırıyor. Ama önce diğerlerinin harekete geçmesini beklemek de insanın doğasında olan bir özelik.

Kalabalıkların davranışları hakkında uzman olan psikolog Chris Cocking'e göre başkalarıyla işbirliği yapmak hayatta kalma şansını arttırıyor.

Brüksel'deki havaalanında çalışan Anthony de böyle yapmış.

İlk patlamanın meydana geldiği yerin sadece 20 metre uzağında bulunan Anthony, kaçmak için bagaj yüklemekle kullanılan hareketli şeride atlamış.

Anthony, Fransız televizyonuna daha sonra iki kişiyle birlikte bagaj transit alanında saklandığını anlattı.

Saklandıkları yerden acil yardım hattını ve polisi aramışlar ama tahliye edilmelerini sağlayamamışlar, sonra kendileri kaçmaya karar verip, bir DHL görevlisinin yardımıyla kurtulmuşlar.

3- Kendinizi daha ufak bir hedef haline getirin

Ortadan çekilmeye ve kendinizi daha ufak bir hedef haline getirmeye çalışın. Bunun için en kolayı kendinizi yere atmak olabilir. Ama ideal olanı kendinizi koruyacak bir yerin arkasına saklanmak. En iyi seçenek beton duvar.

Kalabalık bir alanda saldırı olursa, tek bir kurşun bile çok sayıda insanın yaralayabilir. Ortalıkta durmamak, özel olarak hedef alınma riskini ve silahıyla odayı tarayan kişinin kurşunlarına hedef olma ihtimalini azaltabilir.

Ölü numarası yapmak da hayatınızı kurtarabilir. Bazı durumlarda da en iyi seçenek kaçmaktır. İngiltere hükümeti, güvenli bir kaçış yolu varsa kaçmayı, yoksa saklanmayı tavsiye ediyor.

4- Saldırganla savaşmalı mı?

Silahlı saldırganlarla mücadele etmek kimi durumlarda sonuç verebiliyor.

Geçen yıl Ağustos ayında, Fransa'da bir trende yolcuların tek başına hareket eden bir silahlı şahsı etkisiz hale getirmesiyle saldırının önüne geçilmişti. Ancak silahlı kişiyi etkisiz hale getirenlerden biri Hava Kuvvetleri'nde; diğeri de Ulusal Muhafız güçlerinde çalışıyordu ve ancak saldırganın silahı tutukluk yapınca harekete geçtiler.

Güvenlik firması yöneticisi Ian Reed, eğitimsiz kişilerin saldırganla mücadeleye girişmesinin pek iyi bir fikir olmadığını söylüyor; "Sadece kendi hayatınızı tehlikeye atmış olursunuz". diyor.

Saldırganların genellikle ekip halinde hareket ettiğini de unutmamak gerekli. Bazıları çelik yelek giyiyor; diğerleri patlayıcı taşıyor olabilir.

Olası tehlikelere rağmen, bazıları gerekirse mücadele etmenin gerekliliğine inanıyor. Psikolog ve rehine arabulucusu James Alvarez, IŞİD üyelerinin rehin alma meraklısı olmadıklarını belirtiyor ve "Pazarlık yapacak kimse yok. Önemli olan sizi öldürmeleri. Vurulacağımı biliyorsam, hiç değilse sessiz sedasız vurulup gitmemeliyim diye düşünüyorum." diyor.

5- Kaçıştan sonra

Saldırı yerinden kaçmayı başaranların tetikte olmaya devam etmeleri büyük önem taşıyor. Ian Reed, "Olabildiğince uzağa kaçın, sağlam bir yere saklanmaya çalışın ve yardım için en yakın yetkiliye başvurun." diyor.

Çevredeki büyük gruplara katılmak ve toplu ulaşım araçlarını kullanmak tehlikeli olabilir.

Reed, "Her zaman için, ikinci bir bombanın veya eylemin planlanmış olabileceğini hesaba katın." diyor. Burada kilit nokta, durum hakkında daha bilgili olabilecek polis yetkililerinin ve diğer görevlilerin tavsiyesine başvurmak.

BBC Türkçe