Üniversiteden yapılan açıklamada görüşlerine yer verilen Erdem, 15 Mart 1962'de ABD Başkanı John F. Kennedy'nin Temsilciler Meclisi'nde 'tüketici hakları ile tüketicilerin korunması' konusunda yaptığı konuşmanın tarihinin Birleşmiş Milletler tarafından Dünya Tüketici Hakları Günü olarak ilan edildiğini anımsatarak, Türkiye'de de 15 Mart'ın 'Dünya Tüketiciler Günü' adıyla kutlandığını bildirdi.

Uluslararası Tüketiciler Federasyonu'nun bugün dünyanın 6 bölgesindeki ofisleri ile 100'den fazla ülkede 200'den fazla üyenin haklarını savunduğunu aktaran Erdem, federasyonda Türkiye'yi Tüketiciyi Koruma ve Dayanışma Birliği Derneği'nin (TÜKO-BİR) temsil ettiğini kaydetti.

Erdem, günümüzde tüketici haklarının bilindiğini ve savunulduğunu belirterek, 'Hızla gelişen ve gelişirken tüketicilere daha çok dokunan teknolojik uygulamalar aslında bu bağlamda yeni fırsatlar da sunuyor.' ifadesini kullandı.

'Günümüzde tüketicinin gücü de artıyor, sesi de yükseliyor'

Pazarlama kavramının ürün ve hizmetlerden çok, ürün ve hizmetlerin yaşattığı deneyimlere odaklandığı günümüzde tüketicinin gücünün de arttığına, sesinin de yükseldiğine işaret eden Erdem, şunları kaydetti:

'Serbest pazar ekonomisi ve küresel rekabet de tüketicinin yanında. Veriye çok kolay erişen, karşılaştırma ve değerlendirme fırsatlarına sahip tüketici, haklarını istediği gibi savunabilir. Hukuki altyapı da bu savunma için hazır. Örneğin, ülkemizde ‘Tüketici Hakem Heyeti’ ve ‘Tüketici Şikayet Bildirim Sistemi’ gibi uygulamalar çok seri çözümler olarak tüketicilerin kullanımına hazır. Genelde toplumun çekindiği zahmetli ve zaman alan süreçlerden söz etmiyorum. Günümüzde bence eksik olan bireylerin isteksizliği ve çekinceleridir. Ancak hızla bireyselleşen ve profesyonel iş yaşamının parçası olan insanlarımızın haklarını art niyetli üretici/pazarlamacılara karşı daha ciddi savunmayı öğreneceklerini de biliyorum.'

'Tüketiciler, alacakları ürünün hijyenini, kaynağını ve hatta tedarik zincirini sorguladılar'

Doç. Dr. Yusuf Can Erdem, bu ay ikinci yılı geride kalan Kovid-19 salgınının da tüketici alışkanlıklarını önemli ölçüde değiştirdiğini anımsatarak, 'Bireysel sağlığın önemsendiğini ve buna yönelik yeni davranışlar beklendiğini gözlemledik. Tüketiciler, alacakları ürünün hijyenini, kaynağını ve hatta tedarik zincirini sorguladılar. Örneğin, Türkiye, evde yemek yapma tercihinin en yüksek olduğu ülke olarak öne çıktı. Öte yandan, yeni müşteri profilinin tedirgin, güvensiz, risk almayan, içe dönük ama baskın olana hayran, tutucu, aile değerlerine bağlı, gündemi merak eden merkezi otoriteye sadık özellikler gösterdiği söylenebilir.' ifadelerini kullandı.

Tüm zor dönemler bireylerin haklarına sahip çıkma ve onları savunma güçlerini olumsuz etkilediğini aktaran Erdem, 'Yükselen ekonomik ve siyasi risk her kesimden tüketicileri daha tedirgin ve çekingen yaptı kanımca. Bu durumun diğer toplumlarda da benzer etkiler yaptığını düşünüyorum. Küresel ısınma, iklim değişikliği, dünya ekonomisinin sıkıştığı dar boğazlar ve sürekli artan bilgi kirliliği tüketicileri dar kalıplara kilitledi. Türk tüketicisi de bu süreçten en yoğun zarar gören kesim.' değerlendirmesinde bulundu.

'Bir şeyler satın almadan önce çok fazla araştırma yapıyoruz'

Yeditepe Üniversitesi İngilizce İşletme Bölümü Öğretim Üyesi Erdem, Türkiye'deki tüketim alışkanlıklarına ilişkin Dijital 2022 Raporu'ndan veriler paylaşırken, Türkiye'nin internetten bir ürün satın almadan önce ürünle ilgili internette en çok araştırma yapan ülkeler arasında 4. sırada olduğunu bildirdi.

Erdem, şunları kaydetti:

'Bir şeyler satın almadan önce çok fazla araştırma yapıyoruz. Bu nedenle markaların mutlaka SEO'ya, dijital reklamlara ve sosyal medyaya yatırım yapması gerekiyor. Rapora göre, düzenli olarak her ay bankacılık, finansal yatırım ya da sigortacılık işlemlerini internet siteleri ya da mobil uygulamaları kullanarak yapanların oranı Türkiye'de yüzde 33,8 olarak belirlendi. Ülkemizde internet erişimi olanların yüzde 64'ü son bir yıl içinde internette satın alma gerçekleştirmiş. Yüzde 40,1'i çevrim içi fiyat karşılaştırma sitelerini kullanmış, yüzde 38,9'u da internette gıda siparişi vermiş. En düşük oran ise internette ikinci el ürün alanların yüzdesi 14,4. Yine internet kullanıcılarının çevrim içi satın alma yapma kararında etkili olan en önemli faktörlerin sıralaması da şöyle; yüzde 62,3 ücretsiz sevkiyat, yüzde 51,9 sorunsuz iade.

Şubat 2022 itibarıyla Türkiye'de internette bireysel olarak satın alma yapan tüketici sayısı 40,84 milyon kişi. Bu sayı geçen yıla oranla 3,6 milyon kişi, yani yüzde 9,8 artış göstermiş. Bu alışverişin parasal değeri ise 21,26 milyar dolar. Geçen yıla göre artış oranı yüzde 18. Yapılan satın almanın yüzde 45,5'i cep telefonu kullanılarak gerçekleştirilmiş. Geçen yıla göre artış oranı yüzde 7,6. İnternette yapılan toplam satın almanın çoğunluğu iki ürün grubunu kapsıyor. Birincisi, elektronik ürünler; 11,34 milyar dolar. Geçen yıla göre bu tutar yüzde 16 artmış. İkincisi ise giyim. Buradaki harcama rakamı ise 5.27 milyar dolar ve artış oranı yine yüzde 16. Önemli bir bilgi de internet kullanıcılarının gıda ürünleri için internette yaptıkları harcamalar. Bu tutar 462,3 milyar dolar. Geçen yıl yapılan harcamaya göre artış oranı ise çok yüksek; yüzde 48,4.'

aa